Darowizna i sprzedaż kryptowalut – co musisz wiedzieć o podatkach?

Otrzymanie kryptowaluty w darowiźnie od rodzica nie kosztuje ani złotówki podatku, jednak jej późniejsza sprzedaż oznacza 19-procentowy podatek od całej kwoty sprzedaży. Polski system podatkowy tworzy paradoks – darowizna kryptowalut może być całkowicie zwolniona z opodatkowania po zgłoszeniu na formularzu SD-Z2, jednak brak kosztów nabycia sprawia, że przy sprzedaży cały przychód staje się dochodem. To strategia przesunięcia momentu opodatkowania, nie jego uniknięcia – trzeba tylko wiedzieć, kiedy i jak z niej skorzystać.

Darowizna kryptowaluty a podatek dochodowy

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, darowizna kryptowaluty nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Kwestia darowizny kryptowaluty znajduje swoją podstawę prawną w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy  o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), który jasno wskazuje, że „Przepisów ustawy nie stosuje się do: (…) przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn”. Oznacza to, że jeżeli dana czynność – jak np. darowizna kryptowaluty – podlega ustawie o podatku od spadków i darowizn, to nie może być ona opodatkowana ponownie na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Innymi słowy, nie wykazujemy jej w PIT-38, ponieważ nie stanowi ona przychodu w rozumieniu przepisów o PIT. Otóż, skoro podatnik nabył kryptowalutę w drodze darowizny, nie poniósł żadnych kosztów jej zakupu, więc nie ma przychodu ani dochodu do rozliczenia w PIT (zob. kryptowaluty – doradztwo podatkowe).

Sprzedaż kryptowaluty a obowiązek podatkowy

Inaczej wygląda sytuacja, gdy obdarowany zdecyduje się sprzedać otrzymaną kryptowalutę. Zgodnie z art. 30b ust. 1a ustawy o PIT, podatek dochodowy od sprzedaży kryptowalut wynosi 19% dochodu. Dochód to różnica między:

• sumą przychodów uzyskanych ze sprzedaży kryptowalut,
• a kosztami ich nabycia i zbycia (jeśli takie wystąpiły i są udokumentowane).*

*Koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej stanowią udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Jeśli więc podatnik sprzeda kryptowalutę, którą otrzymał jako darowiznę i nie poniósł kosztów jej zakupu, wówczas cały przychód ze sprzedaży będzie stanowił dochód podlegający opodatkowaniu. Sprzedaż kryptowalut należy wykazać po zakończeniu roku podatkowego w zeznaniu PIT-38. Uwaga! Jeśli podatnik mieszka w Polsce i sprzedaje kryptowaluty zarówno w kraju, jak i za granicą – należy rozliczyć wszystkie te dochody razem. Czyli niezależnie od tego, gdzie nastąpiła sprzedaż kryptowalut (na giełdzie w Polsce czy np. na zagranicznej platformie), łączymy te dochody i rozliczamy je w Polsce w jednym zeznaniu podatkowym PIT-38. Jeśli od sprzedaży za granicą został zapłacony podatek dochodowy w tamtym kraju – można go odliczyć od podatku, który powstanie do zapłaty w Polsce. Jednak to odliczenie nie może być większe niż „część polskiego podatku”, która przypada tylko na ten zagraniczny dochód.

Darowizna kryptowaluty a podatek od spadków i darowizn

Darowizna, również w formie kryptowaluty, może podlegać podatkowi od spadków i darowizn. Darowizny między najbliższymi – np. od rodzica dla dziecka – mogą być z tego podatku zwolnione, jeśli spełnione zostaną określone warunki: Warunki zwolnienia z podatku:

1. Zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania.
2. Udokumentowanie przekazania środków, jeśli darowizna dotyczy pieniędzy (np. przelewem bankowym).

Jeśli wartość majątku otrzymanego od jednej osoby w ciągu ostatnich 5 lat przekroczy 36 120,00 zł, konieczne jest zgłoszenie – nawet jeśli wcześniej nie powstał obowiązek podatkowy.

Darowizna od obojga rodziców:

W przypadku, gdy darowiznę przekazują oboje rodzice, a jej wartość od każdego z nich przekracza kwotę wolną, należy złożyć dwa oddzielne formularze SD-Z2 – po jednym od każdego z rodziców.

Małoletni jako obdarowany:

Jeśli darowiznę otrzymuje małoletnie dziecko, to zgłoszenia dokonuje jego rodzic lub opiekun prawny. W formularzu SD-Z2 należy wpisać dane dziecka, a podpis składa przedstawiciel ustawowy.

Wyjątki od obowiązku zgłoszenia:

Nie trzeba zgłaszać darowizny na SD-Z2, jeśli:

• wartość darowizn od jednej osoby w ciągu 5 lat nie przekroczy 36 120 zł lub
• darowizna została przekazana w formie aktu notarialnego.

Waluty wirtualne w spadku – zwolnienie z podatku

Coraz częściej przedmiotem dziedziczenia stają się nie tylko nieruchomości czy pieniądze, ale również waluty wirtualne, czyli kryptowaluty. Choć są one stosunkowo nowym typem aktywów, to również one podlegają przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn – jako prawa majątkowe. Takie stanowisko potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 11 kwietnia 2025 r. nr 0111-KDIB2-2.4015.27.2025.1.PB.

W sprawie będącej przedmiotem interpretacji, ojciec planował przekazać synowi kryptowaluty
w testamencie, ze względu na pogarszający się stan zdrowia. Szczegóły przekazania – np. poprzez udostępnienie danych do logowania, przekazanie fizycznego nośnika z portfelem lub bezpośrednie przelanie kryptowaluty – miały być opisane w testamencie. Waluty wirtualne miały pochodzić z majątku osobistego spadkodawcy i obejmować zarówno kryptowaluty stabilne (np. powiązane
z kursem dolara), jak i te bardziej zmienne.

Dyrektor KIS potwierdził, że kryptowaluty, jako prawa majątkowe, podlegają ustawie o podatku od spadków i darowizn. W efekcie, jeśli spadek dotyczy osób najbliższych – jak np. dziecko dziedziczące po ojcu – zastosowanie może znaleźć zwolnienie przewidziane w art. 4a ustawy. Aby z niego skorzystać, muszą być spełnione określone warunki:

1. Zgłoszenie spadku do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od:
   1. dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku,
   2. albo od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia (notarialnego lub europejskiego).
2. Brak przekroczenia limitu 36 120 zł, albo – jeśli próg został przekroczony – dokonanie terminowego zgłoszenia, aby nie utracić prawa do zwolnienia.

Warto pamiętać, że do limitu 36 120 zł wlicza się łączną wartość majątku nabytego od tej samej osoby w ciągu 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło nabycie spadku, oraz z tego roku. Oznacza to, że nawet jeśli kryptowaluty w spadku mają niewielką wartość, trzeba uwzględnić wcześniejsze darowizny lub inne nabycia.

Podobne stanowisko DKIS zajął także w przypadku darowizny kryptowaluty otrzymanej od brata (interpretacja indywidualna z dnia 19 lipca 2021 r., nr 0111-KDIB2-3.4015.78.2021.3.BD). Także w tej sytuacji organy potwierdziły, że waluta wirtualna jest prawem majątkowym i może być objęta ulgą podatkową przewidzianą dla najbliższej rodziny: „nabycie tytułem darowizny waluty wirtualnej, która stanowi prawo majątkowe, podlega pod regulację ustawy o podatku od spadków i darowizn; jest opodatkowane tym podatkiem na podstawie powołanych wyżej przepisów ww. ustawy. (…) Wnioskodawca będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania ww. podatkiem na podstawie analizowanego już wyżej art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, po spełnieniu określonych w nim wymaganych warunków”.

W praktyce oznacza to, że osoby dziedziczące kryptowaluty – o ile należą do tzw. „grupy zerowej” – mogą uniknąć podatku od spadków, jeśli terminowo zgłoszą nabycie majątku i spełnią warunki ustawowe. Warto o tym pamiętać, zwłaszcza w kontekście dynamicznie rosnących wartości niektórych kryptowalut, które w przyszłości mogą stać się coraz częstszym elementem planowania spadkowego.

Podsumowanie

Prawo podatkowe dotyczące kryptowalut w darowiznach i spadkach to złożony, ale przewidywalny system, który wymaga od podatników strategicznego myślenia o planowaniu podatkowym. Kluczowe jest zrozumienie, że nie ma tu mowy o unikaniu podatków, lecz o ich inteligentnym zarządzaniu w czasie. Darowizna kryptowalut stanowi klasyczny przykład przesunięcia ciężaru podatkowego. Zamiast płacić podatek przy nabyciu (co w przypadku kryptowalut i tak nie występuje w PIT), obdarowany ponosi pełną odpowiedzialność podatkową dopiero przy sprzedaży. Ta konstrukcja prawna może być korzystna dla osób, które planują długoterminowe inwestowanie lub przekazują kryptowaluty młodszemu pokoleniu z myślą o przyszłej realizacji zysków.

Ostatecznie, sukces w kryptowaluty – doradztwo podatkowe w darowiznach zależy od trzech elementów: zrozumienia podwójnego reżimu podatkowego, terminowej dokumentacji oraz świadomego planowania momentu sprzedaży. Podatnicy, którzy opanują te zasady, zyskają nie tylko zgodność z prawem (zob. doradztwo prawne), ale również możliwość optymalizacji swoich obciążeń podatkowych w zgodzie z intencją ustawodawcy (zob. doradztwo podatkowe).

Robert Nogacki

Założyciel i partner zarządzający kancelarii prawnej Skarbiec, uznanej przez Dziennik Gazeta Prawna za jedną z najlepszych firm doradztwa podatkowego w Polsce (2023, 2024). Doradca prawny z 19-letnim doświadczeniem, obsługujący przedsiębiorców z listy Forbesa oraz innowacyjne start-upy. Jeden z najczęściej cytowanych ekspertów w dziedzinie prawa handlowego i podatkowego w polskich mediach, regularnie publikujący w Rzeczpospolitej, Gazecie Wyborczej i Dzienniku Gazecie Prawnej. Autor publikacji „AI Decoding Satoshi Nakamoto. Sztuczna inteligencja na tropie twórcy Bitcoina” oraz współautor nagrodzonej książki „Bezpieczeństwo współczesnej firmy”. Profil na LinkedIn: 18.5 tys. obserwujących, 4 miliony wyświetleń rocznie. Nagrody: czterokrotny laureat Medalu Europejskiego, Złotej Statuetki Polskiego Lidera Biznesu, tytułu „Międzynarodowej Kancelarii Prawniczej Roku w Polsce w zakresie planowania podatkowego”. Specjalizuje się w strategicznym doradztwie prawnym, planowaniu podatkowym i zarządzaniu kryzysowym dla biznesu.