Pełnomocnictwo w postępowaniu przed organem podatkowym
Od stycznia 2016 roku, znowelizowane przepisy ustawy Ordynacja podatkowa, wprowadziły szereg znaczących zmian m.in. w zakresie udzielania pełnomocnictw oraz doręczania pism profesjonalnym pełnomocnikom.
W przepisach wyraźnie nazwano 3 rodzaje pełnomocnictw, które może udzielić strona w sprawie podatkowej – również w formie dokumentu elektronicznego. Są to pełnomocnictwa ogólne, szczególne albo pełnomocnictwa do doręczeń.
Zmiany wydają się więc być na lepsze, ale jak to zwykle bywa, niosą z sobą także nowe wątpliwości natury praktycznej wynikające z art. 138c par. 1 oraz art. 144 par. 5 ustawy Ordynacja podatkowa, w zakresie obligatoryjnej treści pełnomocnictwa.
Pierwszy z przepisów dotyczy danych identyfikujących mocodawcę oraz jego pełnomocnika poprzez m.in. podanie ich identyfikatorów podatkowych, a w przypadku profesjonalnego pełnomocnika, tj. adwokata, radcy prawnego, czy doradcy podatkowego – także jego adresu elektronicznego. O ile podawanie identyfikatora podatkowego podatnika (mocodawcy) jest całkowicie zrozumiałe, o tyle już podawanie identyfikatora podatkowego pełnomocnika nie jest takie oczywiste.
Pełnomocnictwo
Uzasadnionym staje się bowiem podejrzenie, że urzędnicy organów skarbowych będą mogli, po wprowadzeniu identyfikatora do bazy podatników, poznać dokładne dane podatkowe pełnomocnika – w tym rozliczenia podatkowe, a w odpowiednim i wygodnym dla siebie momencie, wykorzystać je do wszczęcia u pełnomocnika kontroli i/lub postępowania podatkowego, np. gdy pełnomocnik nie będzie „posłuszny” poleceniom organu.
Podawanie adresu elektronicznego na pełnomocnictwie z kolei jest skorelowane z treścią drugiego, wskazanego powyżej, artykułu dotyczącego doręczania pism profesjonalnemu pełnomocnikowi, które obligatoryjnie następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo w siedzibie organu podatkowego.
W myśl zapisów ustawy, profesjonalny pełnomocnik powinien posiadać aktywne konto na platformie ePUAP oraz połączony z nią adres elektroniczny. Tymczasem, stawianie takiego wymogu nie ma pokrycia w żadnym z przepisów ustawy Ordynacja podatkowa. Ustawa zwraca bowiem jedynie uwagę na obowiązek podania posiadanego przez pełnomocnika adresu elektronicznego, na który następować będzie doręczanie pism organu podatkowego.
Takie żądanie organu należy więc zinterpretować jako działanie wymierzone nie tylko w samego pełnomocnika, ale także w stronę postępowania. Próbuje się tu zdyskredytować działania osoby, której powierzyła ona sprawę podatkową i wyeliminować ją z postępowania, np. na czas wydawania decyzji, czy protokołu kontroli.
Wymieniona ustawa odnosi się wprawdzie wprost do profilu ePUAP, ale jedynie w sytuacji, kiedy organ chce przesłać pismo wydane w formie dokumentu elektronicznego przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego ministra właściwego do spraw finansów publicznych, a które to pismo zostało podpisane bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.
W takiej sytuacji organ podatkowy ma prawo doręczyć wydruk pisma uzyskanego z tego systemu i odzwierciedlającego treść tego pisma, jeżeli strona nie wnosiła o doręczenie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub nie wyraziła zgody na doręczenie pism w taki sposób. Wydruk ten ma moc dokumentu urzędowego, co wynika z treści art. 144b par. 4 ww. ustawy.
Na szczęście mamy już za sobą pierwsze orzeczenia sądów administracyjnych, z których jasno wynika, że w sytuacji, kiedy pełnomocnik nie poda na druku pełnomocnictwa adresu elektronicznego, jaki by on nie był, ale poda tradycyjny adres do doręczeń, to organ musi doręczyć mu pismo w ten właśnie sposób.
A to wszystko między innymi dlatego, że sądy przyjęły w swych orzeczeniach tezę, zresztą całkowicie słusznie, że brak adresu elektronicznego należy traktować, jako problem techniczny, co powoduje konieczność wykorzystania procedury doręczania pism według treści art. 144 § 3 ustawy Ordynacja podatkowa.
A co z kwestią podawania adresu elektronicznego przez pełnomocników, którzy dołączyli pełnomocnictwo do akt sprawy jeszcze przed dniem 1 stycznia 2016 roku, z czym problemy mieli zarówno pełnomocnicy, jak i organy podatkowe?
Wyjaśnił ją swego czasu Dyrektor Departamentu Polityki Podatkowej Ministerstwa Finansów informując i wyjaśniając jednocześnie w swym piśmie z dnia 30 grudnia 2015 roku kierowanym do Dyrektorów Izb Skarbowych twierdząc, iż pełnomocnictwa dołączone do akt sprawy przed dniem 1 stycznia 2016 roku, a także ich urzędowo poświadczone odpisy oraz uwierzytelnione odpisy, uznaje się za pełnomocnictwa szczególne w rozumieniu art. 138e zmienionej ustawy Ordynacja podatkowa – na podstawie art. 24 ustawy nowelizującej z dnia 10 września 2015 roku.
W tym przypadku doręczenia pism pełnomocnikowi będącemu adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym, będą dokonywane za pomocą środków komunikacji elektronicznej, o ile pełnomocnik wniesie lub wyrazi zgodę na doręczenia w ten sposób. Doręczenie pism tym pełnomocnikom nastąpi także, gdy pełnomocnik ustanowiony przed 1 stycznia 2016 roku, wskaże dodatkowo po tej dacie adres elektroniczny, składając pełnomocnictwo według wzoru określonego w rozporządzeniu.
Kancelaria Prawna Skarbiec
