Obowiązki osoby prawnej w podatku od nieruchomości

Podatkiem od nieruchomości opodatkowane są co do zasady grunty, budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ponadto opodatkowaniu podlegają użytki rolne i lasy, jeżeli są wykorzystywane w działalności gospodarczej. Często wystarczy jedynie, że użytki rolne lub lasy znajdują się na działce należącej do osoby prawnej i organy podatkowe traktują je jako wykorzystywane w działalności gospodarczej.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych (dalej „pod. opłat. lok.”) przewiduje także katalog nieruchomości nieobjętych regulacjami podatku od nieruchomości. Są to w szczególności grunty zajęte pod pasy drogowe, nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa, nieruchomości obcych państw na zasadach wzajemności, grunty pod wodami powierzchniowymi i morskimi wodami wewnętrznymi.

W przypadku gruntów podstawę opodatkowania stanowi powierzchnia przy budynkach lub ich częściach. Jest to tzw. powierzchnia użytkowa, której sposób wyliczenia jest uwzględniony w ustawie, przy budowlach jest to ich wartość stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne. Osoby prawne mają obowiązek wyliczyć podstawę opodatkowania we własnym zakresie na podstawie przepisów ustawy.

Ustawa przewiduje, że podatnikami podatku od nieruchomości są co do zasady właściciele, posiadacze samoistni, użytkownicy wieczyści oraz posiadacze nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa na podstawie odrębnych umów lub bez takiego tytułu.

W przypadku najmu przez osobę prawną nieruchomości związanej z prowadzoną działalnością – posiadania niesamoistnego – obowiązek rozliczenia podatku ciąży na właścicielu nieruchomości i nie można go przenieść umową na inną stronę. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy osoba prawna korzysta z nieruchomości wynajmowanej od Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.

Warto dodać, że w przypadku współwłasności nieruchomości zobowiązanym do rozliczenia podatku jest każdy ze współwłaścicieli solidarnie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pod. opłat. lok. w podatku od nieruchomości obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpiły okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku.

Warto zwrócić uwagę na ust. 2 tego przepisu, gdzie w sytuacji, gdy powstaje nowa budowla lub budynek, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona lub rozpoczęto jej użytkowanie, przed ostatecznym wykończeniem.

Oznacza to, że prawidłowe określenie daty powstania obowiązku podatkowego ma bardzo istotne znaczenia dla podatku od nieruchomości oraz zobowiązania podatkowego. Przykładowo spółka, decydując o zakończeniu budowy magazynu, powinna zweryfikować, czy dobrze jest to zrobić w danym roku, czy rozłożyć w czasie do kolejnego roku.

W przypadku powstania lub wygaśnięcia obowiązku podatkowego w trakcie roku podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie. W takich sytuacjach osoby prawne powinny dodatkowo skorygować wcześniej złożone deklaracje podatkowe do właściwego organu podatkowego.

Osoby prawne co roku składają deklarację podatkową do właściwego organu podatkowego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Roczną deklarację składa się w terminie do 31 stycznia każdego roku. Ponadto osoby prawne zobowiązane są do składania deklaracji w ciągu 14 dni od daty powstania obowiązku podatkowego.

Od 1 stycznia 2020 r. wprowadzony został jednolity wzór deklaracji na podatek od nieruchomości. Część gmin umożliwiła także przesyłanie deklaracji drogą elektroniczną za pomocą ePUAP.

Podatek od nieruchomości należy uregulować bez wezwania organu w terminie do piętnastego dnia każdego miesiąca za ten miesiąc z wyjątkiem stycznia, gdzie wpłatę za ten miesiąc należy uregulować do 31 stycznia. Inaczej zatem niż w przypadku osób fizycznych, gdzie podatek można uregulować w czterech ratach (do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada).

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych przewiduje maksymalne stawki podatku od nieruchomości. Każda gmina może określić swoją stawkę. Należy to każdorazowo sprawdzić w odpowiedniej uchwale rady gminy/miasta.

Osoby prawne mają dużo większe obowiązki w zakresie podatku od nieruchomości. Same odpowiadają za prawidłowość wyliczenia podstawy opodatkowania oraz kwot podatku do zapłaty. Powinny one także pilnować terminów zapłaty podatku oraz terminów na złożenie odpowiedniej deklaracji podatkowej.

W wielu spółkach dobrą praktyką jest spisanie całego procesu rozliczania podatku od nieruchomości do procedury/instrukcji, ponieważ jest to proces wykonywany zasadniczo raz w roku (poza płatnościami i ewentualnie nowym obowiązkiem podatkowym), a nieprawidłowości w tym zakresie skutkują nie tylko koniecznością zapłaty odsetek jak za zobowiązania podatkowe, lecz także odpowiedzialnością z kodeksu karno-skarbowego.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec