Kolejne uprawnienia fiskusa
Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Po 15 miesiącach od wejścia w życie ustawy regulującej między innymi tryb i zakres kontroli celno-skarbowej oraz uprawnienia fiskusa (Naczelników Urzędów Celno-Skarbowych), ustawodawca doszedł do wniosku, że obecny katalog prerogatyw organów kontroli celno-skarbowej nie jest wystarczający i wymaga poszerzenia.
Uzasadnienie zmiany jest standardowe – zwalczanie szarej strefy i wyłudzeń podatkowych oraz uszczelnienie systemu. W uzasadnieniu projektu czytamy, że nowe rozwiązania są wprowadzane w celu udoskonalenia przepisów dotyczących procedur oraz zakresu zadań KAS. Pakiet rozwiązań przewidzianych w projekcie nowelizacji należy traktować jako kolejny krok w kierunku wszechwładzy fiskusa i ograniczenia praw podatników.
Wszczęcie kontroli bez udziału kontrolowanego
Co do zasady kontrola celno-skarbowa jest wszczynana poprzez doręczenie podmiotowi kontrolowanemu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, wydanego przez Naczelnika Urzędu. Wedle nowych regulacji wszczęcie kontroli może się odbyć bez udziału osoby kontrolowanej czy osoby uprawnionej do reprezentowania osoby prawnej objętej kontrolą. Do wszczęcia kontroli wystarczy okazanie legitymacji służbowej „osobie czynnej w lokalu przedsiębiorstwa”, a zatem przykładowo pracownikowi sekretariatu czy recepcji.
Kontrola może być wszczęta w obecności świadka – funkcjonariusza publicznego zatrudnionego w innej instytucji niż kontrolujący. Może się zatem okazać, że dany przedsiębiorca nie będzie świadom wszczęcia procedury kontrolnej oraz nie będzie mógł uczestniczyć w czynnościach dowodowych prowadzonych w ramach kontroli.
Jeszcze więcej danych
Zgodnie z projektem nowelizacji rozszerzony zostanie katalog instytucji zobowiązanych do współpracy z organami celno-skarbowymi. Kolejne podmioty jak np. Urząd Lotnictwa Cywilnego, Polskie Linie Kolejowe S.A. czy Polska Grupa Lotnicza będą zobligowane do współpracy z fiskusem i raportowania o zdarzeniach, które organ uzna za istotne z punktu widzenia realizacji swych zadań ustawowych. Trudno zgadnąć, jakimi ważnymi (z punktu widzenia fiskusa) informacjami dysponują wymienione instytucje i jaki jest cel gromadzenia tego typu danych.
Banki zobowiązane do raportowania o Klientach – osobach fizycznych
Na pisemne żądanie Szefa KAS czy podległego Naczelnika UCS bank będzie zobowiązany do przekazywania danych o Klientach – osobach fizycznych, wobec których zachodzi podejrzenie prowadzenia działalności niezgłoszonej do opodatkowania czy osiągania przychodów ze źródeł nieujawnionych.
Gwarancją realizacji tego obowiązku jest sankcja w wysokości 10 000 zł za niespełnienie żądania KAS. Obecne i proponowane przepisy ustawy nie stoją na przeszkodzie, aby kara pieniężna była ponawiana.
Nowa definicja kontrahenta
W ramach kontroli celno-skarbowej organ ma prawo żądać od kontrahentów Kontrolowanego dokumentacji związanej z dostawą danego towaru czy usługi. Ustawowa definicja kontrahenta obejmuje nie tylko bezpośrednich dostawców i odbiorców kontrolowanego podmiotu, ale również wszystkie podmioty biorące udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie towaru, lub usługi.
Obecnie zakresem definicji legalnej mają zostać objęci również przedsiębiorcy uczestniczący w magazynowaniu, przepakowywaniu, przeładunku, przesyłaniu tego samego towaru, jak również podmioty dokonujące płatności finansowych związanych z badanymi transakcjami.
Projektowana zmiana rozszerzy zatem krąg podmiotów, wobec których będą przeprowadzane kontrole krzyżowe w ramach kontroli celno-skarbowych. Trudno zakładać, że projektowana zmiana pozostanie bez wpływu na długość prowadzonych kontroli.
Należy również przypuszczać, że przedsiębiorcy świadczący usługi związane z obsługą transakcji innych podmiotów zostaną zasypani wezwaniami od organów KAS o przekazanie szeregu informacji i dokumentów, oczywiście „niezbędnych” do wyjaśnienia danej sprawy.
Postępowania przygotowawcze i orzekanie o przepadku przedmiotów
Kolejnym uprawnieniem Naczelnika UCS, przewidzianym w nowelizacji ustawy, jest prowadzenie postępowań przygotowawczych w sprawach fałszywych faktur oraz wydawania orzeczeń o przepadku przedmiotów. Ten sam organ będzie zatem właściwy w sprawie kontroli, wymiaru podatku, przeprowadzenia postępowania karnego skarbowego i orzekania dolegliwego środka karnego.
Jeżeli dodamy, że obecnie naczelnicy celno-skarbowi sami rozpatrują odwołania od swoich decyzji, należy zauważyć, że stopień nagromadzenia szeregu uprawnień i kompetencji w ramach jednej instytucji jest bezprecedensowy.
Podsumowanie
Kontrole celno-skarbowe miały być w założeniu kontrolami twardymi, prowadzonymi wobec podmiotów wyłudzających nienależne zwroty podatku, dopuszczających się przestępstw podatkowych najcięższej wagi.
Praktyka wskazuje jednak, że ten tryb weryfikacji stosowany jest wobec wszystkich podatników – także drobnych przedsiębiorców czy osób zatrudnionych na umowę o pracę. Zderzenie zwykłego podatnika z Urzędem Celno-Skarbowym, którego prerogatywy są potężne i stale rozszerzane, może okazać się niezwykle bolesne, zwłaszcza w wymiarze finansowym.
Kancelaria Prawna Skarbiec
