Uwaga handlujący „loot box ’ami”! Wasza działalność może zostać uznana za hazard

Nawet jeśli w każdej skrzynce można coś wygrać, loot box ’y mogą zostać zakwalifikowane jako gra hazardowa. A urządzanie i prowadzenie takich gier jest dozwolone wyłącznie na podstawie zgłoszenia, koncesji lub zezwolenia. W przeciwnym razie urządzającemu grozi wysoka grzywna (do 40 mln zł) i kara do 3 lat pozbawienia wolności.

Co to są loot boxes?

Loot boxes (z ang. skrzynki z łupami) to wirtualne przedmioty w grach komputerowych, które zawierają losowe nagrody. Gracze mogą je zdobywać w trakcie gry lub kupować za prawdziwe pieniądze bądź wirtualną walutę. Zawartość takiej skrzynki jest losowa i może obejmować różne nagrody, takie jak przedmioty „uszlachetniające” (np. ubrania postaci, czy tzw. skórki), akcesoria, a czasem także elementy, które wpływają na rozgrywkę (ulepszenia, np. udoskonalenia broni, nowe umiejętności itp.).

Cechy loot box ’ów:

Do najważniejszych cech loot box ’ów należy losowość. Przed otwarciem skrzynki gracz nie wie, co w niej znajdzie. Elementy, które można zdobyć są często podzielone na różne poziomy rzadkości. Inną z cech jest rodzaj zawartości. Może ona być funkcjonalna lub jedynie „kosmetyczna”. W niektórych grach loot box ’y zawierają wyłącznie uszlachetniające przedmioty, które nie wpływają na rozgrywkę (np. skórki broni), ale są też takie, w których można znaleźć elementy dające przewagę w grze.

Inną z cech loot boxes jest jednak monetyzacja. W wielu grach skrzynki są dostępne do zakupu za prawdziwe pieniądze. To właśnie sprawia, że noszą one pewne cechy hazardu. Gracze inwestują namacalne środki, licząc na rzadką lub wartościową nagrodę.

Kontrowersje

Loot box ’y budzą kontrowersje ponieważ ich mechanizmy są podobne do hazardu. Mają bowiem na celu zwiększenie zaangażowania graczy i generowanie dodatkowych przychodów dla wydawców gier oraz dla handlujących takimi skrzynkami także poza grą. W wielu krajach regulatorzy zajmują się tą kwestią, zastanawiając się, czy tego typu mikrotransakcje nie powinny podlegać ścisłej kontroli, zwłaszcza w grach dostępnych dla młodszych graczy.

Handlujący loot box ’ami muszą uważać

Zarówno katalog gier hazardowych wskazany w Ustawie o grach hazardowych, jak i przesłanki warunkujące zakwalifikowanie danej gry jako hazardowej, budzą liczne kontrowersje i rozbieżności zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie. Nawet w przypadku przyjęcia zamkniętego charakteru katalogu gier uznawanych przez ustawodawcę za gry hazardowe, charakter wprowadzonej do ustawy definicji sprawia, że w zakresie przedmiotowym ww. aktu mogą się znaleźć również nowe, dotąd nieznane gry, które spełniają przesłanki objęcia ich regulacjami ustawy.

Dotychczasowe wypowiedzi organów państwowych w zakresie kwalifikacji tzw. loot box ’ów, przyjmują formę stanowisk, przy czym wypowiedzi takie nie mają żadnej mocy prawnej, w tym w żadnym wypadku nie stanowią prawnie wiążącej interpretacji przepisów. Wszelkie wypowiedzi przedstawicieli podmiotów publicznych wskazują na pozostawanie loot box ’ów poza zakresem przedmiotowym Ustawy o grach hazardowych.

– Argumenty podnoszone przez przedstawicieli organów państwowych w ramach dotychczasowych wypowiedzi odnoszących się do loot box ’ów z perspektywy Ustawy o grach hazardowych nie zapewniają jednak kategorycznego odrzucenia możliwości zakwalifikowania ich jako gry hazardowej – komentuje radca prawny Robert Nogacki z warszawskiej Kancelarii Prawnej Skarbiec. – Przykładowo teza, że dzięki temu, iż w skrzynce zawsze można coś wygrać, to loot box ’y nie mogą być traktowane jako gra hazardowa, nie jest wywodzona w sposób bezsprzeczny i jednoznaczny z powszechnie obowiązujących przepisów prawa. Oznacza to, że urządzający loot box ’ową loterię, oferujący „zabawę” w otwieranie skrzynek, nie mogą być pewni, że pod rządami obowiązującej ustawy, loot box ’y nie mogą zostać zakwalifikowane jako gra hazardowa.

