Kodeks spółek handlowych pozwala na przekształcenie spółki cywilnej w spółę jawną. Transformacja spółki cywilnej w spółkę jawną powoduje, iż zmienia się całkowicie forma prawna działalności gospodarczej. Spółka cywilna nie jest podmiotem praw i obowiązków, to jej wspólnicy – przedsiębiorcy – są zawsze podmiotem relacji gospodarczych. Przekształcenie w spółkę prawa handlowego, który podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego, przenosi ten ciężar na spółkę, która posiada własną podmiotowość.
Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną – podstawowe informacje
Wspólnicy spółki cywilnej stają się wspólnikami spółki jawnej z dniem wpisania spółki jawnej do rejestru przedsiębiorców. Skutkiem przekształcenia jest przejście praw i obowiązków stanowiących majątek wspólny wspólników spółki cywilnej na spółkę jawną. W szczególności spółka jawna staje się podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane wspólnikom spółki cywilnej (chyba że ustawa lub decyzja właściwego organu stanowi inaczej).
Własnością spółki jawnej staje się cały majątek wspólny wspólników spółki cywilnej. Przekształcenie spółki cywilnej w jawną będzie skutkowało także zmianą zasad odpowiedzialności wspólników. Zasadą wynikającą z treści Kodeksu spółek handlowych jest, że wspólnik spółki jawnej odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Należy jednak podkreślić, iż odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej ma charakter subsydiarny, co sprowadza się do tego, że najpierw odpowiada spółka, a dopiero potem wspólnicy (a więc odmiennie niż w spółce cywilnej, gdzie odpowiedzialność ponoszą od razu, bez ograniczenia, całym swoim majątkiem, solidarnie wspólnicy).
Innymi słowy, wierzyciel spółki będzie mógł prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Każdy wspólnik spółki ma prawo reprezentować spółkę. Prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych Spółki. Prawa reprezentowania spółki jawnej nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.
Podjęcie uchwały o przekształceniu
Pierwszym krokiem zmierzającym do transformacji w spółkę jawną powinna być wspólna decyzja wszystkich wspólników o przekształceniu w spółkę jawną. Decyzja ta powinna znaleźć swoje odzwierciedlenie w postaci uchwały wszystkich wspólników spółki cywilnej. Uchwała powinna określać przede wszystkim zgodę na przekształcenie oraz uzgodnienie spraw będących przedmiotem zgłoszenia spółki jawnej do rejestru przedsiębiorców (jak np. przedmiot działalności, osoby uprawnione do reprezentowania spółki, firmę spółki jawnej etc.
Dopasowanie umowy spółki cywilnej do przepisów o spółce jawnej Kolejnym etapem założenia spółki jawnej jest dostosowanie umowy spółki cywilnej do przepisów o spółce jawnej. Oznacza to przede wszystkim, iż wspólnicy muszą uzgodnić firmę i siedzibę spółki jawnej, określić wkłady poszczególnych wspólników i ich wartość, przedmiot działalności oraz czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony. Wskazane jest, aby umowa precyzowała określenie czynności przynajmniej jeszcze w kwestii określenia czynności zwykłego zarządu i przekraczających zwykły zarząd, sposobu reprezentowania spółki jawnej, wskazania wspólników prowadzących sprawy spółki, wyłączenia w zakresie prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji, podziału zysków i strat.
Umowa spółki może przewidywać, że wspólnik jest pozbawiony prawa reprezentowania spółki jawnej albo że jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem. Pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia Sądu.
Dopasowanie umowy spółki cywilnej do przepisów o spółce jawnej następuje, co do zasady, w formie stosownego aneksu do umowy spółki cywilnej. Ponadto należy sporządzić tekst jednolity umowy spółki jawnej, przy uwzględnieniu zmian wprowadzonych w umowie spółki cywilnej. Zarówno aneks do umowy spółki cywilnej oraz tekst jednolity umowy spółki jawnej powinny zostać podpisane przez wszystkich wspólników.
Rejestracja spółki jawnej w Krajowym Rejestrze Sądowym
Kolejnym etapem działań jest rejestracja spółki jawnej w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zgłoszenie spółki jawnej do rejestru następuje (w ciągu siedmiu dni od dnia podpisania aneksu do umowy spółki cywilnej i tekstu jednolitego umowy spółki jawnej) na formularzu rejestrowym, który powinien zawierać: firmę, siedzibę i adres spółki, przedmiot działalności spółki, nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy do doręczeń, nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki jawnej, i sposób reprezentacji.
Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru. Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Osoby, które działały w imieniu spółki jawnej po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z tego działania.
