Nowelizacja ustawy Prawo Zamówień Publicznych

Najważniejsze zmiany wprowadzane ww. dyrektywami obejmują:

• zmianę procedur udzielania zamówień publicznych między innymi w zakresie negocjacji;
• zmniejszenie obowiązków formalnych na etapie ubiegania się o udzielenie zamówienia;
• szersze wykorzystanie pozacenowych kryteriów oceny ofert;
• ułatwienia udzielania zamówień w częściach;
• uelastycznienie rozwiązań w zakresie modyfikacji umów o zamówienia publiczne;
• uelastycznienie kwestii zaliczek dla Wykonawców;
• nowe uprawnienia Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych.

Z formalnego punktu widzenia, w pierwszej kolejności zmieniony został zakres przedmiotowy ustawy PZP, z uwagi na wprowadzenie nowych wyłączeń. Największe kontrowersje budzą wyłączenia dotyczące tzw. zamówień typu in-house, jako przesłanki zastosowania trybu z wolnej ręki.

Zamówienia te to zamówienia udzielane przez Zamawiającego podmiotom, nad którymi ma on pełną kontrolę, taką jak nad własnymi służbami, a podmiot ten wykonywał działalność głównie na rzecz Zamawiającego.

Kolejna zmiana dotyczy procedur udzielania zamówień publicznych. Najistotniejszą z nich jest wprowadzenie dodatkowego trybu, tj. partnerstwa innowacyjnego, czyli opracowanie innowacyjnego produktu, usług lub robót budowlanych oraz późniejsze nabycie tych dostaw, usług lub robót budowlanych, pod warunkiem że powyższa potrzeba nie może zostać zaspokojona poprzez zakup produktu czy usługi, która już jest dostępna na rynku. Nadal jednak podstawowymi trybami udzielania zamówień publicznych są przetarg nieograniczony i ograniczony.

W następnej kolejności, warto zwrócić uwagę na zmienioną definicję najkorzystniejszej oferty. Obecnie należy przez to rozumieć ofertę:

1. która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny lub kosztu i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego lub
2. która najlepiej spełnia kryteria inne niż cena lub koszt, gdy cena lub koszt jest stała, lub
3. z najniższą ceną lub kosztem, gdy jedynym kryterium oceny jest cena lub koszt, albo
4. która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny lub kosztu i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego w przypadku zamówień w zakresie działalności twórczej lub naukowej, których przedmiotu nie można z góry opisać w sposób jednoznaczny i wyczerpujący.

W stosunku do poprzedniej definicji, zmiany te należy uznać za rewolucyjne, gdyż w końcu rozwiązano problem najniższej ceny jako jedynego kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty. Co prawda we wcześniejszym uregulowaniu istniała furtka pozwalające na wprowadzenie innych kryteriów, ale była ona wykorzystywana bardzo rzadko.

Kryterium ceny, będzie mogło być zastosowane jako jedyne kryterium oceny ofert lub kryterium o wadze przekraczającej 60%, jeżeli Zamawiający wskaże standardy jakościowe odnoszące się do wszystkich istotnych cech przedmiotu zamówienia. Nowością jest również wprowadzenie możliwości wyboru kryterium kosztowego przy wykorzystaniu podejścia opartego na efektywności kosztowej, takiego jak rachunek kosztów cyklu życia.

Ponadto, w odróżnieniu od obecnie obwiązujących przepisów, określono również fakultatywne podstawy wykluczenia. Obecnie, od decyzji Zamawiającego będzie zależało czy będzie chciał wykluczyć Wykonawcę na ich podstawie. Ponadto Zamawiający może uznać na każdym etapie postępowania, że Wykonawca nie posiada wymaganych zasobów technicznych lub zawodowych, jeżeli Wykonawca ma inne przedsięwzięcia, które mogą mieć negatywny wpływ na realizację zamówienia publicznego. W oczywisty sposób regulacja ta spotkała się z krytyką.

Najważniejszą zmianą od strony technicznej, dot. składania ofert, jest niewątpliwie wprowadzenie jednolitego europejskiego dokumentu, który ma temu służyć. Wykonawcy w postępowaniach nie będą zobowiązani do składania dowodów na potwierdzenie spełnienia warunków udziału z chwilą przystępowania do postępowania. Wykonawcy nie będą zobowiązani również do przedstawiania dokumentów potwierdzających, jeżeli zamawiający będzie mógł je uzyskać za pomocą bezpłatnych baz danych.

Jednocześnie ustawa w ślad za dyrektywami przyznaje Zamawiającemu możliwość zwrócenia się do Wykonawców na każdym etapie postępowania o przedłożenie wszystkich lub niektórych dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału lub kryteriów selekcji, jeżeli będzie to niezbędne do zapewnienia odpowiedniego przebiegu postępowania.

Do ustawy zostało wprowadzone również ograniczenie wynikające z dyrektyw w zakresie ustanawiania przez Zamawiających maksymalnej wysokości rocznego obrotu, jako warunku w ramach kryteriów kwalifikacji dotyczących sytuacji ekonomicznej i finansowej.

Wprowadzono także zmiany w przesłankach odrzucenia ofert. Wskazany katalog jest zamknięty i odnosi się wyłącznie do odrzucenia ofert w przypadku negocjacji z ogłoszeniem – ofert ostatecznych. W dotychczasowym stanie prawnym zmiana istotnych postanowień umowy jest możliwa jedynie wówczas, jeżeli Zamawiający przewidział taką ewentualność w dokumentach zamówienia oraz określił jej warunki. Nowela wprowadza pewne modyfikacje w tym zakresie.

Po pierwsze, wskazuje na okoliczności, po wystąpieniu których będzie dopuszczalne dokonywanie zmian postanowień zawartych w umowie o zamówienie publiczne lub umowie ramowej – określając jakiego rodzaju zmiany będą uznawane za istotne i co za tym idzie będą wymagały wszczęcia nowego postępowania. Ponadto określa sytuacje, w których będzie możliwa zmiana umowy.

Dodatkowo przewidziano wydawanie przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych opinii w celu interpretacji ustawy.