Jak kwestia loot boxes wygląda w innych krajach?

Wiele krajów na świecie podjęło działania mające na celu uregulowanie loot box 'ów, a niektóre z nich wprowadziły przepisy prawne dotyczące ich sprzedaży i dostępności w grach. Jednym z pierwszych krajów, który uznał loot box ’y za formę hazardu jest Belgia. W 2018 roku Belgijska Komisja ds. Gier zakazała sprzedaży loot box ’ów za prawdziwe pieniądze w grach, argumentując, że tego typu mechanizmy naruszają przepisy dotyczące hazardu. W wyniku tego cześć firm wycofała swoje gry z belgijskiego rynku albo dostosowały je do tych wymogów. Podobnie jak Belgia, za hazard loot box ’y uznała Holandia. W 2018 roku zakazano tam wymiany skrzynek na rzeczywiste pieniądze.

W Chinach wprowadzono przepisy wymagające, aby gry wideo ujawniały szanse na zdobycie przedmiotów w skrzynkach. Od 2017 roku deweloperzy gier muszą publikować dokładne procentowe szanse na wylosowanie poszczególnych przedmiotów. Pełnego zakazu loot box ’ów nie wprowadziła jeszcze Wielka Brytania, ale temat jest tam intensywnie dyskutowany. Rząd brytyjski przeprowadził badania dotyczące wpływu skrzynek na młodzież i możliwość zakwalifikowania ich jako hazardu. W 2023 roku pojawiły się rekomendacje dotyczące samoregulacji branży, jednak nie wyklucza się dalszych działań legislacyjnych.

Badania nad wpływem loot box 'ów na graczy prowadzone są w Australii, a w niektórych okręgach trwają dyskusje na temat możliwości wprowadzenia ograniczeń prawnych. Loot box 'y są często porównywane do automatów do gier hazardowych, co budzi obawy tamtejszych regulatorów. Regulacje prawne dotyczące skrzynek z łupami planuje wprowadzić Hiszpania. Mają one dotyczyć głównie ochrony młodszych graczy i wprowadzenia ograniczeń wiekowych. Projekt ustawy został zaprezentowany w 2022 roku, a jego celem jest ochrona graczy przed uzależnieniem od hazardu.

Inne kraje, takie jak Stany Zjednoczone i Francja, również prowadzą debaty na temat regulacji loot box 'ów, jednak konkretne przepisy mogą się tam różnić w zależności od regionu.

Podsumowanie

Art. 89 ustawy o grach hazardowych stanowi, że za urządzanie gier hazardowych bez koncesji lub bez zezwolenia grożą kary pieniężne. W razie uznania działalności osób oferujących loot box ’y np. za urządzanie loterii fantowej (albo promocyjnej) brak zezwolenia może skutkować karą w wysokości ponad 40 000 zł (w 2025 roku). W najlepszym przypadku, jeśli sprzedaż skrzynek zostanie zakwalifikowana przez organy jako gra urządzana bez dokonania wymaganego zgłoszenia, kara może wynieść do 10 000 zł. Ale to nic w porównaniu z karami, jakie przewiduje Kodeks karny skarbowy. Zgodnie z jego art. 107, kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia urządza lub prowadzi gry hazardowe, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych (max. do ponad 40 mln zł w 2024 r.) albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Ba, kara grzywny (do 120 stawek dziennych) grozi nawet samym graczom, uczestnikom takiej nielegalnej gry hazardowej.

Obecna interpretacja ministerstwa finansów co do kwalifikacji loot box ’ów może w najbliższej przyszłości ulec zmianie i skrzynki z łupami zostaną wciągnięte do katalogu gier hazardowych. Może to być umotywowane rosnącą popularnością loot box ’ów, oraz wpływem jaki wywierają na odbiorców, w szczególności młodych, często niepełnoletnich. – Firmom, osobom oferującym grę w otwieranie skrzynek, producentom gier, rekomendujemy już teraz podjęcie działań, które nie tylko zabezpieczą ich interesy majątkowe, ale przede wszystkim zabezpieczą przed odpowiedzialnością karną – podsumowuje mec. Nogacki.

autor: Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców