Korzyści z uzyskania zaświadczenia na podstawie Ordynacji podatkowej

Zgodnie z art. 306a Ordynacji podatkowej organ podatkowy wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o jego wydanie.

Przepisy Ordynacji przewidują, że zaświadczenie wydaje się w dwóch przypadkach:

• jeżeli urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa;
• jeżeli osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

Pierwsza z przesłanek oznacza, że kompetencja organu do wydania zaświadczenia musi wynikać wprost z brzmienia konkretnego przepisu prawa. Dobrym przykładem jest zaświadczenie o brakach we wpłatach należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa, niezbędne dla rozliczania VAT z tytułu importu towarów w procedurze uproszczonej (art. 33a ustawy VAT).

Równoległą podstawą do wydania zaświadczenia jest interes prawny, który należy rozumieć szeroko jako dobro podatnika. Sens tego przepisu najlepiej oddaje konieczność przedłożenia w banku zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach w celu prawidłowego udokumentowania rozliczeń ze skarbówką przy ubieganiu się o kredyt.

Zasadą jest, że zaświadczenie potwierdza stan faktyczny lub prawny istniejący w dniu jego wydania oraz powinno zostać wydane bez zbędnej zwłoki, jednakże nie później niż w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku.

Co do zasady wydanie zaświadczenia jest czynnością materialno-techniczną organu podatkowego i potwierdza fakty lub stan prawny, wynikający z prowadzonych przez ten organ ewidencji, rejestrów lub z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.

Niemniej, w niektórych sprawach przed jego wydaniem organ może przeprowadzić w niezbędnym zakresie postępowanie wyjaśniające. Z kolei odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia określonej treści przez osobę ubiegającą się, następuje w drodze postanowienia organu, na które przysługuje zażalenie.

Tym samym, w razie niezałatwienia sprawy po myśli wnioskującego podatnikowi przysługuje prawo do wniesienia środka zaskarżenia do organu drugiej instancji oraz sądowa kontrola takich rozstrzygnięć przed sądami administracyjnymi.

Istotna rola zaświadczeń wydawanych przez organy podatkowe wyraża się na przykład poprzez ich walor ochronny. O funkcji zabezpieczającej zaświadczenia możemy mówić m.in. w sytuacji, gdy organ interpretacyjny nie wydał w terminie interpretacji indywidualnej, czego skutkiem jest tzw. milcząca interpretacja przepisów prawa, zgodna ze stanowiskiem wnioskodawcy.

Samo uchybienie ze strony organu nie stanowi ochrony dla podatnika. Dopiero urzędowe potwierdzenie stanu prawnego w formie zaświadczenia będzie skutkowało wprowadzeniem do obiegu prawnego tzw. milczącej interpretacji.

Inną szczególnie ważną wartością dodaną wynikającą z dysponowania zaświadczeniem jest realna możliwość redukcji obciążeń podatkowych. Doskonałym przykładem jest certyfikat rezydencji, który de facto jest zaświadczeniem administracji o miejscu siedziby podatnika dla celów podatkowych.

Posiadanie certyfikatu może zwolnić podatników z obowiązku zapłaty podatku od wypłaty dywidendy lub podatku u źródła. Pełni on również kluczową rolę przy zawieraniu transakcji z kontrahentami zagranicznymi, a niektóre firmy uzależniają współpracę od wcześniejszego przedłożenia certyfikatu.

Z kolei na gruncie podatku od towarów i usług posiadanie zaświadczenia organu podatkowego o aktywnym statusie VAT sprzedawcy może uchronić przedsiębiorcę przed zakwestionowaniem prawa do odliczenia podatku naliczonego, gdyż stanowi ono jeden z kluczowych elementów dochowania należytej staranności przedsiębiorcy przed nawiązaniem kontaktów handlowych z kontrahentem.

Równie korzystne jest posiadanie zaświadczenia o niezaleganiu w płatności składek i podatków stanowiących dochód Skarbu Państwa przez przedsiębiorców importujących towary spoza Unii Europejskiej, którzy mogą skorzystać z uproszczenia i zneutralizować obciążenie VAT poprzez odroczenie płatności podatku w związku z dokonaną odprawą celną do czasu złożenia deklaracji VAT.

Instytucja zaświadczenia stanowi więc kluczowy instrument prawny w planowaniu podatkowym. W konsekwencji zasadne byłoby przeprowadzenie kompleksowego audytu transakcji dokonywanych przez przedsiębiorcę poprzez wskazanie obszarów podatkowych, w których zaświadczenie mogłoby znacząco zmniejszyć obciążenia fiskalne w firmie lub stanowczo ograniczyć ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec