Podział spółki – konsekwencje podatkowe
Podział spółki stanowi formę restrukturyzacji przedsiębiorstwa, w ramach której majątek spółki kapitałowej lub komandytowo-akcyjnej zostaje podzielony i przeniesiony na inne podmioty.
Zgodnie z art. 528 § 1 KSH, dopuszczalny jest podział na dwie albo więcej spółek kapitałowych lub komandytowo-akcyjnych, przy czym w przypadku spółek akcyjnych i komandytowo-akcyjnych warunkiem jest pełne pokrycie kapitału zakładowego.
Istotą procesu jest przeniesienie majątku w drodze częściowej sukcesji uniwersalnej, co eliminuje konieczność przenoszenia pojedynczych składników majątkowych. W zamian wspólnicy spółki dzielonej otrzymują udziały lub akcje w spółkach przejmujących bądź nowo zawiązanych.
Możliwe są dwa warianty terytorialne podziału: krajowy (gdy wszystkie spółki mają siedzibę w Polsce) oraz transgraniczny (gdy co najmniej dwie spółki podlegają prawu różnych państw UE lub EOG). Podział transgraniczny wymaga, by spółki miały siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie UE lub państwa-strony umowy o EOG.
Ustawa wprowadza istotne ograniczenia podmiotowe – nie mogą być dzielone:
– spółki osobowe (z wyjątkiem komandytowo-akcyjnej)
– spółki w organizacji
– spółki w likwidacji, które rozpoczęły podział majątku
– spółki w upadłości
Podział może służyć różnorodnym celom gospodarczym:
– reorganizacji struktury przedsiębiorstwa
– wyodrębnieniu istniejących zakładów czy oddziałów
– usprawnieniu zarządzania
– wydzieleniu rentownych obszarów działalności
– sanacji spółek w złej kondycji finansowej
– rozwiązaniu konfliktów między wspólnikami
Procesy restrukturyzacyjne przedsiębiorstw, a w szczególności podziały spółek, stanowią istotny element współczesnego obrotu gospodarczego. Decyzja o podziale spółki wymaga kompleksowej analizy prawnej i podatkowej, gdyż jej konsekwencje mogą mieć długofalowy wpływ na funkcjonowanie powstałych podmiotów. Szczególnie istotnym aspektem jest kwestia sukcesji podatkowej, uregulowana w art. 93c Ordynacji podatkowej, która wprowadza zasadę sukcesji generalnej w przypadku podziału osoby prawnej.
Zgodnie z przepisami, gdy majątek osoby prawnej dzielonej stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, podmioty powstałe w wyniku podziału lub przejmujące majątek wstępują w prawa i obowiązki podatkowe spółki dzielonej. Proces ten następuje z dniem podziału lub wydzielenia, a zakres sukcesji jest ściśle powiązany ze składnikami majątku przydzielonymi w planie podziału.
Szczególną uwagę należy zwrócić na podział przez wydzielenie, który polega na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na istniejący lub nowo utworzony podmiot. W zamian za przeniesione aktywa, spółka wydzielana emituje udziały lub akcje dla wspólników (akcjonariuszy) spółki dzielonej. Co istotne, w tym przypadku spółka dzielona zachowuje swoją podmiotowość prawną, następuje jedynie zmniejszenie jej majątku o wydzieloną część.
Skuteczna realizacja procesu podziału wymaga zatem nie tylko znajomości przepisów prawa handlowego, ale również dogłębnego zrozumienia regulacji podatkowych i ich praktycznego zastosowania. Profesjonalne przygotowanie planu podziału, uwzględniające wszystkie aspekty podatkowe, może znacząco zminimalizować ryzyko późniejszych komplikacji i sporów z organami podatkowymi. Dlatego też przedsiębiorcy decydujący się na podział spółki powinni szczególną uwagę poświęcić analizie konsekwencji podatkowych planowanej restrukturyzacji.
Podział spółki – publikacje Kancelarii Skarbiec na temat konsekwencji podatkowych
Robert Nogacki: Konsekwencje podatkowe podziału osoby prawnej w świetle przepisów Ordynacji podatkowej
2019-11-04: Ordynacja podatkowa w art. 93c wprowadza zasadę sukcesji generalnej w przypadku podziału osoby prawnej w sytuacji, gdy majątek osoby prawnej dzielonej stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. W takich przypadkach osoby prawne przejmujące lub osoby prawne powstałe w wyniku podziału wstępują z dniem podziału lub z dniem wydzielenia we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki osoby prawnej dzielonej pozostające w związku z przydzielonymi im w planie podziału składnikami majątku (art. 93c ust. 1 Ordynacji podatkowej). Kwestia sukcesji generalnej praw i obowiązków w przypadku podatków nie jest do końca uregulowana w ustawach, dlatego stanowi przedmiot sporów podatników z fiskusem.
Robert Nogacki: Podział spółki a przychody i koszty
2019-08-23: Restrukturyzacje przedsiębiorstw są jednym z elementów ich funkcjonowania. Najczęściej jest to bardzo złożony proces wymagający analizy na płaszczyźnie wielu obszarów. Jednym ze sposobów restrukturyzacji działalności jest dokonanie podziału przez wydzielenie. Podział taki polega na przeniesieniu tylko części majątku spółki dzielonej na już istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę kapitałową zwaną spółką wydzielaną, w zamian za udziały lub akcje, które spółka wydzielana wydaje wszystkim bądź niektórym wspólnikom (akcjonariuszom) spółki dzielonej, przy jednoczesnym założeniu, że spółka dzielona nie traci swej podmiotowości prawnej, a jedynie zmniejsza swój majątek o część przeniesioną do spółki wydzielanej. Na gruncie podatkowym taki podział jest bardzo skomplikowany i wymaga dokładnej analizy. Jednym z obszarów ryzyka nieprawidłowości podatkowych jest rozliczenie przychodów i kosztów pomiędzy spółką dzieloną a wydzielaną. Dokładna wcześniejsza analiza tego wątku pomaga uniknąć problemów na etapie wydzielenia albo już po nim.