Co robić by firma w Polsce przetrwała?

Każdego roku upada w Polsce kilkaset firm. W tym roku GUS zaobserwował jednocześnie spadek ilości rejestracji nowych przedsiębiorstw. Co sprawia, że prowadzenie działalności gospodarczej nad Wisłą nie jest takie proste? Co robić by firma w Polsce przetrwała?

Co rok upadłość ogłaszają setki firm

Według danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej, w 2022 r. ogłoszono 360 upadłości firm i 2379 postępowań restrukturyzacyjnych. W 2023 r. 408 upadłości przedsiębiorstw i 4244 wszczętych postępowań restrukturyzacyjnych. Do 31 maja 2024 r. upadło już kolejnych 193 firm i rozpoczęto 1951 restrukturyzacji. Jak informuje Główny Urząd Statystyczny, w I kwartale 2024 r. odnotowano o 4,4% mniej rejestracji nowych przedsiębiorstw niż rok wcześniej.

W opublikowanym w lutym raporcie „Bariery prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce”, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców zapytał przedstawicieli biznesu o największe przeszkody i utrudnienia jakie napotykają w codziennej działalności. Na pierwszych miejscach przedsiębiorcy wskazali: wysokie koszty pracy, niestabilność prawa, wysokie podatki, nadmiar obowiązków biurokratycznych i samowola urzędników. Niejasne przepisy to bariera rozwojowa aż dla 91% mikro- i małych przedsiębiorstw.

Jak firmy radzą sobie z problemami?

Trudno znaleźć rozwiązanie dla problemów biurokracji i wysokich kosztów pracy, kształtowanych odgórnie polityką państwa. Ciężar pozostałych: skomplikowanie przepisów i nadmierne opodatkowanie, firmy mogą próbować łagodzić, korzystając z pomocy prawnej, doradztwa podatkowego.

Dlaczego firma w Polsce potrzebuje prawnika?

Dlaczego aż ponad 90% małych firm wskazuje na niejasność przepisów jako główną przeszkodę w rozwoju swojego biznesu? Bo dla nich stanowi to znacznie większy problem niż dla dużych przedsiębiorstw, które mają swoich radców prawnych, doradców podatkowych i księgowych, albo całe działy prawne. Mniejsze firmy muszą posiłkować się zewnętrznym wsparciem. Do tego większość stale korzysta tylko z usług biura rachunkowego, księgowej, bo rzetelnego prowadzenia ksiąg na co dzień wymagają od nich przepisy. Do adwokata, radcy, czy doradcy podatkowego, przedsiębiorcy zgłaszają się przeważnie dopiero wtedy, gdy potrzeba pomocy w starciu z urzędnikami, ochrony interesu w postępowaniu, sporze toczonym przed sądem, albo zadaniowo – np. na etapie przystępowania do nowej inwestycji. Kluczowe powody, dla których przedsiębiorcy potrzebują prawnika:

Skomplikowane przepisy prawne – polskie prawo, zarówno cywilne, handlowe, gospodarcze, podatkowe, karne, czy prawo pracy, jest złożone i często nowelizowane. Dotyczy to także prawa unijnego, które również obowiązuje polskich przedsiębiorców. Bez odpowiedniej wiedzy prawniczej mogą oni nie być w stanie skutecznie nawigować po tych zmianach i obowiązujących regulacjach, co może prowadzić do naruszeń prawa, których konsekwencje mogą prowadzić do wysokich kar i upadku firmy.

Zarządzanie ryzykiem – prawnicy pomagają firmom w identyfikacji i zarządzaniu ryzykiem prawnym. Mogą doradzić, jak unikać sytuacji, które mogą prowadzić do sporów czy odpowiedzialności prawnej.

Umowy i kontrakty – usługi prawnicze sprawdzają się przy przygotowywaniu i analizie umów oraz kontraktów, co minimalizuje ryzyko zawarcia niekorzystnych, czy wręcz szkodliwych dla firmy porozumień. Dobre umowy chronią interesy firmy i zapobiegają przyszłym procesom i sporom.

Ryzyko sporów prawnych – w przypadku powstania sporu z kontrahentami, pracownikami czy organami państwa, brak profesjonalnego wsparcia może skutkować niekorzystnymi rozstrzygnięciami dla przedsiębiorcy. Radcowie prawni i adwokaci potrafią skutecznie reprezentować interesy firm w sądzie oraz podczas negocjacji z wierzycielami, dłużnikami i kontrahentami, co może zapobiec kosztownym i długotrwałym konfliktom.

Nieznajomość prawa pracy – przepisy prawa pracy, zwłaszcza przy różnorodności charakterów pracy i formach zatrudnienia, są szczególnie skomplikowane, a ich nieprzestrzeganie może prowadzić do sporów z pracownikami oraz nałożenia kar przez inspekcję pracy. Prawnicy pomagają w tworzeniu regulaminów, umów o pracę oraz doradzają w kwestiach związanych z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników.

Compliance – firmy muszą przestrzegać licznych regulacji dotyczących ochrony danych, ochrony środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa pracy, itp. Prawnicy pomagają firmom w utrzymaniu zgodności prowadzonej działalności z tymi regulacjami, co zapobiega karom i sankcjom.

Restrukturyzacja i upadłość w przypadku problemów finansowych, prawnicy posiadają wiedzę na temat tego, jakie odpowiednie kroki związane z restrukturyzacją czy przeprowadzeniem procesu upadłościowego. Pomoc prawnika w takich sytuacjach może zapobiec całkowitemu upadkowi firmy lub zminimalizować straty.

Podsumowując, brak wsparcia prawnego może znacząco utrudnić działalność firmy w Polsce, prowadząc do licznych problemów prawnych, finansowych i operacyjnych, które mogą ostatecznie przyczynić się do upadku firmy.

Doradca podatkowy w firmie

Co prawda doradca podatkowy to również przedstawiciel zawodu prawniczego. Jednak z uwagi na osobno podnoszoną przez przedsiębiorców barierę prowadzenia przedsiębiorstwa jaką stanowią podatki, warto przedstawić oddzielnie powody, dla których firmom potrzebne jest wsparcie doradcy podatkowego.

Skomplikowane przepisy podatkowe – polskie prawo podatkowe jest bardzo złożone, często zmieniane i pełne szczegółowych wymagań, a przede wszystkim pełne niejasności i nieprecyzyjnych postanowień i instytucji, z których rozumieniem problemy mają same organy podatkowe i sądy. Wyrazem tego są liczne spory, w których nad wyraz często sądy prezentują zgoła odmienne rozumienie przepisów prawa podatkowego niż urzędnicy skarbowi. A brak znajomości tych przepisów nie zwalnia przedsiębiorcy z odpowiedzialności i może prowadzić do nieświadomego naruszania prawa.

Ryzyko błędów w rozliczeniach – pomyłki w deklaracjach podatkowych mogą skutkować koniecznością poniesienia ciężaru odsetek. Błędy mogą też prowadzić do długotrwałych i kosztownych kontroli podatkowych. Wsparcie doradcy podatkowego pozwala uniknąć tego ryzyka.

Brak optymalizacji podatkowej – doradcy podatkowi pomagają firmom w legalnym, zgodnym z prawem zmniejszaniu nadmiernych obciążeń podatkowych, m.in. poprzez zastosowanie odpowiednich ulg i odliczeń, a także i innych form dozwolonej optymalizacji. Bez ich pomocy firmy mogą płacić wyższe podatki niż to konieczne.

Zarządzanie płynnością finansową – brak efektywnego zarządzania podatkami może prowadzić do problemów z płynnością finansową. Firma w Polsce może nie być w stanie sprostać nagłym, nieprzewidzianym zobowiązaniom podatkowym, co zagraża jej stabilności.

Doradztwo strategiczne – doradcy podatkowi nie tylko pomagają w rozliczeniach, ale również doradzają w kwestiach strategicznych, takich jak struktura firmy, planowanie finansowe, zatrudnienie czy inwestycje. Bez ich wsparcia firmy mogą podejmować niekorzystne decyzje biznesowe.

Zmniejszone ryzyko prawne – doradcy podatkowi pomagają firmom w zachowaniu zgodności prowadzonej działalności gospodarczej z przepisami prawa podatkowego, co zmniejsza ryzyko sporów z organami podatkowymi. Problemy prawne mogą prowadzić do kosztownych postępowań i wizerunkowych strat.

Podsumowując, bez wsparcia doradcy podatkowego firma w Polsce narażona jest na liczne ryzyka, które mogą znacząco wpłynąć na jej stabilność finansową i operacyjną, prowadząc w skrajnych przypadkach do upadku i likwidacji prowadzonej działalności.

Autor: Robert Nogacki, radca prawny, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców