Firma skorygowała deklarację i wpłaciła VAT, a i tak została ukarana

Na mocy art. 112b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, jeśli naczelnik urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego stwierdzi, że podatnik w złożonej deklaracji VAT dopuścił się nieprawidłowości, to organ ten określa właściwą wysokość zobowiązania podatkowego oraz ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% wartości nieprawidłowości (np. zaniżenia zobowiązania albo zawyżenia zwrotu VAT).

Gdy po zakończonej kontroli przedsiębiorca złoży korektę deklaracji i najpóźniej w dniu jej złożenia wpłaci kwotę zobowiązania podatkowego w prawidłowej wysokości, wówczas kara ww. dodatkowego zobowiązania wynosi 20%.

W wyniku przeprowadzonej w spółce i zakończonej w listopadzie 2018 r. kontroli celno-skarbowej naczelnik urzędu celno-skarbowego stwierdził, że w złożonych deklaracjach VAT za grudzień 2017 r. zawyżyła ona kwotę podatku do przeniesienia na następny miesiąc o 9 627 455 zł oraz za styczeń 2018 r. o 30 969 263 zł.

Przedsiębiorca skorzystał z prawa do korekty deklaracji, składając ją jeszcze tego samego miesiąca, jednocześnie dokonując wpłaty należnego VAT w prawidłowej, ustalonej kontrolą wysokości.

Jednak w styczniu 2019 r. naczelnik UCS przekształcił kontrolę w postępowanie podatkowe, którego przedmiotem stało się ustalenie spółce dodatkowego zobowiązania w oparciu o art. 112b ustawy o VAT. Zakończył je w maju, ustalając wysokość sankcyjnego zobowiązania na łączną kwotę 6 531 843 zł.

Odwołanie przedsiębiorcy było bezskuteczne. Naczelnik UCS stwierdził bowiem, że spółka złożyła korektę deklaracji VAT i wpłaciła podatek w prawidłowej wysokości dopiero po zakończeniu kontroli celno-skarbowej, stąd nie zostały spełnione przesłanki do niestosowania 20-procentowej kary, o których mowa w art. 112b ust. 3.

Zgodnie bowiem z tym przepisem dodatkowego zobowiązania nie ustala się, jeśli podatnik złoży korektę oraz wpłaci na rachunek urzędu skarbowego kwotę z niej wynikającą wraz z odsetkami za zwłokę przed dniem wszczęcia kontroli.

W lipcu 2021 r. po stronie spółki stanął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku. Powołał się na rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 kwietnia 2021 r. w sprawie C-935/19 Grupa Warzywna Sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu.

TSUE, porównując treść unijnej dyrektywy VAT (a dokładnie art. 273) z regulacją art. 112b ust. 1-3 polskiej ustawy o podatku od towarów i usług, orzekł, że wyraźnie celem przepisu unijnego jest zapobieganie oszustwom podatkowym, a nie nakładanie dodatkowych kar finansowych na podatnika w przypadku stwierdzenia jakiegokolwiek jego błędu, bez względu na to, jakie były jego intencje.

Trybunał ustalił również, że polska sankcja za nieprawidłowości w złożonych deklaracjach VAT wynosi standardowo 50% osiągniętej przez podatnika korzyści. Polskie przepisy, poprzez możliwość obniżenia tej kary do 30 lub 20%, mają na celu zdeterminowanie podatnika, by ten jak najszybciej dokonał korekty i wpłaty podatku.

Jednak w ocenie TSUE w sytuacji, gdy spełnione zostaną przesłanki do obniżenia tej sankcji do 20%, organy podatkowe nie mają możliwości dostosowania kwoty kary do indywidualnych okoliczności, w jakich doszło do nieprawidłowości. Przez to nie mają możliwości zindywidualizowania tej sankcji, tak by nie wykraczała ona poza to, co jest niezbędne do zapobiegania oszustwom podatkowym.

Mając na uwadze powyższe, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zgodził się z przedsiębiorcą, że nałożenie na niego ponad 6,5 mln zł kary w sytuacji, gdy nieprawidłowości w złożonej przez niego deklaracji wynikały wyłącznie z oczywistej pomyłki, polegającej na dwukrotnym ujęciu 8 faktur zakupu, a które to nieprawidłowości w okresie obowiązywania regulacji dotyczącej jednolitego pliku kontrolnego nie mogły doprowadzić do uszczuplenia należności Skarbu Państwa, jest sankcją niewspółmiernie wysoką.

„Zgodzić się należy ze skarżącą, że nałożenie na nią sankcji administracyjnej w wysokości ponad 6 mln zł za wskazanie błędnych kwot w złożonej deklaracji VAT, które jednak nie doprowadziły do uszczuplenia należności Skarbu Państwa, a jedynie stworzyły potencjalne zagrożenie uszczuplenia jest środkiem skrajnie nieadekwatnym, nieproporcjonalnym i naruszającym zarówno unijną, jak również konstytucyjną zasadę proporcjonalności” (wyrok WSA w Białymstoku z 28 lipca 2021 r., sygn. akt I SA/Bk 661/19).

Linia orzecznicza polskich sądów administracyjnych, podążająca za wyrokiem TSUE z 15 kwietnia 2021 r., pozwala polskim przedsiębiorcom bronić się przed represyjnymi działaniami organów skarbowych, które bez zawahania nakładają na podatników tak nieproporcjonalne, wygórowane sankcje.

Każdy przedsiębiorca, który taką sankcją został obarczony, a nie upłynął jeszcze termin do jej zaskarżenia, może więc w oparciu o nią zrewidować, czy aby i on nie padł ofiarą takiej niewspółmiernej do zawinienia sankcji.

Autor: radca prawny Robert Nogacki – Twórca Kancelarii Prawnej Skarbiec