Przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową

Spółce docelowej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. W szczególności spółka docelowa staje się podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem (chyba że ustawa lub decyzja właściwego organu stanowi inaczej).

Nie może być przekształcana spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości. Za przekształceniem spółki osobowej w kapitałową muszą wypowiedzieć się wszyscy wspólnicy, z tym że w przypadku spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej wystarczy, jeżeli oprócz wszystkich komplementariuszy za przekształceniem wypowiedzą się komandytariusze bądź akcjonariusze reprezentujący co najmniej ²⁄₃ sumy komandytowej bądź kapitału zakładowego, chyba że umowa albo statut przewiduje warunki surowsze.

Co najmniej jeden wspólnik spółki przekształcanej musi złożyć oświadczenie o uczestnictwie w spółce docelowej. Kapitał zakładowy spółki docelowej musi być zgodny z bezwzględnie obowiązującymi w tym zakresie przepisami Kodeksu spółek handlowych, tzn. kapitał zakładowy sp. z o.o. musi wynosić co najmniej 5 000 zł, zaś spółki akcyjnej co najmniej 100 000 zł.

Pierwszym etapem niezbędnym do przekształcenia jest przyjęcie przez wszystkich wspólników prowadzących sprawy spółki przekształcanej planu przekształcenia. Plan przekształcenia jest sporządzany w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Plan przede wszystkim musi zawierać ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia oraz określenie wartości udziałów wspólników zgodnie ze sprawozdaniem finansowym sporządzanym specjalnie dla celów przekształcenia.

Obligatoryjnymi załącznikami do planu przekształcenia są: projekt umowy lub statutu spółki docelowej, projekt uchwały w sprawie przekształcenia, wycena składników majątku (aktywów i pasywów) spółki, która ulega przekształceniu oraz sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.

Wyjątek: w przypadku przekształcenia spółki jawnej, w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki, nie ma obowiązku sporządzenia planu przekształcenia. Spółka musi jednak sporządzić sprawozdanie finansowe dla celów przekształcenia, wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki, projekt umowy lub statutu spółki docelowej, projekt uchwały w sprawie przekształcenia.

Po przyjęciu przez wszystkich wspólników prowadzących sprawy spółki przekształcanej planu przekształcenia musi on zostać poddany badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie rzetelności i poprawności. Biegłego rewidenta wyznacza sąd rejestrowy na wniosek spółki. Biegły rewident w terminie określonym przez sąd, nie dłuższym niż dwa miesiące sporządza opinię do planu przekształcenia i składa ją do sądu oraz spółce przekształcanej. Warunkiem przekształcenia jest to, aby opinia biegłego rewidenta w zakresie planu przekształcenia była pozytywna. W przypadku gdy jest przekształcana spółka jawna, która nie musi sporządzać planu przekształcenia, biegły rewident bada tylko wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki.

Po złożeniu przez biegłego rewidenta opinii do planu przekształcenia spółka musi dwukrotnie zawiadomić wszystkich wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu oraz poinformować ich o miejscu i terminie, w którym mogą się oni zapoznać z pełną treścią planu przekształcenia oraz z opinią biegłego rewidenta. Następnie wspólnicy podejmują uchwałę o przekształceniu, za którą muszą zagłosować wszyscy wspólnicy, z tym że w przypadku spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej wystarczy, jeżeli oprócz wszystkich komplementariuszy za przekształceniem wypowiedzą się komandytariusze bądź akcjonariusze reprezentujący co najmniej dwie trzecie sumy komandytowej bądź kapitału zakładowego, chyba że umowa albo statut przewiduje warunki surowsze.

Uchwała powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza. Uchwała powinna zawierać ściśle określone elementy, które zostały opisane w kodeksie spółek handlowych, w szczególności: typ spółki, w jaką spółka zostaje przekształcona, wysokość kapitału zakładowego, wysokość kwoty przeznaczonej do wypłaty na rzecz wspólników, którzy nie będą uczestniczyć w spółce przekształconej, nazwiska i imiona członków zarządu w spółce docelowej, zgodę na brzmienie statutu albo umowy spółki docelowej.

Po powzięciu uchwały spółka ma obowiązek wezwać wspólników do złożenia oświadczenia o uczestnictwie w spółce docelowej. Oświadczenia powinny pod rygorem nieważności zostać złożone na piśmie. Jeśli wspólnik nie złoży oświadczenia o uczestnictwie przysługuje mu roszczenie o wypłatę kwoty odpowiadającej wartości jego udziałów w spółce przekształcanej, zgodnie ze sprawozdaniem finansowym sporządzonym dla celów przekształcenia. Taki wspólnik wychodzi w ten sposób ze spółki. Kolejnym krokiem jest powołanie w drodze stosownej uchwały członków zarządu i rady nadzorczej (o ile ta ostatnia jest przewidziana) oraz podpisanie statutu albo umowy spółki docelowej – czynności te wymagają formy aktu notarialnego.

Ostatnim etapem działań jest rejestracja spółki docelowej w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zgłoszenie spółki do rejestru następuje na formularzach rejestrowych. Z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców spółka przekształcana staje się spółką docelową. Sąd z urzędu wykreśla z KRS spółkę przekształcaną. Spółce docelowej nadawany jest nowy numer w Krajowym Rejestrze Sądowym.

• Zmiana formy prawnej.
• Spółka docelowa wstępuje w sytuację prawną spółki przekształcanej, w szczególności spółce docelowej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej.
• Wspólnicy spółki przekształcanej odpowiadają na dotychczasowych zasadach solidarnie ze spółką docelową za zobowiązania spółki przekształcanej powstałe przed dniem przekształcenia przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia.
• Wspólnicy spółki przekształcanej stają się wspólnikami/akcjonariuszami spółki docelowej.
• W przypadku przekształcenia spółki komandytowo-akcyjnej w SA lub w sp. z o.o. dokumenty akcji spółki przekształcanej ulegają unieważnieniu z dniem przekształcenia.

Zgodnie z Ordynacją podatkową spółka kapitałowa zawiązana (powstała) w wyniku przekształcenia spółki osobowej wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej spółki. Od powyższej zasady istnieją wyjątki, np. nie mogą być objęte następstwem prawnym przede wszystkim ulgi i straty, gdyż mają one najczęściej ścisły związek ze statusem wspólników.

Co do zasady przekształcenie spółki jest neutralne podatkowo, co w szczególności oznacza, iż po stronie wspólników/akcjonariuszy nie powstaje dochód (przychód) z faktu wejścia w posiadanie akcji lub udziałów w spółce docelowej. Czynność przekształcenia nie rodzi także obowiązku podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT).

NIP spółki pozostaje taki sam. W przypadku przekształcenia spółki osobowej w spółkę kapitałową istnieje obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej i otworzenia ksiąg rachunkowych na dzień zmiany formy prawnej.