Czwarta władza – fiskus

Posiadająca sugestywny tytuł ustawa z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej (Dz.U. 2014, poz. 1662) wprowadziła do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w artykule 12 ustępy 2a-2c, których przepisy miały ułatwić, ale i raz na zawsze wyjaśnić, sposób określania wartości świadczenia, jakim jest dla pracownika użytkowanie należącego do pracodawcy auta po godzinach pracy.

Zgodnie z brzmieniem art. 12 ust. 2a:

„Wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:

• 1) 250 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm³;
• 2) 400 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm³”.

W uzasadnieniu ustanowienia tych zapisów ustawodawca wyjaśnił cel ich powołania: „W wyniku braku precyzyjnych i prostych przepisów w tym zakresie wiele osób narażonych jest na ryzyko podatkowe. Wiąże się to też z dodatkowymi obowiązkami dla przedsiębiorcy z tytułu ustalenia właściwej stawki wynajmu dla danego pojazdu i ewidencją przebiegu. W konsekwencji sprzyja to nieujawnianiu takiej czynności do celów podatkowych. Proponuje się zatem rozwiązanie polegające na określeniu wartości tego świadczenia, co pozwoli uniknąć wątpliwości co do sposobu ustalenia przychodu z tego tytułu” (Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej druk 2606 z 07.07.2014 r.).

Pomimo wyraźnego wskazania, że wprowadzenie ryczałtowego opodatkowania świadczenia, polegającego na udostępnianiu pracownikowi służbowego auta do celów prywatnych, miało usunąć wątpliwości co do zasad jego rozliczania, organy podatkowe ugruntowały własny sposób rozliczeń. Stanęły na stanowisku, że obok przedmiotowego świadczenia istnieje jeszcze inne nieodpłatne świadczenie, stanowiące przychód pracownika ze stosunku pracy.

To koszt paliwa, które pracownik ten zużywa, wykorzystując służbowy samochód do celów prywatnych. A zatem określona w art. 12 ust. 2a ustawy o VAT ryczałtowa wartość nie obejmuje kosztów paliwa (np. interpretacje podatkowe Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z: 30.05.2018 r., sygn. 0112-KDIL3-1.4011.224.2018.1.KS, z 14.08.2018 r., sygn. 0112-KDIL3-1.4011.315.2018.1.KS, z 17.09.2018 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.449.2018.1.PR).

Jak stwierdził Dyrektor KIS w dokonanej 13 grudnia 2018 r. interpretacji: „Reasumując, kwota ryczałtu, określona w art. 12 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiąca przychód ze stosunku pracy pracowników Wnioskodawcy, nie obejmuje kosztów paliwa wykorzystywanego do celów prywatnych przez pracowników.

W konsekwencji powyższego Wnioskodawca, jako płatnik podatku dochodowego (…) zobowiązany jest doliczyć do przychodów pracownika ze stosunku pracy wartość nieodpłatnego świadczenia, tj. wartość paliwa zakupionego przez Wnioskodawcę, a wykorzystywanego przez pracownika do celów prywatnych…” (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.484.2018.1.BO).

W swoim zaparciu w wyłączeniu spod ustawowego ryczałtu kosztu zużytego przez pracownika do celów prywatnych paliwa fiskus nie baczy więc na ustawodawcę. Przedsiębiorcy mogli mieć nadzieję, że jeśli nie władza ustawodawcza, to może władza sądownicza wpłynie na zmianę stanowiska fiskusa. 10 lipca 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok, który miał stanowić instrukcję dla organów fiskusa, na czym polega idea ryczałtu. Wyjaśnił również, że samochód bez paliwa nie pojedzie.

„Pracodawca (w tym wypadku Spółka), przekazując samochód służbowy, zgodnie z regulaminem jego użytkowania, oddaje poszczególnym pracownikom do użytku pojazd gotowy do jazdy zarówno z zapewnionym paliwem, jak i materiałami eksploatacyjnymi. Korzystanie z samochodu służbowego nie jest przecież możliwe bez paliwa. To tylko potwierdza konstatację, że przepisy ustanawiające ryczałtowy przychód wskazują na czynność „wykorzystania” samochodu służbowego, a nie na „prawo do wykorzystywania”.

Tylko wówczas możliwe jest jego skuteczne wykorzystywanie, jeżeli samochód jest w pełni przygotowany do eksploatacji. Odmienne rozwiązanie, wskazujące na wyłączenie paliwa z wydatków związanych z użytkowaniem samochodu służbowego, tj. wskazujące na jego odrębność w konsekwencji stanowiłoby dalsze skomplikowanie w zakresie prowadzenia niezbędnych ewidencji. To z kolei niweczyłoby ideę ryczałtu i założonego nią celu” (sygn. II FSK 1185/16).

Wydana przez Dyrektora KIS 13 grudnia 2018 r. interpretacja pokazuje jednak, że fiskus ma swoją wizję „ułatwiania działalności gospodarczej” przedsiębiorcom. Od 1 czerwca 2017 r. niezgadzający się z niekorzystnymi dla siebie interpretacjami podatkowymi przedsiębiorcy nie muszą jednak wzywać do ich zmiany organu, który je wydał.

Mogą od razu złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Dokonuje się tego w terminie 30 dni od dnia doręczenia interpretacji podatnikowi, za pośrednictwem dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Kancelaria Prawna Skarbiec