Podatek od nieruchomości. Ważny wyrok TK dla właścicieli garaży
Trybunał Konstytucyjny wydał 18 października 2023 r. wyrok, w którym uznał za niezgodne z Konstytucją RP przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych dopuszczające do dziesięciokrotnie wyższego opodatkowania właścicieli garaży w budynkach mieszkalnych tylko dlatego, że stanowią przedmiot odrębnej własności.
Przedmiotem skargi konstytucyjnej było m.in. naruszenie zasad równego traktowania przy nakładaniu obowiązków podatkowych. Sformułowanie przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych pozwala organom podatkowym nakładać na właścicieli wyodrębnionych własnościowo garaży podatki ustalone według ponad dziesięciokrotnie wyższej stawki niż stosowana wobec właścicieli garaży, które nie stanowią odrębnego przedmiotu własności. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie wyodrębnia garaży jako osobnego przedmiotu opodatkowania, uznając je, w zależności od stanu faktycznego, za odrębny budynek lub część budynku.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a), rada gminy określa wysokość stawek podatku od nieruchomości, które nie mogą przekroczyć rocznie 1 zł/m2 powierzchni użytkowej od budynków mieszkalnych lub ich części. Natomiast zgodnie z lit. e) tego przepisu, stawka dla pozostałych budynków lub ich części wynosi 9,71 zł/m2 powierzchni użytkowej. Autorzy skargi są właścicielami mieszkania oraz udziału w garażu wielostanowiskowym. Miejsce postojowe zostało wyodrębnione oddzielną księgą wieczystą jako samodzielny lokal niemieszkalny. Organ podatkowy wymierzył właścicielom stawkę podatku od nieruchomości zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e) ww. ustawy, jako dla pozostałych budynków lub ich części. Przegrali przed samorządowym kolegium odwoławczym, a także przed wojewódzkim sądem administracyjnym i NSA. W skardze do TK właściciele zapytali, czy wobec garażu stanowiącego przedmiot odrębnej własności (będącego samodzielną nieruchomością lokalową), usytuowanego w budynku mieszkalnym wielorodzinnym – można stosować stawki podatkowe właściwe dla budynków mieszkalnych, czy też dla „części budynków pozostałych”. Bo takie różnicowanie stawek opodatkowania prowadzi do sytuacji, że właściciel mieszkania z przynależnym, ale niewyodrębnionym garażem, płaci stawkę podatku dziesięciokrotnie mniejszą niż właściciel garażu wyodrębnionego.
W swoim wyroku z 18 października TK stwierdził, że podatnicy podatku od nieruchomości, będący właścicielami takich miejsc, powinni w świetle prawa być traktowani tak samo. Stąd uznał za sprzeczne z Konstytucją RP przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych różnicujące ich sytuację podatkową. Za nieuzasadnione uznał działania, które części budynków ze względu na ich wyodrębnienie prawne traktuje się gorzej w sensie podatkowym od lokali, które są wyodrębnione tylko fizycznie a również stanowią część budynku mieszkalnego.
TK orzekł, że zaskarżone przepisy, we wskazanych zakresach (a więc pozwalających na różnicowanie sytuacji podatkowej właścicieli garaży) tracą moc z upływem 31 grudnia 2024 r. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie wzruszeniu orzeczeń zapadłych w sprawie skarżących, w związku z którymi została złożona skarga konstytucyjna (sygn. akt SK 23/19).
