Centralny Rejestr Faktur – kolejna broń fiskusa
Blisko po 10 latach od opublikowania Zielonej Księgi polski ustawodawca zamierza urzeczywistnić idee w niej zawarte i ustanowić w porządku prawnym Centralny Rejestr Faktur.
Pomysł ten jest więc niejako kalką koncepcji zaprezentowanej w omawianym opracowaniu. Warto jednak dodać, że w parze z wprowadzeniem omawianej instytucji miała również iść według Komisji Europejskiej eliminacja dotychczasowych obowiązków związanych z rozliczeniem podatku. Być może chodziło nawet o przerzucenie obowiązku rozliczenia podatku na organy podatkowe.
Dziwnym trafem polski prawodawca nie przewidział jednak żadnej minimalizacji obciążeń formalnych, pomimo nałożenia kolejnego w postaci funkcjonowania rejestru.
Centralny Rejestr Faktur – geneza
Blisko 10 lat temu Komisja Europejska opracowała dokument pod nazwą „Zielona Księga”. Przedmiotowe opracowanie utworzone zostało w sprawie przyszłości podatku VAT, która – zdaniem Komisji – powinna była zmierzać w kierunku prostszego, solidniejszego i wydajniejszego systemu podatku od wartości dodanej.
Zielona Księga przewidywała nowoczesne jak na tamte czasy narzędzia oraz generalne dyrektywy skierowane do Państw Członkowskich UE. Pośród nich wyróżniono w szczególności maksymalizację poboru podatków oraz eliminację podatności systemu na oszustwa.
Służyć miały temu m.in. opodatkowanie wewnątrzwspólnotowych dostaw, zaangażowanie banków w rozliczenia podatku czy utworzenie jednej unijnej deklaracji VAT.
Obok tych narzędzi wspomniano również o możliwości wysyłania wszystkich faktur VAT w czasie rzeczywistym do centralnej bazy danych monitorującej rozliczenia z tytułu VAT.
W opinii Komisji realizacja tego ostatniego pomysłu dałaby organom solidny oręż w postaci błyskawicznego dostępu do szeregu informacji dotyczących danego podatnika, a więc informacji dotyczących jego kontrahentów, przedmiotu transakcji, podstaw opodatkowania, zastosowanych stawek czy częstotliwości zdarzeń gospodarczych.
Centralny Rejestr Faktur
Projekt ustawy z dnia 30 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Ordynacja podatkowa wprowadza kolejne narzędzie do walki z wyłudzeniami. Projekt powinien wejść w życie w dniu 1 lipca 2019 r.
Zgodnie z założeniem prawodawcy podstawowym celem Centralnego Rejestru Faktur jest analiza i kontrola prawidłowości wystawianych przez podatników faktur VAT i eliminacja nadużyć związanych z procederem wystawiania „pustych” faktur i wyłudzeń karuzelowych.
Pełniejsze dane pozyskane na podstawie przesyłanych ewidencji w ramach składanych nowych plików JPK_VAT będą zaś stanowiły bazę do efektywniejszego wykorzystania rejestru.
Nowe narzędzie będzie obsługiwane przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, który stanie się jednocześnie administratorem danych osobowych w nim zawartych.
Przedmiotowy instrument będzie wykorzystywał dane z rejestrów VAT oraz deklaracji podatkowych. Co oczywiste, dane z rejestru będą udostępniane przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, dyrektorom izb administracji skarbowej, naczelnikom urzędów skarbowych i naczelnikom urzędów celno-skarbowych w zakresie niezbędnym do wykonywania ich obowiązków ustawowych.
Eliminacja nadużyć
Ciągłymi nowelizacjami ustawy VAT resort finansów dąży do całkowitego wyeliminowania nadużyć oraz oszustw związanych z wyłudzeniem podatku VAT. Celem prawodawczej ofensywy jest również zmobilizowanie podatników do większej dbałości o rozliczenia podatku. Narzędzia wprowadzone na przestrzeni ostatnich lat dały wymierny skutek.
Zgodnie z danymi przekazanymi DGP przez biuro prasowe Krajowej Administracji Skarbowej w 2018 r. przesyłano co miesiąc 1,6 mln plików zawierających szereg informacji o transakcjach każdego podatnika. Do końca listopada 2018 r. ujawniono w nich 1,26 mln uchybień.
Kolejnym potężnym działem wymierzonym w podatników jest instytucja dodatkowego zobowiązania podatkowego polegająca na możliwości nałożenia swoistego rodzaju sankcji za naruszenie przepisów ustawy VAT.
Co istotne, zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów ustawy VAT sankcje te zostaną nałożone obligatoryjnie, a więc nieważny będzie motyw działania podatnika skutkujący powstaniem zaległości. Tym samym niejako na równi postawiono przedsiębiorcę celowo zaniżającego zobowiązanie oraz przedsiębiorcę, w przypadku którego przyczyną błędu było niezawinione działanie.
Kolejne instrumenty służące zahamowaniu nadużyć związane są z rozszerzeniem katalogu towarów objętych odwrotnym obciążeniem, ustanowieniem solidarnej odpowiedzialności podatników oraz wprowadzeniem metody podzielonej płatności.
Ta ostatnia, na skutek działań Ministerstwa Finansów, może w niedługim czasie stać się obowiązkowa dla wszystkich podatników VAT. W tym zakresie wymagana jest jednak zgoda Komisji Europejskiej, nad udzieleniem której resort ochoczo pracuje.
Wynik tych działań przerósł oczekiwania ustawodawcy. Wpływy budżetowe z tytułu podatku w 2017 r. w porównaniu z 2016 r. były większe o rekordową kwotę ponad 30 217 mln zł.
Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec
