Zawieszenie i przerwanie biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych

Zasadniczo termin przedawnienia zobowiązań podatkowych wynosi 5 lat. Po jego upływie organy skarbowe nie mogą już kwestionować rozliczeń podatnika. Wykorzystują jednak szereg narzędzi, które powodują przerwanie lub zawieszenie biegu terminu zobowiązań podatkowych.

Dzięki temu skarbówka wydłuża sobie, często sztucznie i latami, możliwość ściągania podatku. Przez co przedsiębiorcy, podatnicy, stają się „wiecznym dłużnikiem” Skarbu Państwa.

Przedłużanie w nieskończoność terminu przedawnienia rozliczeń firmy może doprowadzić do nieodwracalnych skutków. Szczególnie gdy w ramach tego działania urzędników przedsiębiorcy zostają pozbawieni należnych im środków. Jak orzekł m.in. w 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu: „Organ podatkowy wstrzymywał spółce zwroty VAT o znacznej wysokości, co mogło być kluczową przyczyną zaprzestania przez nią prowadzenia działalności” (sygn. I SA/Wr 203/17).

Kancelaria Prawna Skarbiec jest ekspertem w walce z bezprawiem urzędniczym. Pomagamy Klientom na każdym etapie postępowania prowadzonego przez organy podatkowe, udzielając skutecznej pomocy prawnej i ochrony przed nieuzasadnionym, nieuprawnionym wydłużaniem tych postępowań poprzez zawieszenie biegu terminu lub przerywanie biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych.

Zakres wsparcia Klienta, jaki świadczy nasz zespół, tworzony przez doradców podatkowych, adwokatów i radców prawnych, obejmuje:

• doradztwo prawne, w tym doradztwo podatkowe i procesowe;
• reprezentację w toku sprawy podatkowej, karnej gospodarczej oraz karnej skarbowej (postępowanie karnoskarbowe), odwołania od decyzji zabezpieczających organów podatkowych, skargi do WSA, NSA;
• reprezentację w toku sporu z fiskusem, w trakcie czynności sprawdzających, urzędowego sprawdzenia, postępowania podatkowego, odwoławczego, nadzwyczajnego (uchylenie i zmiana decyzji, wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności), kontrolnego (kontrola podatkowa, kontrola celno-skarbowa);
• reprezentację przy zwrocie VAT;
• reprezentację w sprawach unikania opodatkowania.

Zawieszenie biegu terminu a przerwanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego

Zasadniczo termin przedawnienia zobowiązań podatkowych wynosi 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Po upływie tego terminu organy podatkowe nie mogą już kwestionować rozliczeń podatkowych. Innymi słowy, przedsiębiorcy mogą uznać te okresy za „zamknięte”. Ordynacja podatkowa przewiduje jednak szereg okoliczności, po wystąpieniu których ten okres może zostać przedłużony.

Czas trwania terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego może zostać wydłużony na skutek zawieszenia lub przerwania biegu terminu przedawnienia. Przy czym, różnicą są nie tylko przesłanki powodujące powstanie tych sytuacji, ale także sposób liczenia terminu po ich ustąpieniu. W uproszczeniu – zawieszenie biegu terminu można stwierdzić, gdy okres przedawnienia „wydłuża się” o okres biegu zawieszenia. Przy przerwaniu biegu terminu przedawnienia termin liczy się od nowa, od daty ustąpienia przesłanek wymienionych w przepisach.

W przypadku przerwania biegu terminu konsekwencje dla podatnika mogą być dużo bardziej dotkliwe niż w przypadku zawieszenia. Należy jednak pamiętać, że inne są przesłanki zaistnienia każdej z tych sytuacji. W związku z tym przerwanie biegu terminu przedawnienia jest częstą przyczyną sporów pomiędzy podatnikami a fiskusem.

Ogłoszenie upadłości

Jedną z przesłanek przerwania biegu terminu przedawnienia, wynikającą z art. 70 § 3 oraz 3a Ordynacji podatkowej, jest ogłoszenie upadłości. Termin ten biegnie na nowo po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego. Przerwanie może nastąpić jednak tylko w odniesieniu do zobowiązań podatkowych, które istnieją i są wymagalne w dacie postanowienia o upadłości.

