Skutki podatkowe odpłatnego zbycia nieruchomości po śmierci małżonka w świetle nowych przepisów

Art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80, poz. 350, ze zm.) za podlegające opodatkowaniu PIT źródło przychodu uznaje zbycie nieruchomości przed upływem 5 lat od jej nabycia, liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Z dniem 1 stycznia 2019 r. weszły jednak w życie, dodane Ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, przepisy art. 10 ust. 5 i 6 ustawy o PIT, zgodnie z którymi:

„W przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a–c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę. W przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków (…) nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a–c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków…” (Dz.U. 2018, poz. 2159).

W 2005 r. małżeństwo nabyło do wspólności majątkowej nieruchomość. W sierpniu 2018 r. mąż zmarł. Mimo posiadania dwóch córek sąd dokonał działu spadku w ten sposób, że całość majątku po zmarłym przypadła małżonce.

W marcu 2019 r. małżonka zbyła zakupioną wspólnie z mężem w 2005 r. nieruchomość. Wystąpiła więc do organu podatkowego z wnioskiem o potwierdzenie, że w świetle znowelizowanych przepisów ustawy o PIT dokonana przez nią sprzedaż nieruchomości nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wskazany w ustawie 5-letni termin, którego upływ uwalniał spod tego obowiązku, liczony jest w jej przypadku nie od dnia nabycia spadku po mężu, a od dnia nabycia nieruchomości do współwłasności małżeńskiej.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydanej 3 czerwca 2019 r. interpretacji indywidualnej potwierdził, że zgodnie z treścią wprowadzonych w życie z początkiem roku ust. 5 i 6 art. 10 ustawy o PIT spadkobierczyni nie będzie zobowiązana do ponoszenia ciężaru w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu sprzedaży przedmiotowej nieruchomości, gdyż upłynął wymagany do zastosowania zwolnienia od tego podatku okres.

„…zastosowanie znajdzie obowiązujący od dnia 1 stycznia 2019 r. przytoczony uprzednio przepis art. 10 ust. 6 ww. ustawy. Oznacza to, że w przypadku odpłatnego zbycia przez Wnioskodawczynię nieruchomości w 2019 r. upływ 5-letniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy liczyć od końca 2005 roku, w którym małżonkowie nabyli tę nieruchomość w ramach wspólności małżeńskiej ustawowej. Dlatego też data otwarcia spadku, czy też późniejszy dział spadku, nie stanowi dla Wnioskodawczyni nabycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 tej ustawy” (sygn. 0115-KDIT2-3.4011.181.2019.1.PS).

Podobne stanowisko Dyrektor KIS zajął w interpretacji wydanej dzień później, czyli 4 czerwca 2019 r. Zapytanie podatnika dotyczyło wówczas zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat od nabycia jej w drodze spadku. W tym przypadku fiskus także wskazał, że 5-letni termin „uwalniający” sprzedaż nieruchomości od podatku dochodowego liczony jest od nabycia jej przez spadkodawcę, a nie od daty nabycia spadku.

„…ustawą z dnia 23 października 2018 r. (…) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 10 ust. 5, który stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r. Zgodnie z tym unormowaniem, w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę” (sygn. 0115-KDIT2-3.4011.127.2019.2.JS).

Powołane do życia przepisy art. 10 ust. 5 i 6 ustawy o PIT to długo wyczekiwana, korzystna dla podatników zmiana. Dotąd regulacje dotyczące możliwości opodatkowania majątku gromadzonego latami wspólnie przez małżonków w ramach współwłasności małżeńskiej, podobnie jak gromadzonego przez spadkodawcę, pozwalały bowiem organom podatkowym na doprowadzanie do absurdu. Odbieranie praw do pełnej ochrony majątku stało w sprzeczności z ideą instytucji wspólności majątkowej małżeńskiej, jak i dziedziczenia praw przysługujących spadkodawcy.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec