Błędna stawka VAT na fakturze – analiza podatkowa
Przyczyny wykazywania nieprawidłowej stawki VAT na fakturze mogą być wynikiem niewłaściwej klasyfikacji podatkowej danego towaru lub usługi przez wystawcę faktury. Bywają także rezultatem zwykłej omyłki pisarskiej powstałej w trakcie wystawiania faktury. Zastosowanie błędnej stawki wywiera skutki zarówno dla dostawcy, jak i nabywcy. Natomiast w przypadku powstania uszczuplenia podatku należnego może to skutkować sankcjami finansowymi na gruncie ustawy VAT, jak również konsekwencjami karno-skarbowymi. Warto zatem dokładnie przeanalizować skutki błędnego zafakturowania i ustrzec się ewentualnych błędów.
Skąd te błędy?
Ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje cztery stawki podatku (podstawową 23% oraz obniżone 8%, 5% i stawkę 0%), zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe, jak również określa zakres czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT. Stosowanie stawek obniżonych wymaga szczegółowej analizy załączników do ustawy VAT oraz zakwalifikowania sprzedawanych towarów lub usług zgodnie z PKWiU. W myśl obowiązujących przepisów to na przedsiębiorcach ciąży obowiązek prawidłowego sklasyfikowania towaru lub usługi, a w konsekwencji zastosowania odpowiedniej stawki VAT. Niemniej organ podatkowy w toku kontroli może podważyć prawo do stawki obniżonej i wydać decyzję określającą zobowiązanie podatkowe w związku z powstaniem uszczuplenia.
Częstym powodem błędów w stawce VAT na fakturze jest również niewłaściwa interpretacja przepisów związanych z miejscem świadczenia VAT lub wyłączenie ze stosowania zasad ogólnych w przypadku transakcji objętych odwrotnym obciążeniem. Równie często nieprawidłowy wybór stawki VAT wynika z błędnego przeświadczenia, że dany podmiot dla celów konkretnej transakcji nie występuje w charakterze podatnika VAT, zatem dostawa lub usługa w ogóle nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Zdarzają się zatem sytuacje, gdy wystawiane są faktury z tzw. stawką NP (nie podlega VAT), natomiast w toku kontroli lub w postępowaniu o wydanie interpretacji indywidualnej organy skarbowe kwestionują takie rozliczenia i zobowiązują podatników do naliczenia i zapłaty zaległego podatku.
Odpowiedzialność za wystawienie faktury
Wystawienie faktury z błędną stawką VAT niesie za sobą określone skutki prawne. Zgodnie z treścią art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Przez wystawienie faktury należy rozumieć jej wprowadzenie do obrotu prawnego, co wiąże się z jej przekazaniem faktycznemu odbiorcy/nabywcy towaru lub usługi. Oznacza to, że nawet w przypadku zawyżenia stawki podatku na fakturze VAT, podatnik będzie zobowiązany do zapłaty wyższego podatku. Jednakże art. 29a ust. 13 i 14 ustawy VAT przewiduje także prawo do obniżenia podstawy opodatkowania i skorygowania błędnie wystawionej faktury z zawyżonym podatkiem VAT. W takim przypadku podatnik powinien jednak posiadać potwierdzenie otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę, aby nie miał zastosowania art. 108 ust. 1 ustawy VAT.
Z kolei nieuprawnione zastosowanie obniżonej stawki VAT może powodować powstanie zaległości podatkowej, w wyniku której podatnik będzie zobowiązany do skorygowania faktury oraz deklaracji VAT oraz uiszczenia należnego podatku wraz z odsetkami. Jedynie niewprowadzenie faktury z błędną stawką do obrotu i jej anulowanie wewnętrzne może uchronić wystawcę faktury od konieczności zapłaty należnego podatku. Należy także zauważyć, że wadliwe wystawienie faktury – w tym zastosowanie błędnej stawki VAT – może skutkować odpowiedzialnością karno-skarbową na podstawie art. 62 § 1 Kodeksu karnego skarbowego, o ile wystawca faktury w związku z jej wystawieniem działał w sposób umyślny.
Skutki dla nabywcy –
co z prawem do odliczenia?
W przeciwieństwie do wystawcy faktury, nabywca co do zasady nie ponosi negatywnych konsekwencji związanych z zastosowaniem błędnej stawki VAT. Wynika to bowiem z przyjętej konstrukcji prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług wykorzystywanych do czynności opodatkowanych. Zgodnie z art. 86 ust. 1 i 2 ustawy VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikająca z faktur otrzymanych przez podatnika. Jedyne ograniczenia w tym zakresie zostały wprost wymienione w art. 88 tejże ustawy. Żadne z zawartych tam wyłączeń nie ogranicza prawa do odliczenia VAT z faktury z zawyżoną stawką podatku. Oznacza to, że spełnienie przez nabywcę przesłanek materialnych, o których mowa w ww. art. 86, oraz brak wystąpienia przesłanek negatywnych z art. 88 ustawy VAT, uprawnia podatnika do odliczenia VAT naliczonego w pełnej wysokości wskazanej na fakturze.
2019-01-10 Kancelaria Prawna Skarbiec
Zgodnie z wprowadzonymi od 1 stycznia 2019 r. przepisami art. 119a par. 1 Ordynacji podatkowej, czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny. Dostępne rozwiązania prawne należy zatem każdorazowo dostosowywać do indywidualnych potrzeb biznesowych, tak aby nie narazić się na zarzut działania sztucznego, sprzecznego w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej. Dokładne znaczenie tych wskazań normatywnych warto w każdym wypadku skonsultować z radcą prawnym, adwokatem bądź doradcą podatkowym.
