Podatkowa Grupa Kapitałowa jako instrument planowania podatkowego

Każda grupa kapitałowa funkcjonuje w oparciu o wypracowany model biznesowy. W zależności od specyfiki danej grupy możliwe jest przeprowadzanie odpowiednich restrukturyzacji lub konsolidacji spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej. Zawiązanie PGK będzie korzystne szczególnie wówczas, gdy w ramach grupy kapitałowej znajdują się jednocześnie podmioty o dużym stopniu rentowności (stały i wysoki dochód) oraz spółki generujące straty. Należy mieć na uwadze, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje zdecydowanie korzystniejszą od zasad ogólnych w CIT formę opodatkowania spółek prawa handlowego wchodzących w skład PGK. Podstawowym celem tworzenia PGK jest możliwość efektywnego opodatkowania podmiotów wchodzących w skład grupy oraz kompensowanie ich dochodów i strat w jednym roku podatkowym.

Od 2018 r. przepisy dotyczące powoływania PGK uległy liberalizacji i realnie zwiększyły krąg podmiotów uprawnionych do stosowania tej preferencji. Zgodnie z art. 1a ustawy CIT podatnikami mogą być także grupy co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które pozostają w związkach kapitałowych oraz spełniają łącznie następujące przesłanki o charakterze materialnym:

• przeciętny kapitał zakładowy każdej spółki wchodzącej w skład PGK jest nie niższy niż 500 000 zł (do końca 2017 r. limit ten wynosił 1 000 000 zł),
• spółka dominująca w PGK posiada bezpośredni 75% udział w kapitale zakładowym poszczególnych spółek z grupy (do końca 2017 r. limit ten wynosił aż 95%),
• spółki zależne nie posiadają udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących tę grupę,
• w spółkach nie występują zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa.

Ustawodawca oprócz warunków materialnych ustanowił również wymogi o charakterze formalnym. Funkcjonowanie grupy powinno poprzedzić podpisanie przez wszystkie spółki umowy w formie aktu notarialnego o utworzeniu PGK na co najmniej trzy lata oraz jej zarejestrowanie we właściwym urzędzie skarbowym. Jednocześnie warunkiem sine qua non ważności umowy jest osiągnięcie przez PGK w każdym roku podatkowym udziału dochodów w przychodach w wysokości co najmniej 2%.

Zasadniczą zaletą funkcjonowania PGK jest wspólne rozliczanie uzyskiwanych dochodów i poniesionych strat przez spółki wchodzące w skład grupy. W myśl art. 7a ustawy CIT dochodem ze źródła przychodów PGK jest nadwyżka sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę uzyskanych z danego źródła przychodów nad sumą ich strat. Jeżeli natomiast suma strat poniesionych z danego źródła przekracza sumę dochodów z danego źródła, różnica stanowi stratę PGK.

Tym samym, osiągane dochody przez niektóre spółki z PGK mogą być kompensowane w jednym roku podatkowym ze stratami poniesionymi przez pozostałe spółki z grupy, podczas gdy spółka, która nie należy do PGK, może rozliczać stratę w kolejnych pięciu latach pod warunkiem, że w tym okresie osiągnęła dochód, a maksymalne odliczenie straty od dochodu w danym roku nie może przekroczyć 50% jej wysokości. Atrakcyjność rozliczeń w ramach PGK obrazuje poniższa tabela:

Niewątpliwie uwagę podatników należy zwrócić na konsekwencje naruszenia warunków uznania PGK za odrębnego podatnika CIT. Utrata statusu PGK oznacza, że każda ze spółek wchodzących w skład takiej grupy będzie zobowiązana skorygować przeszłe rozliczenia podatkowe – tak jakby grupa wcześniej nie istniała – w okresie ostatnich trzech lat podatkowych. Zastrzeżenie to ma charakter bardzo restrykcyjny, jednakże całokształt profitów wynikających z utworzenia PGK powinien skłonić przedsiębiorców do skorzystania z tego narzędzia optymalizacyjnego oraz pozwolić zredukować obciążenia podatkowe w swoich firmach.

2019-05-09 Kancelaria Prawna Skarbiec