Zasady opodatkowania nieruchomości komercyjnych

Za podatnika podatku dochodowego od tzw. nieruchomości komercyjnych (podatek dochodowy od przychodów z budynków) należy uznać podmioty będące właścicielami lub współwłaścicielami budynku położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polski, który został oddany w całości albo w części do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze.

W pierwszej kolejności dla opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów z budynków istotne jest więc spełnienie łącznie trzech podstawowych kryteriów: własnościowego, użytkowego oraz lokalizacyjnego. Pierwsze kryterium wskazuje, że podatek od przychodów z budynków płacą co do zasady właściciele lub współwłaściciele nieruchomości (wyjątek ust. 17). Ponadto właściciel powinien czerpać z budynku pożytki w postaci opłat za użytkowanie.

Podstawę opodatkowania stanowi wartość początkowa środka trwałego (budynku) stanowiącego własność lub współwłasność podatnika, oddanego do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, ustalana na pierwszy dzień każdego miesiąca i wynikająca z prowadzonej przez podatnika ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (art. 24b ust. 3 ustawy o CIT).

Oznacza to więc, że w celu opodatkowania podatkiem od przychodów z budynków niezbędne jest wprowadzenie budynku do ewidencji środków trwałych i ustalenie ich wartości początkowej. Do podobnych wniosków można dojść, analizując treść ust. 5, gdzie ustawodawca bezpośrednio odnosi się do wartości początkowej wynikającej z ewidencji.

W przypadku oddania budynku do używania w części podstawę opodatkowania ustala się proporcjonalnie. Należy zaznaczyć, że podstawę opodatkowania stanowi suma wartości początkowych poszczególnych budynków pomniejszona o kwotę 10 mln zł. Oznacza to, że nawet jeżeli wartość jakiegokolwiek budynku nie przekroczy kwoty 10 mln zł, to i tak liczy się suma, a podatnik może być zobowiązany do rozliczenia podatku.

Podatnicy mają jednak wątpliwości, czy zawsze po wprowadzeniu budynku na środki trwałe będą zobowiązani do rozliczenia podatku (po spełnieniu pozostałych warunków). Istotne jest, aby podatnik był właścicielem lub współwłaścicielem budynku.

W sytuacji, gdy podatnik dokonuje nakładów inwestycyjnych (budynki/budowle) na cudzym gruncie, który zgodnie z kodeksem cywilnym nie jest jego własnością, nie będzie zobowiązany do rozliczenia podatku od przychodów z budynków, pomimo że zgodnie z art. 16a ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT takie budynki mogą być przedmiotem amortyzacji (interpretacja z dnia 18 czerwca 2019 r. nr 0114-KDIP2-1.4010.121.2019.1.JC).

Zgodnie z art. 24b ust. 17 ustawy o CIT, jeżeli budynek został oddany do używania na podstawie umowy leasingu, podatnikiem podatku od przychodów z budynków jest wyłącznie podmiot dokonujący odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m ustawy o CIT. Oznacza to, że w przypadku leasingu finansowego podatnikiem będzie leasingobiorca, jeżeli odda budynek, od którego dokonuje odpisów amortyzacyjnych w dalszą dzierżawę lub najem, lub podobny stosunek prawny. W przypadku leasingu operacyjnego podatnikiem będzie właściciel budynku, leasingodawca.

Ponadto zgodnie z ust. 18 podatek od przychodów z budynków stosuje się także w sytuacji, gdy pomimo braku uzasadnionej przyczyny ekonomicznej podatnik przeniesie całość/część własności lub współwłasności budynku albo odda go do używania na podstawie umowy leasingu finansowego w celu uniknięcia tego podatku. Uregulowanie to ma na celu ograniczenie dokonywania nieuzasadnionych zmian w strukturze właścicielskiej oraz sposobie użytkowania budynków, nakierowanych jedynie na uniknięcie podatku.

Na zakończenie warto odnieść się także do umowy dzierżawy gruntu, na którym dzierżawca pobudował budynek będący jego własnością. W przypadku, gdy budynek stanowić będzie środek trwały dzierżawcy i to on dokonuje odpisów amortyzacyjnych, to na dzierżawcy ciążył będzie obowiązek rozliczenia podatku od przychodów z budynków. Potwierdza to Dyrektor KIS m.in. w interpretacji z dnia 24 marca 2021 r. nr 0113-KDIPT2-1.4011.987.2020.3.MAP.

W art. 24b ust. 2 ustawy o CIT przewidziane zostało zwolnienie od podatku od przychodów z budynków dla środków trwałych będących budynkiem mieszkalnym oddanym do używania w ramach rządowych i samorządowych programów budownictwa społecznego po spełnieniu pewnych warunków.

Powyższe kryteria determinujące objęcie podatkiem od nieruchomości komercyjnych są konkretne i dopiero po ich spełnieniu podatnik powinien wykazać i rozliczyć podatek.

 radca prawny Robert Nogacki – Twórca Kancelarii Prawnej Skarbiec

2021-07-22 Kancelaria Prawna Skarbiec