Koniec z opodatkowaniem imprez integracyjnych
Wyrokiem z dnia 8 lipca 2014 roku (sygn. akt K 7/13, Dz.U. poz. 947) Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące nieodpłatnych świadczeń rozumiane w ten sposób, że „inne nieodpłatne świadczenie” oznacza wyłącznie przysporzenie majątkowe o indywidualnie określonej wartości są zgodne z art. 2 („Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym”) oraz art. 217 Konstytucji RP (zasada nakładania podatków i innych danin publicznych jedynie w drodze ustawy).
Jednocześnie w uzasadnieniu wyroku Trybunał podkreślił, że kryterium, jakim należy się kierować ustalając, czy nieodpłatne świadczenie należy uznać za przychód pracownika, jest przede wszystkim obiektywna ocena, czy świadczenie to leżało w interesie pracownika, a taka sytuacja wystąpi wtedy, gdy stanowi ono realne i uchwytne w jego majątku przysporzenie. Musi być to zatem korzyść, którą pracownik otrzymuje do własnej dyspozycji.
Problemy z interpretacją przepisów
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje za przychody z umowy o pracę wszystkie świadczenia pieniężne, jakie otrzymuje pracownik. Opodatkowaniu podlega zatem nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, ale każda inna wypłata pieniężna, którą otrzymuje pracownik od pracodawcy. Ponadto przychodami ze stosunku pracy są także świadczenia nieodpłatne lub częściowo odpłatne.
O ile jednak ustalenie wartości świadczeń pieniężnych nie budzi większych pytań, to ustalenie wartości świadczeń nieodpłatnych, jakie otrzymuje pracownik wywołuje liczne wątpliwości. I to nie tylko podatników.
Stanowisko podatników i fiskusa
W tej sprawie podatnicy prezentują stanowisko, zgodnie z którym nie jest możliwe ustalenie, którzy pracownicy wzięli udział np. w firmowym spotkaniu opłatkowym, a w konsekwencji nie można ustalić przychodu do opodatkowania, jaki przypada na każdego pracownika.
Organy podatkowe twierdzą natomiast, iż wystarczającym jest, aby pracodawca sporządził listę osób, które uczestniczą w danej imprezie, co pozwoli ustalić przychód do opodatkowania na każdego pracownika.
Powoływały się przy tym na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 października 2011, sygn. akt II FPS 7/10, w której NSA orzekł, że pakiety medyczne finansowane pracownikom przez pracodawcę podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Niejednolite orzecznictwo sądów administracyjnych w związku z opodatkowaniem
Konieczność wydania ostatecznego rozstrzygnięcia omawianego problemu wynika także z tego, że sądy administracyjne prezentują w tej sprawie sprzeczne stanowiska. Dotyczy to nie tylko wojewódzkich sądów administracyjnych, ale także Naczelnego Sądu Administracyjnego. W wyrokach z 17 stycznia 2012 r. oraz z 12 marca 2013 r. NSA orzekł, że już sama możliwość wzięcia udziału w imprezie integracyjnej stanowi dla pracownika przychód do opodatkowania.
Natomiast m.in. w wyrokach: z 20 lutego 2013 r. oraz z 25 kwietnia 2013 r. NSA uznał, że niedopuszczalne i sprzeczne z Konstytucją jest ustalanie przychodu do opodatkowania w hipotetyczny sposób, także wobec pracowników, którzy w danym spotkaniu integracyjnym nie uczestniczyli.
Korzystne dla pracowników stanowisko NSA zaprezentował też w wyroku z 17 maja 2013 r. w którym orzekł, że udział w firmowym spotkaniu opłatkowym nie stanowi dla pracownika przychodu do opodatkowania.
Rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. generalnie dotyczy zgodności z ustawą zasadniczą przepisów dotyczących opodatkowania nieodpłatnych świadczeń, natomiast w odniesieniu do imprez integracyjnych Trybunał uznał, że kryterium wystąpienia po stronie pracownika przysporzenia majątkowego (korzyści) nie jest spełnione, jeśli pracodawca proponuje pracownikom udział w spotkaniach integracyjnych, czy szkoleniowych, choćby organizowanych poza miejscem pracy.
Zdaniem Trybunału nawet jeśli pracownik bierze udział w takim spotkaniu dobrowolnie, to po jego stronie nie wystąpi korzyść, polegająca choćby na zaoszczędzeniu wydatku. Nie można bowiem przyjąć, że gdyby pracodawca nie zorganizował szkolenia czy spotkania integracyjnego, to pracownik wydatkowałby własne środki na udział w tego typu imprezie.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził zatem, że kryterium, które należy stosować ustalając, czy dane nieodpłatne świadczenie pracodawcy stanowiło przychód ze stosunku pracy, jest wystąpienie po stronie pracownika przysporzenia, które może przybrać formę wymiernej korzyści majątkowej, ewentualnie polegać na zaoszczędzeniu wydatku.
Podsumowując, zgodnie z orzeczeniem Trybunału udział pracownika w imprezie integracyjnej (spotkaniu, szkoleniu, również wyjazdowym) nie stanowi dla tego pracownika przychodu do opodatkowania. Należy wyrazić nadzieję, że organy podatkowe oraz sądy administracyjne rozstrzygając indywidualne sprawy podatnika podejmować będą decyzje nawiązujące do omawianego wyroku.
Kancelaria Prawna Skarbiec (Aktualizacja: 2018-04-24)
