Czy wykopanie wirtualnej waluty stanowi przychód podatkowy?

Jedna ze spółek podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych wskazała, że zamierza prowadzić platformę internetową, w ramach której zarejestrowani użytkownicy oraz spółka będą mogli pozyskiwać („wykopywać”) kryptowaluty. Po uzyskaniu kryptowalut za pośrednictwem prowadzonej platformy spółka zamierza wymieniać je na kryptowaluty innego rodzaju oraz sprzedawać kryptowaluty za pośrednictwem dedykowanych wirtualnych giełd wymiany kryptowalut.

Spółka wyjaśniła również, że wydobywana waluta wirtualna (np. bitcoin) to wirtualne znaki legitymacyjne o charakterze zbliżonym do pieniądza bezgotówkowego. Stanowią one zapis cyfrowy, który jest przechowywany w formie elektronicznej i ich przechowywanie może odbywać się bez pośrednictwa jakiegokolwiek podmiotu trzeciego w tzw. portfelu na dysku twardym komputera, innym nośniku danych lub w pamięci wirtualnej.

Prawo własności kryptowalut powstaje w sposób pierwotny lub wtórny. Nabycie pierwotne kryptowaluty polega co do zasady na jej „wydobyciu” przez dany podmiot za pośrednictwem tzw. kopalni kryptowalut (w procesie tzw. wydobywania, wykopywania, mining).

Proces ten polega na wykorzystywaniu mocy obliczeniowej własnego komputera (serwera) przez użytkownika samodzielnie lub za pomocą kopalni kryptowalut, w wyniku czego użytkownik otrzymuje określoną liczbę nowych jednostek wirtualnej waluty, które zapisywane są w wirtualnym portfelu użytkownika.

Mając na uwadze powyższe, spółka powzięła wątpliwość, czy wydobycie (nabycie pierwotne) kryptowalut skutkuje powstaniem przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych. Innymi słowy, czy można uznać, że nabycie wirtualnej waluty w sposób pierwotny skutkuje powstaniem przychodu podatkowego.

Spółka stanęła na stanowisku, że wydobycie kryptowalut nie stanowi przychodu podatkowego. Oznacza to, że wykopanie np. bitcoina nie stanowi przysporzenia podatkowego, od którego należy odprowadzić podatek.

Podatnik argumentował, że żaden przepis prawa podatkowego nie pozwala przyjąć, iż takie zdarzenie skutkuje przychodem na gruncie ustawy o CIT (w szczególności nie wynika to z art. 12 wskazującego, co stanowi przychód podatkowy). Dodano również, że w świetle przepisu art. 12 ust. 3a ustawy o CIT o powstaniu przychodu podatkowego decyduje zaistnienie najwcześniejszego momentu w nim wyznaczonego, a więc dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi.

Jeżeli jednak podatnik przed tym dniem wystawił fakturę lub otrzymał należność, to przychód powstaje w tym dniu. W katalogu czynności prawnych decydujących o momencie powstania przychodu podatkowego nie wskazano sytuacji, gdy podmiot gospodarczy wytwarza „towar”, przesuwając moment uzyskania przychodu do chwili jego zbycia.

Z tego też względu sam fakt „wydobycia” kryptowaluty nie może zostać zakwalifikowany do żadnej z kategorii przychodów wymienionych w art. 12 ustawy o CIT, co oznacza, że pierwotne nabycie kryptowaluty nie generuje po stronie wydobywającego obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych.

Co warte zauważenia, powyższe stanowisko potwierdza również nowelizacja art. 7b ustawy o CIT dokonana ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw.

Ze znowelizowanego art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. f) ustawy o CIT wynika bowiem, iż za przychody z zysków kapitałowych uważa się „przychody z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną”.

W znowelizowanym art. 7b ustawy o CIT nie ma zatem mowy o przychodzie z wydobycia (nabycie pierwotne) kryptowalut, z czego należy wnosić, iż pierwotne nabycie kryptowaluty (w drodze jej wydobycia) nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o CIT.

Końcowy wniosek jest więc taki, że ani spółka, ani użytkownik platformy nie uzyskuje przysporzenia, które powinno zostać opodatkowane.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się ze spółką, podkreślając, że sam fakt „wykopania” waluty wirtualnej nie może zostać zakwalifikowany do żadnej z kategorii przychodów wymienionych w art. 12 ustawy o CIT. W istocie oznacza to, że „wykopanie” kryptowaluty nie generuje po stronie wydobywającego obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych.

Ewentualny przychód powstanie dopiero w przypadku zbycia waluty wirtualnej, z tym że do przychodów nie zalicza się wartości waluty wirtualnej otrzymanej w zamian za inną walutę wirtualną.

Wydane orzeczenie stanowi miłą odmianę dla podatników. Z drugiej jednak strony nie mogło być inaczej, bowiem trudno uznać, by wytworzenie czegoś własnym siłami, a w dodatku coś, na co dodatkowo poniesiono określone wydatki, podlegało obciążeniom podatkowym.

Nie można przy tym zapominać, iż w ostatnim czasie wydano szereg orzeczeń podatkowych, w których dokonano niekorzystnej dla polskich podatników wykładni przepisów ustaw podatkowych. Chodzi tutaj głównie o niemożność zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na sprzęt służący wydobywaniu kryptowalut (tzw. koparka). Kolejne orzeczenia dotyczyły niemożności rozliczenia straty wygenerowanej na obrocie wirtualną walutą, poniesionej przed rokiem 2019.

W ogólnym bilansie nowelizacja przepisów wprowadzona na początku 2019 r. oraz wykładnia tych przepisów dokonywana obecnie przez fiskusa nadal znacznie utrudnia polskim podatnikom prowadzenie przedmiotowej aktywności biznesowej.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec