Metody amortyzacji na gruncie ustaw o podatkach dochodowych

Pierwszym krokiem do dokonania amortyzacji danego środka trwałego jest ustalenie jego wartości początkowej. W tym kontekście szczególnie ważną informacją jest to, w jaki sposób dany środek trwały został nabyty lub wytworzony. Jeżeli został nabyty, dobrą metodą na stwierdzenie jego wartości jest po prostu uwzględnienie ceny nabycia tego środka.

Z kolei w przypadku samodzielnego wytworzenia określonego środka trwałego, najprawdopodobniej najbardziej właściwe okaże się podsumowanie kosztów, które stanowiły wydatki na wytworzenie środka trwałego. W oparciu o zgromadzone dane i przy wykorzystaniu odpowiedniej metody, możliwe jest natomiast określenie stawki amortyzacji.

Wybór metody amortyzacji powinien zostać starannie przemyślany, ponieważ może mieć on długofalowe skutki i skutecznie wspierać strategię rozwoju przedsiębiorstwa. Istnieją rozwiązania korzystniejsze dla małych i stosunkowo nowych firm, ale i takie, które mogą okazać się po prostu bardziej wygodne.

Podatnik teoretycznie ma swobodę w wyborze metody obliczania amortyzacji środka trwałego. Należy jednak wiedzieć, że niektóre sposoby są zastrzeżone do określonych składników majątku przedsiębiorstwa. Najbardziej popularną metodą jest metoda liniowa.

Obok niej istnieje również jednorazowa amortyzacja środka trwałego oraz metoda degresywna. Popularność metody liniowej nie wynika z jej niesamowitej skuteczności czy też korzyści, jakie dzięki niej można uzyskać.

Tę metodę stosuje się najczęściej z tego względu, że jako jedyna pozwala na obliczenie amortyzacji samochodu osobowego, a jest to najczęstszy środek trwały, w odniesieniu do którego dokonuje się takiej czynności. Poza tym jest dość wygodna i niewymagająca.

Metoda liniowa jest najprostszą i najpopularniejszą metodą obliczania stawki amortyzacji. Cechuje ją przejrzystość i niski poziom skomplikowania.

Maksymalna roczna stawka w tym przypadku wynosi 20% i ustalana jest w oparciu o Klasyfikację Środków Trwałych stanowiącą załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 3 października 2016 r.

Zasada obliczania stawki amortyzacji w oparciu o metodę liniową polega na założeniu, że środek trwały zużywa się równomiernie przez cały okres jego użytkowania.

Ustalona stawka procentowa mnożona jest więc po prostu przez wartość środka trwałego. W kontekście metody liniowej należy jednak pamiętać o dwóch odrębnościach.

W kontekście środków trwałych, które po raz pierwszy wprowadzono do ewidencji, możliwe jest indywidualne ustalenie stawki amortyzacji. Z kolei w ramach drugiej modyfikacji istnieje opcja zastosowania metody liniowej przyspieszonej.

Znajdzie ona zastosowanie w przypadkach, gdy dany środek trwały wykorzystywany jest wyjątkowo często i niezwykle intensywnie, stąd szybciej się zużywa. W takiej sytuacji po prostu podwyższa się posiadaną wartość amortyzacji o dany współczynnik.

Największą zaletą metody degresywnej jest natomiast możliwość szybkiego i bezproblemowego odpisania w koszty wartości środków trwałych w pierwszych latach jej stosowania. Niestety jej zastosowanie nie jest możliwe w odniesieniu do wszystkich środków trwałych.

Stosuje się ją wyłącznie do maszyn i urządzeń, które znajdziemy w 3-6 i 8 grupie Klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu (jednak bez samochodów osobowych). W przypadku tej metody głównym założeniem jest to, iż wartość środka trwałego zmniejsza się z czasem, a ściślej mówiąc, spada.

W ciągu pierwszego roku należy zatem zastosować standardową stawkę pomnożoną o stosowny współczynnik. W kolejnych latach wpisy amortyzacyjne odejmuje się od kwoty netto pojazdu lub innego środka trwałego.

W odniesieniu do metody degresywnej warto jednak wiedzieć, że nie jest to forma stała, którą można zawsze stosować w stosunku do danego środka trwałego. Taka możliwość zniknie wtedy, gdy wartość rocznego odpisu będzie niższa od wartości rocznego odpisu przy metodzie liniowej. Należy zatem pilnować tego, kiedy nastąpi ten szczególny moment.

Z kolei jednorazowa amortyzacja środka trwałego również zastrzeżona jest dla ściśle określonej grupy podmiotów. Mogą z niej skorzystać przede wszystkim małe i nowe przedsiębiorstwa oraz osoby fizyczne, które właśnie rozpoczęły prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej.

Jak sama nazwa wskazuje, sumujemy wszystkie odpisy amortyzacyjne i jednorazowo je rozliczamy. Obecnie maksymalną kwotą amortyzacji jest 100 tys. zł. Ten sposób zastrzeżony jest natomiast dla nowych środków trwałych, które zostały nabyte fabrycznie, a także tych, zaliczonych do 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyjątkiem jednak samochodów osobowych.

Jednorazowa amortyzacja jest popularna wśród startupów, ponieważ dzięki tej konstrukcji mogą one zyskać całkiem spory zastrzyk gotówki na postawienie pierwszych kroków w biznesie, uzyskując jednorazowo bardzo wysoki odpis.

Planując wprowadzenie do przedsiębiorstwa określonego środka trwałego, warto zastanowić się nad aspektem amortyzacji. Oczywiście wybór metody obliczania stawki zależy w dużej mierze od charakteru danego środka trwałego oraz ogólnych planów firmy na przyszłość.

Niekiedy jednak, przy nieco bardziej uniwersalnych środkach trwałych, jak chociażby samochody osobowe, można dzięki temu wiele zyskać. Najbardziej odczuwalne może okazać się jednorazowe odpisanie aż 100 tys. zł kosztów, które stanowią maksymalny pułap w metodzie jednorazowej. Dodatkowo istotne są niuanse, takie jak chociażby to, czy mamy do czynienia z używanym, czy też nowym środkiem trwałym.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec