Nadpłata podatku – czym jest, kiedy występuje, kto może otrzymać zwrot?

Zgodnie z art. 72 § 1 Ordynacji podatkowej nadpłata występuje w czterech możliwych przypadkach. Po pierwsze wtedy, gdy doszło do nadpłacenia lub nienależnego zapłacenia podatku. Po drugie w sytuacji, gdy płatnik pobrał określoną kwotę podatku nienależnie albo w wysokości większej od należnej.

Po trzecie, jeżeli organ podatkowy prowadził postępowanie podatkowe i w konsekwencji wydał decyzję o odpowiedzialności podatkowej inkasenta lub płatnika, w której określił wysokość należności z tytułu niepobranego lub pobranego, a niewpłaconego podatku, w kwocie wyższej niż należna lub zupełnie nienależnie.

Po czwarte natomiast w odniesieniu do zobowiązania zapłaconego przez spadkobiercę lub osobę trzecią, gdy w decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy lub decyzji o odpowiedzialności podatkowej tychże podmiotów, określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej.

Poza tym przepisy Ordynacji podatkowej wskazują na sytuacje, które traktuje się na równi z nadpłatą. Po pierwsze o takim przypadku mówimy wtedy, gdy doszło do zbyt małego odliczenia należnego podatku dochodowego, w wyniku zastosowania dyspozycji art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z tą regulacją podatnik ma prawo odliczyć określoną kwotę podatku na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w danym roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego (o ile dziecko z nim zamieszkiwało), a także sprawował opiekę w ramach rodziny zastępczej.

Po drugie na równi z nadpłatą traktuje się kwotę, przysługującą podatnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą, który w pierwszym roku poniósł stratę albo osiągnął dochód niższy od kwoty przysługującego za ten rok odliczenia.

Po trzecie w ramach katalogu sytuacji uznawanych za nadpłatę podatku należy wymienić część wpłaty, która stanowi nienależnie zapłacone zaległości, odsetki za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek oraz opłatę prolongacyjną.

Co do zasady nadpłata powstaje z dniem zapłaty przez podatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej, pobrania przez płatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej, zapłaty przez płatnika lub inkasenta należności wynikającej z decyzji o jego odpowiedzialności podatkowej, jeżeli należność ta została określona nienależnie lub w wysokości większej od należnej, wpłacenia przez podatnika lub inkasenta podatku w wysokości większej od wysokości pobranego podatku albo zapłaty przez osobę trzecią lub spadkobiercę należności wynikającej z decyzji o odpowiedzialności podatkowej lub decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy, jeżeli należność ta została określona nienależnie lub w wysokości większej od należnej.

Ordynacja podatkowa wskazuje drobne zastrzeżenie do wskazanych wyżej zasad. Nadpłata powstaje z dniem złożenia zeznania rocznego (dla podatników podatku dochodowego), złożenia deklaracji podatku akcyzowego (dla podatników podatku akcyzowego) oraz deklaracji rocznej (dla podatników podatku węglowodorowego), oraz deklaracji o wpłatach z zysku za rok obrotowy (dla jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i przedsiębiorstw państwowych).

W przypadku wystąpienia nadpłaty, jej wysokość określa co do zasady właściwy organ podatkowy. Jeżeli natomiast podatnik zakwestionuje zasadność pobrania podatku lub jego wysokość, jest on uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty podatku.

Zresztą takie podanie przysługuje również płatnikom, inkasentom i osobom, które były wspólnikami spółki cywilnej, w momencie rozwiązania spółki i w zakresie zobowiązań spółki, jak również spółkom, które tworzyły grupę kapitałową w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, w momencie utraty przez grupę statusu podatnika w zakresie zobowiązań tej grupy.

W sytuacji, gdy z przepisów wynika, iż podatnik, płatnik lub inkasent powinien złożyć deklarację podatkową, podmioty te są zobowiązane do jednoczesnego złożenia takiego zeznania i wniosku o stwierdzenie nadpłaty.

W sytuacji, gdy prawidłowość skorygowanej deklaracji podatkowej nie budzi żadnych wątpliwości, organ podatkowy zwróci nadpłatę bez dodatkowego wydawania decyzji stwierdzającej nadpłatę. Sama korekta zeznania wywoła oczekiwane skutki prawne.

W innym przypadku organ wyda stosowną decyzję, w której określi prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego oraz jeżeli uzna, że wniosek jest nieuzasadniony (w całości lub w części), odmówi w tym zakresie stwierdzenie nadpłaty.

Co istotne, organ podatkowy ma co do zasady 30 dni na zwrot. Za dzień zwrotu uważa się dzień nadania przekazu pocztowego, dzień obciążenia rachunku bankowego organu podatkowego na podstawie polecenia przelewu albo dzień wypłacenia kwoty nadpłaty lub postawienia nadpłaty do dyspozycji podatnika w kasie organu podatkowego.

Stwierdzonej nadpłaty podatku nie otrzymamy, jeżeli zostanie ona zaliczona z urzędu: na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, kosztów upomnienia oraz bieżących zobowiązań podatkowych.

W przedmiocie zaliczenia nadpłaty na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych organ wydaje postanowienie, na które służy zażalenie. W innych przypadkach podatnik może również samodzielnie złożyć wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec