Deklarację po kontroli celno-skarbowej skorygujesz tylko raz
Nowelizacja ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych innych ustaw coraz bliżej. 9 listopada kontrowersyjny projekt nowelizacji o KAS został przegłosowany przez Sejm i przekazany Prezydentowi.
Wygląda zatem na to, że pozostała już tylko „ostatnia prosta”. Jeżeli prace przebiegną sprawnie, nowe przepisy mogą zacząć obowiązywać już od przyszłego roku. Co się zmieni? Czy istnieje ryzyko pozbawienia podatników prawa do sądu?
Korekta deklaracji podatkowej po nowemu
Zasadnicze zmiany uwzględnione w projekcie nowelizacji ustawy o KAS dotyczą prowadzenia kontroli celno-skarbowej oraz składania korekty deklaracji po przeprowadzonej kontroli. Uzasadnieniem planowanych modyfikacji była potrzeba udoskonalenia przepisów dotyczących procedur, zakresu i zadań KAS.
Najwięcej zastrzeżeń budzi zapis planowanego nowego ustępu (1c) w ramach art. 83 ustawy. Zgodnie z tą regulacją: „ponowne skorygowanie deklaracji po zakończeniu kontroli celno-skarbowej nie wywołuje skutków prawnych w zakresie, w jakim dokonana korekta przewiduje cofnięcie ustaleń kontroli celno-skarbowej. Organ zawiadamia pisemnie składającego korektę o jej bezskuteczności”.
Jak było dotychczas?
Na mocy obecnie obowiązujących regulacji skorygowanie deklaracji jest możliwe co najmniej dwukrotnie. Po pierwsze podatnik może złożyć korektę zgodną z zaleceniami organu w ciągu 14 dni od dnia doręczenia wyniku kontroli w zakresie objętym kontrolą. W ten sposób podatnik, korygując swoje rozliczenia, niejako akceptuje ustalenia fiskusa, a jeżeli powstaje obowiązek dopłaty podatku, to go uiszcza.
Po drugie dokonanie korekty deklaracji po zakończeniu kontroli jest możliwe dopóty, dopóki w sprawie nie zostaną stwierdzone nieprawidłowości, a także wtedy, gdy organ zaakceptował złożoną korektę. W ten sposób podatnik mógł zakwestionować ustalenia kontroli, a w szczególności złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty w wysokości uiszczonej na konto organu wskutek pierwszej korekty pokontrolnej.
W konsekwencji, gdy po kilku kontrolach podatnik wygrał walkę w sądzie z fiskusem o zwrot nadpłaty, miał realną szansę na odzyskanie nienależnie pobranego podatku. Czy rzeczywiście dotychczas obowiązujące przepisy były zbyt liberalne?
Dlaczego nowelizacja jest niekorzystna dla podatników?
Projektowany przepis uniemożliwi złożenie ponownej korekty tym podatnikom, którzy zgodzą się z wynikiem kontroli i poprawią swoje rozliczenia. Zamknięcie podatnikom drogi do złożenia kolejnej korekty deklaracji podatkowej wywołało ostrą krytykę ze strony środowiska prawników, którzy słusznie podnoszą, że prowadzone kontrole mogą dotyczyć kontrowersyjnych, nieścisłych przepisów.
Co zatem stanie się w konsekwencji rozstrzygnięcia istniejącego sporu interpretacyjnego? Podatnicy nie będą mogli skorygować złożonych deklaracji zgodnie z aktualnie obowiązującym stanem prawnym. To utrwali błędne nawyki i „zamuruje” źle złożone deklaracje. Tymczasem mogłoby się okazać, że nowa interpretacja lub utrwalona linia orzecznicza spowodowałaby korzystne dla podatnika rozstrzygnięcie. Projekt nowelizacji może zatem znacząco „skrzywdzić” podatników.
W walce z nieuczciwymi podatnikami
Krajowa Administracja Skarbowa broni nowej regulacji, twierdząc, że zmiany są konieczne z uwagi na fakt, iż obecna konstrukcja przepisów i możliwość praktycznie nieograniczonego składania korekt deklaracji podatkowych daje nieuczciwym podatnikom pole do nadużyć.
Obecnie odpowiednio obrana strategia działania podatników pozwala im w zasadzie na cofanie ustaleń kontroli. Nowelizowane przepisy mają natomiast uzupełnić i doprecyzować normy określające kończenie kontroli celno-skarbowych i zablokowanie nieuczciwych procederów.
Mało precyzyjne przepisy
Przeciwnicy projektu nowelizacji ustawy o KAS „odbijają piłeczkę”, wskazując, że planowane regulacje po raz kolejny są nieprecyzyjne i nie do końca jasne. Ponadto szybkie tempo prac nad nowelizacją może znów spowodować wprowadzenie do polskiego systemu prawnego regulacji, które nie do końca sprawdzają się w praktyce i nie uwzględniają wszystkich możliwych sytuacji.
Już teraz widać to chociażby w odniesieniu do potencjalnych spraw, w których występują wątpliwości interpretacyjne. Nawet późniejsze ukształtowanie korzystnej dla podatnika linii orzeczniczej nie da mu możliwości otrzymania zwrotu nadpłaconego podatku.
Co z prawem do sądu?
W toku dyskusji na temat nowelizacji przepisów ustawy o KAS przeciwnicy tej regulacji podnoszą również, że zmiany w zakresie składania korekty deklaracji po kontroli celno-skarbowej mogą być sprzeczne z art. 45 Konstytucji RP, który wskazuje, że „każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”.
Przekładając bowiem tę zasadę na płaszczyznę sprawiedliwości proceduralnej, nowe przepisy mogą naruszać uprawnienie podatników do sprawiedliwego, rzetelnego i zgodnego z przepisami rozstrzygnięcia swojej sprawy. Niemożność złożenia poprawnej deklaracji podatkowej nie zapewnia stronie dostatecznej możliwości obrony jej praw. W momencie złożenia przez podatnika korekty deklaracji tak naprawdę traci on prawo dochodzenia swoich racji w sądzie.
Postępująca inwigilacja
W kontekście projektu nowelizacji ustawy o KAS warto również wskazać, że zmiany będą miały znacznie szerszy zasięg. Nowe przepisy dadzą też większe uprawnienia organom podatkowym. Na przykład naczelnik urzędu celno-skarbowego będzie mógł stosować środki karne i zabezpieczające w zakresie określonym w Kodeksie karnym skarbowym. Wprowadzane regulacje należy więc uznać za przesadne.
Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec