Ograniczenie prawa do ponownej korekty – ważne zmiany w kontroli celno-skarbowej
W 2019 r. fiskus wcale nie zamierza zwalniać tempa w kwestii uszczelniania systemu podatkowego. Tym razem nie chodzi wyłącznie o niekorzystne dla podatników zmiany w przepisach prawa materialnego, ale przede wszystkim o wzmocnienie pozycji organów Krajowej Administracji Skarbowej w procedurach kontrolnych oraz ograniczenie niektórych praw kontrolowanych przedsiębiorców w związku z prowadzoną kontrolą celno-skarbową.
Nowelizacja ustawy o KAS, której przepisy w przeważającej części weszły w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., znacząco wpłynie na dotychczasowe zasady składania korekt deklaracji w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości w wyniku kontroli celno-skarbowej. W rezultacie istotnie ograniczone zostało prawo podatników do kwestionowania ustaleń skarbówki i dochodzenia swoich praw przed sądem.
Kontrola celno-skarbowa przed zmianami
Kontrola celno-skarbowa funkcjonuje w systemie prawnym od 1 marca 2017 r., tj. od dnia wejścia w życie przepisów o KAS, kiedy to zniesiona została ustawa o kontroli skarbowej.
Co do zasady kontrola celno-skarbowa dotyczy przestrzegania przepisów prawa podatkowego, celnego oraz dewizowego i jest wszczynana z urzędu na podstawie upoważnienia udzielonego kontrolującemu. Po zakończeniu czynności kontrolnych sporządzany jest wynik kontroli, którego doręczenie kończy kontrolę celno-skarbową.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w przestrzeganiu przepisów podatkowych przez przedsiębiorcę, kontrolowanemu w terminie 14 dni od dnia doręczenia wyniku kontroli przysługuje prawo do skorygowania w zakresie objętym kontrolą uprzednio złożonej deklaracji podatkowej.
Jeżeli przedsiębiorca nie złoży stosownej korekty uwzględniającej ustalenia organu lub organ tak złożonej korekty nie uwzględni, wówczas zakończona kontrola celno-skarbowa przekształca się w postępowanie podatkowe, w którym zostanie wydana tzw. decyzja wymiarowa.
Ponowne korekty deklaracji
Co istotne, w myśl przepisów obowiązujących do końca 2018 r. złożona przez przedsiębiorcę korekta mogła zostać ponownie skorygowana do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
W praktyce utrwalił się taki sposób postępowania wśród kontrolowanych, który znacząco ograniczał ryzyko związane ze sporem merytorycznym z organem, dotyczącym ustaleń powziętych w wyniku kontroli celno-skarbowej.
Oznacza to mniej więcej tyle, że mimo iż przedsiębiorca nie zgadzał się z merytorycznym rozstrzygnięciem organu, to nie chcąc ryzykować odsetek i konsekwencji karnoskarbowych, godził się na skorygowanie deklaracji podatkowych oraz na zapłatę zaległego podatku zgodnie z wynikiem kontroli.
Dopiero po otrzymaniu zawiadomienia o uwzględnieniu korekty do czasu przedawnienia zobowiązania składał kolejną korektę deklaracji wraz z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, w którym kwestionował argumenty przedstawione przez kontrolujących w wyniku kontroli.
Swoich praw mógł wówczas dochodzić przed organami podatkowymi w postępowaniu o stwierdzenie nadpłaty. Nie ryzykował tym samym zapłatą należnych odsetek czy perspektywą nałożenia sankcji, a postępowanie o stwierdzenie nadpłaty podlegało kontroli sądowej.
Cofnięcie ustaleń kontroli będzie bezskuteczne
Od 2019 r. nie będzie już takiej możliwości. Ustawodawca wprowadził bowiem do ustawy o KAS art. 83 ust 1c, zgodnie z którym: „Ponowne złożenie deklaracji po zakończeniu kontroli celno-skarbowej nie wywołuje skutków prawnych w zakresie, w jakim dokonana korekta przewiduje cofnięcie ustaleń kontroli…”, co oznacza, że podatnicy, którzy zdecydują się skorygować swoje rozliczenia w zakresie objętym kontrolą po otrzymaniu wyniku kontroli, nie będą już mogli dokonać ponownej korekty, gdyż nie wywoła ona skutków prawnych.
Wprowadzone ograniczenie nie ma jednakże charakteru bezwzględnego.
Ustawodawca uznał bowiem, że nie ma ono zastosowania do ponownego skorygowania deklaracji, jeżeli po zakończeniu kontroli zawiadomieniem o uwzględnieniu korekty:
- ponowna korekta wynika z orzeczenia wydanego po zakończeniu kontroli, które ma wpływ na ustalenia kontrolujących,
- ustalenia zawarte w wyniku kontroli były oparte na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją RP, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny.
Redukcja sporów
Zdaniem ustawodawcy podatkowego wprowadzone zmiany były konieczne, ponieważ podatnicy nader często wykorzystywali prawo do ponownej korekty deklaracji w celu cofnięcia ustaleń kontroli celno-skarbowej. Niemniej podatnicy nie powinni rezygnować z prawa do obrony swoich praw przed sądem i rozważyć merytoryczny spór z fiskusem.
Takie działanie winno być jednak skonsultowane z doradcą podatkowym, który przeanalizuje ryzyko związane z zakwestionowaniem wyniku kontroli, zarówno na etapie postępowania podatkowego, jak i przed sądem administracyjnym.
Fachowa pomoc specjalisty w sporze z organem może bowiem doprowadzić do pozytywnego rozstrzygnięcia i przynieść wymierną korzyść dla podatnika.
Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec
