Od pół wieku na prywatnej nieruchomości stoi słup energetyczny. Jej właściciele wystąpili o odszkodowanie za bezumowne korzystanie

Rzecznik Praw Obywatelskich 31 października poinformował o przyłączeniu się do skargi w Trybunale Konstytucyjnym o zasiedzenie służebności przesyłu. Sądy uznały bowiem, że przedsiębiorstwo energetyczne mogło, pomimo braku wydania decyzji administracyjnej ograniczającej prawa właścicieli do nieruchomości, zasiedzieć ją, i to jeszcze przed wyrokiem SN, który na to pozwalał.

Właściciele działki, na której od 1967 r. posadowiony jest słup wysokiego napięcia, wystąpili przeciw przedsiębiorstwu energetycznemu z powództwem o zapłatę za bezumowne korzystanie z ich nieruchomości. Jak podnosili, przedsiębiorstwo to nie posiada żadnego tytułu prawnego do korzystania z ich nieruchomości. Jednak zarówno sąd rejonowy, jak i sąd okręgowy uznały, że Skarb Państwa, jako poprzednik prawny przedsiębiorstwa energetycznego, nabył w 87’ roku służebność gruntową przez zasiedzenie. Odpowiada ona dzisiejszej służebności przesyłu. W uzasadnieniu sądów, wyrokiem z 17 stycznia 2003 r. Sąd Najwyższy stwierdził bowiem, że dopuszczalne jest zasiedzenie przez Skarb Państwa lub przedsiębiorcę służebności gruntowej o treści służebności przesyłu – w sytuacji, gdy nie wydano decyzji administracyjnej ograniczającej prawa właściciela do gruntu. Właściciele wnieśli skargę konstytucyjną do TK, domagając się uznania za niezgodne z Konstytucją RP przepisów Kodeksu cywilnego w zakresie, w jakim dopuszczają taką sytuację. Jak argumentowali autorzy skargi, do 3 sierpnia 2008 r., czyli do dnia wprowadzenia do polskiego systemu prawnego służebności przesyłu, nie istniały podstawy do jej ustanawiania, a tym bardziej do jej zasiedzenia.

Do skargi przyłączył się Rzecznik Praw Obywatelskich, który stanął na stanowisku, że aby zasiedzenie było możliwe wynikające z niego skutki prawne powinny być uznawane przez ustawę obowiązującą w trakcie biegu terminu do zasiedzenia. Tymczasem w tej sprawie wykładnia Sądu Najwyższego (dokonana w 2003 r.), dopuszcza możliwość zasiedzenia, gdy sam bieg zasiedzenia zakończył się przed wprowadzeniem ocenianej przez SN normy prawnej (w 87’ roku). W rezultacie właściciele gruntu zostali pozbawieni możliwości podjęcia jakiejkolwiek obrony przed zasiedzeniem. Przed wykładnią SN z 2003 r. nie było mowy o możliwości nabycia tej służebności w drodze zasiedzenia. Trybunał Konstytucyjny 19 października umorzył postępowanie m.in. z powodu formalnych wad skargi, uniemożliwiających jej merytoryczne rozpoznanie.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-przylaczenie-tk-zasiedzenie-sluzebnosci-przesylu-umorzenie