Doradztwo prawne
Obsługa transakcji dotyczących przedsiębiorstw i udziałów spółek
Działania dotyczące wstąpienia do grona dotychczasowych wspólników, jak i te prowadzące do jednoosobowego objęcia faktycznego władania daną spółką lub przedsiębiorstwem mogą wiązać się z dość skomplikowanymi i sformalizowanymi procedurami, których niedochowanie może zniweczyć długo negocjowaną i wypracowaną transakcję. Istotna jest są również podatkowe implikacje zawieranych transakcji. Dlatego też tak istotne jest prawidłowe zidentyfikowanie wszelkich obowiązków podatkowych i obostrzeń związanych z danym typem umowy z pomocą doświadczonego doradcy prawnego i podatkowego.
Dla prawidłowej obsługi transakcji kluczowa jest indywidualna analiza uwzględniająca specyfikę danego stanu faktycznego. Tylko takie podejście zapewni optymalną realizację celu biznesowego, jednocześnie gwarantując bezpieczeństwo prawno-podatkowe przeprowadzanej transakcji.
Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami. Nie zmienia to jednak faktu, że może się okazać, że jedna umowa sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością będzie wiązała się jedynie z jednokrotną wizytą w kancelarii notarialnej, a w innym przypadku, sama umowa sprzedaży będzie musiała być poprzedzona odpowiednimi zgodami korporacyjnymi. Zgodnie bowiem z wolą polskiego ustawodawcy dokonanie transakcji może ograniczać umowa spółki, np. poprzez uzależnienie transakcji od zgody spółki, która musi zostać wyrażona w formie pisemnej przez zarząd.
Ponadto niektóre czynności podejmowane bez spełnienia koniecznych formalnych wymogów formalnych są nieważne. Tak jest np. w przypadku rozporządzania udziałem albo akcją dokonanego przed wpisem spółki kapitałowej do rejestru, albo przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego, lub emisji nowych akcji bez wartości nominalnej.
Zupełnie innymi zasadami rządzi się sprzedaż tzw. ZCP, czyli zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Rozumiana jest ona jako wyodrębniony organizacyjnie i finansowo, w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie zawsze ma na celu całkowite wygaszenie działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę. Częstokroć sprzedaż taka dotyczy jedynie określonego zakresu prowadzonej działalności gospodarczej.
Podobnie jak w przypadku sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, transakcja sprzedaży ZCP musi być zawarta co najmniej w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Oczywiście w wypadku, gdy w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa wchodzi np. nieruchomość, to umowa taka musi mieć formę aktu notarialnego.
W przypadku sprzedaży ZCP niezwykle istotne jest również szczegółowe opisanie tego co wchodzi w zakres umowy sprzedaży, tzn. jakie składniki majątku wchodzą w zakres zbywanej części przedsiębiorstwa.
Zgodnie z wprowadzonymi od 1 stycznia 2019 r. przepisami art. 119a par. 1 Ordynacji podatkowej, czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny. Dostępne rozwiązania prawne należy zatem każdorazowo dostosowywać do indywidualnych potrzeb biznesowych, tak aby nie narazić się na zarzut działania sztucznego, sprzecznego w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej. Dokładne znaczenie tych wskazań normatywnych warto w każdym wypadku skonsultować z radcą prawnym, adwokatem bądź doradcą podatkowym.
