§ 1. Kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 2. Kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje księgi w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi – w miejscu określonym w umowie z biurem rachunkowym lub w miejscu wskazanym przez kierownika jednostki, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 3. Karze określonej w § 2 podlega także ten podatnik lub płatnik, który nie zawiadamia w terminie właściwego organu o prowadzeniu księgi przez doradcę podatkowego, lub inny podmiot upoważniony do prowadzenia ksiąg w jego imieniu i na jego rzecz.
§ 4. W wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-3 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Nieprowadzenie ksiąg to przestępstwo
Nieprowadzenie ksiąg to przestępstwo, które należy do grupy przestępstw skierowanych „przeciwko zasadom prowadzenia dokumentacji dla celów podatkowych i dokumentowania zdarzeń istotnych z punktu widzenia ustalania zobowiązań podatkowych” (L. Wilk, J. Zagrodnik, Kodeks karny skarbowy.
Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2018) i jest tzw. formalnym czynem zabronionym, gdyż do jego wystąpienia nie potrzeba elementu narażenia na uszczuplenie podatku. Istotne jest to, że obowiązek prowadzenia ksiąg musi wynikać z przepisu ustawowego. Każdy z czynów opisanych w § 1-3 może zostać uznany za wypadek mniejszej wagi, który niejako przekształca przestępstwo w wykroczenie skarbowe.
Czyn ten może być popełniony przez każdą osobę, która prowadzi księgi, jak również przez osoby, które zostały zobowiązane do przechowywania ksiąg w danym miejscu i tego nie zrobiły oraz przez osoby, które nie powiadomiły organu podatkowego o prowadzeniu ksiąg podatkowych przez inny upoważniony do tego podmiot.