Wniesienie środka egzekucyjnego

Kolejną sytuacją, kiedy bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany w myśl art. 70 § 4 O.p. jest zastosowanie środka egzekucyjnego, pod warunkiem, że podatnik został o nim poinformowany. W tych sytuacjach termin biegnie na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. Warto pamiętać, że zgodnie z linią orzeczniczą sądów, wbrew brzmieniu przepisu art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej i wbrew stanowisku organów skarbowych, zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem też ulegają przedawnieniu.

Zawieszenie biegu terminu zobowiązań podatkowych

Zgodnie z art. 70 § 2 i 6 O.p., bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu z dniem:

1. wydania decyzji o odroczeniu terminu płatności podatku (także zaległości podatkowej) lub o rozłożeniu zapłaty podatku na raty, do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej;
2. wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku, wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, do dnia upływu przedłużonego terminu;
3. wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania;
4. wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania;
5. wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;
6. doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia, lub doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
7. doręczenia zawiadomienia o przystąpieniu do zabezpieczenia w przypadkach określonych w art. 32a § 3 i art. 35 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
8. wystąpienia przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, na wniosek strony zgłoszony w odwołaniu od decyzji wydanej w sprawie, o której mowa w art. 119g § 1 O.p., o opinię Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania, co do zasadności zastosowania klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania lub środków ograniczających umowne korzyści.

Po zawieszeniu biegnie dalej, od dnia następującego po dniu:

• prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe;
• doręczenia organowi podatkowemu odpisu orzeczenia sądu administracyjnego, ze stwierdzeniem jego prawomocności;
• uprawomocnienia się orzeczenia sądu powszechnego w sprawie ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;
• wygaśnięcia decyzji o zabezpieczeniu;
• zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
• doręczenia stronie opinii Rady wydanej po wystąpieniu przez Szefa KAS, na wniosek strony, co do zasadności zastosowania klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania lub środków ograniczających umowne korzyści, lub po dniu upływu terminu na wydanie tej opinii.

Konsekwencje

Główną konsekwencją przerwania terminu przedawnienia jest rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia na nowo. A zatem przerwanie biegu terminu przedawnienia wydłuża jego okres, a w konsekwencji także czas trwania odpowiedzialności podatkowej. Organy podatkowe nadużywają ww. instytucji do wieloletniego przedłużania terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych firm, przez co doprowadzają do powstania sytuacji kryzysowej w ich działalności.

Jak słusznie zwrócił uwagę  WSA w Szczecinie w wyroku z 22 sierpnia 2018 r „…istotną rzeczą jest długość trwania zawieszenia biegu terminu przedawnienia, by podatnik nie był po latach zaskakiwany działaniem organów podatkowych, by nie stał się „wiecznym dłużnikiem” Skarbu Państwa, by upływ czasu nie wpływał negatywnie na możliwość obrony jego praw. (…) Wszczęcie postępowania podatkowego winno nastąpić w rozsądnym terminie. Inne stanowisko prowadziłoby do akceptacji możliwości wszczynania postępowań podatkowych nawet po upływie 20 lat (lub dłużej) od daty, w której dane zobowiązanie już dawno by się przedawniło, gdyby nie jego zawieszenie” (sygn. I SA/Sz 378/18).

Według Zarządu Business Centre Club, Kancelaria Prawna Skarbiec „ma odwagę w podejmowaniu się spraw trudnych, których skala i skomplikowanie wymagają wybitnej wiedzy eksperckiej z zakresu prawa polskiego i międzynarodowego oraz determinację w obronie interesów przedsiębiorców zarówno w relacjach B2B, jak i w trudnych sporach z aparatem państwowym.” Zdaniem tygodnika ekonomicznego „Home&Market” „Kancelaria Prawna Skarbiec w obliczu nasilających się przypadków bezprawia urzędniczego pomaga Klientom w ochronie ich dorobku życia i ryzyka niezawinionej upadłości.”