Zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną

Jednym z ograniczeń w stosowaniu metody degresywnej jest ograniczenie rodzaju środków trwałych mogących korzystać z tej metody. Zgodnie z art. 22k ust. 1 ustawy o PIT i odpowiednio art. 16k ust. 1 ustawy o CIT zastosowanie metody degresywnej zostało ograniczone do środków trwałych klasyfikowanych do grup 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych. Do powyższej grupy należą w szczególności:

• urządzenia techniczne,
• maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne,
• kotły i maszyny energetyczne,
• maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,
• narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, gdzie indziej niesklasyfikowane.

Ponadto z tej metody można skorzystać w przypadku środków transportu z wyłączeniem samochodów osobowych. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że ustawodawca nie przewidział możliwości zastosowania metody degresywnej do wartości niematerialnych i prawnych, budynków i lokali oraz spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego i spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, obiektów inżynierii lądowej i wodnej.

Podstawowym założeniem amortyzacji degresywnej jest uznanie, że wartość środka trwałego na potrzeby amortyzacji spada szybciej w pierwszych latach jego używania niż w kolejnych. Innymi słowy, metoda degresywna amortyzacji charakteryzuje się tym, iż w każdym roku podatkowym jest inna podstawa dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od coraz mniejszej wartości prowadziłoby do amortyzowania środka trwałego w nieskończoność. W związku z tym ustawodawca dopuścił możliwość przejścia na metodę liniową w określonym momencie, tzn. począwszy od roku podatkowego, w którym roczna kwota odpisów amortyzacyjnych wyliczona metodą degresywną będzie niższa od kwoty wyliczonej metodą liniową. Konieczne jest zatem w przypadku metody degresywnej przeanalizowanie wysokości odpisów przynajmniej raz w roku, najlepiej na początku, aby wiedzieć, czy należy przejść na metodę liniową.

Stawka współczynnika amortyzacji metodą degresywną wynosi 2,0 (współczynnik nie może być wyższy niż 2,0). Przykładowo więc w przypadku samochodu ciężarowego wprowadzonego do ewidencji w marcu o wartości 100 tys. zł i pięcioletnim okresie amortyzacji liniowej (stawka 20%) wartość rocznego odpisu amortyzacyjnego metodą degresywną wyniesie w pierwszym roku 30 tys. zł liczone w następujący sposób: 100 tys. zł x 20% x 2,0)/12 m-cy x 9 m-cy. Za ten sam okres amortyzacja metodą liniową wyniosłaby połowę tej wartości, czyli 15 tys. zł.

W kolejnym roku odpisy wyniosłyby odpowiednio 28 tys. zł przy metodzie degresywnej i odpowiednio 20 tys. zł. W trzecim roku wartości te wyniosłyby odpowiednio 16 800 zł w przypadku metody degresywnej i 20 tys. zł przy metodzie liniowej, czyli odpis kalkulowany metodą degresywną byłby niższy, więc następuje przejście z metody degresywnej na liniową i podatnik może zaliczyć w koszty kwotę amortyzacji w wysokości 20 tys. zł. W kolejnych latach amortyzacja następuje także metodą liniową. W efekcie podatnik w pierwszych latach używania mógł zakwalifikować w koszty podatkowe wyższe wartości odpisów amortyzacyjnych.

Powyższe oznacza, że amortyzacja metodą degresywną jest formą amortyzacji przyspieszonej, ponieważ pozwala podatnikom na zamortyzowanie środka trwałego w krótszym czasie, z uwagi na wyższe odpisy amortyzacyjne w ciągu roku.

Pewne problemy mogą pojawić się w przypadku ulepszenia środka trwałego. Z uwagi na ustalanie wartości początkowej środka trwałego na początku każdego roku ulepszenie to spowoduje zwiększenie kosztów dopiero w kolejnych latach.

Współczynnik amortyzacji degresywnej przyspieszonej jest równy 3,0. W celu skorzystania z tej metody amortyzacji należy spełnić wszystkie warunki dla amortyzacji metodą degresywną oraz dodatkowo środek trwały powinien być używany w zakładzie podatnika położonym na terenie gminy o wysokim bezrobociu strukturalnym albo zagrożonej recesją i degradacją społeczną.

Wykaz gmin, w których można korzystać z wyższego współczynnika amortyzacji degresywnej, publikowany jest w odpowiednich rozporządzeniach. Jeżeli w trakcie roku gmina zostanie wykreślona z tego wykazu, wówczas podatnik powinien – począwszy od kolejnego roku – zacząć stosować współczynnik 2,0 lub przejść na amortyzację liniową, w zależności, który odpis amortyzacyjny byłby większy.

Na zakończenie warto także podkreślić, że zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów taki rodzaj wsparcia przedsiębiorców funkcjonujących na tych terenach nie stanowi pomocy publicznej.

Kancelaria Prawna Skarbiec