Należyta staranność w VAT
Należyta staranność w VAT to kluczowy element, który będzie brany pod uwagę przez urzędników skarbowych przy ocenie rozliczeń VAT.
Dokument pn. „Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych” został stworzony w celu wyjaśnienia tego zagadnienia. Metodyka dotyczy nabywców towarów w obrocie krajowym, którzy nie są oszustami podatkowymi i nie wiedzieli o oszustwie VAT związanej z transakcją, w której uczestniczyli. Jest to ważny dokument, który pomaga przedsiębiorcom w zachowaniu należytej staranności i w uzyskaniu zwrotu VAT.
Kancelaria Skarbiec może pomóc swoim klientom w zakresie zachowania należytej przy ocenie ryzyka związanego z doborem kontrahentów. Nasze usługi mogą obejmować analizę prowadzonej działalności gospodarczej pod kątem zgodności z przepisami podatkowymi, pomoc w przygotowaniu dokumentacji i rozliczeniach VAT, a także udzielanie porad prawnych w zakresie unikania ryzyka związanego z oszustwami podatkowymi. Kancelaria może również świadczyć wsparcie w razie kontroli podatkowej, zapewniając klientom profesjonalną reprezentację przed organami skarbowymi. Dzięki temu klienci Kancelarii Skarbiec mogą być pewni, że zachowują należytą staranność w zakresie podatkowym i minimalizują ryzyko nieprawidłowości podczas rozliczeń VAT.
Należyta staranność w VAT – publikacje Kancelarii Skarbiec
Robert Nogacki: Odmowa odliczenia VAT naliczonego jako narzędzie odpowiedzialności zbiorowej
2025-11-29: Gdy w 2005 roku polski ustawodawca wprowadził do ustawy o VAT art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a, oficjalnym celem było zwalczanie oszustw karuzelowych – wyrafinowanych schematów, w których zorganizowane grupy przestępcze wyłudzały miliardy złotych z budżetu państwa, korzystając z mechanizmów jakie oferował podatek VAT. Przepis ten miał pozwolić organom podatkowym na odmowę odliczenia VAT naliczonego, gdy faktura „stwierdza czynności, które nie zostały dokonane”. Dwie dekady później możemy obserwować, jak narzędzie skonstruowane do walki z przestępczością podatkową przekształciło się w mechanizm, który w praktyce stosowania przypomina bardziej strategię zbiorowej odpowiedzialności niż precyzyjne chirurgiczne uderzenie w rzeczywistych oszustów.
Robert Nogacki: Świadomość braku płatności podatku nie wystarcza: przełomowa opinia Rzecznik TSUE w kwestii odpowiedzialności VAT
2025-10-29: W dniu 4 września 2025 roku Rzecznik Generalna TSUE Juliane Kokott przedstawiła opinię w sprawie C-121/24, która może fundamentalnie zmienić sposób stosowania odpowiedzialności solidarnej w VAT w całej Unii Europejskiej. Sprawa dotyczy bułgarskiej spółki Vaniz, która nabywała pojazdy i usługi od Stars International w 2017 roku. Wszystkie faktury zostały opłacone, VAT odliczony prawidłowo, jednak dostawca mimo złożenia deklaracji nie wpłacił podatku. Po jego upadłości w 2019 roku i wykreśleniu z rejestru w 2020 roku, organy podatkowe w 2022 roku obciążyły Vaniz solidarną odpowiedzialnością za niezapłacony przez nieistniejącego już kontrahenta podatek. Sąd administracyjny w Wielkim Tyrnowie zwrócił się do TSUE z pytaniem, czy taka praktyka jest zgodna z prawem unijnym. Opinia Rzecznik wyznacza nowe standardy, które mogą mieć istotne znaczenie również dla stosowania polskich przepisów o odpowiedzialności solidarnej.
Robert Nogacki: Firma nie dochowała należytej staranności, bo nie zweryfikowała wieloletniego kontrahenta
2020-07-09: Posądzenie o udział w karuzeli podatkowej i odmowa odliczenia VAT – to efekty ustaleń poczynionych wobec jednej ze spółek przez organ podatkowy. Organ zakwestionował wiele działań przedsiębiorcy, ale pośród zarzutów mających uzasadnić odmowę prawa do odliczenia podatku znalazł się również taki, że nie dochował on należytej staranności przy przeprowadzaniu transakcji, bo nie poddał swojego dostawcy weryfikacji, uznając go za wiarygodnego na podstawie wieloletniej współpracy. Jak podsumował to Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu: „Stwierdzenie takie jest oczywiście sprzeczne z logiką, doświadczeniem życiowym i realiami funkcjonowania obrotu gospodarczego” (wyrok z 17 marca 2020 r., sygn. akt I SA/Wr 768/19).
Robert Nogacki: Oszustów powinien identyfikować urząd, nie podatnik
2019-10-25: Weryfikacja kontrahentów w perspektywie dochowania należytej staranności na potrzeby podatku od towarów i usług budzi wiele kontrowersji i sporów pomiędzy urzędami a podatnikami. Granica pomiędzy dochowaniem należytej staranności a jej brakiem jest bardzo cienka, a analiza stanowiska organów i sądów administracyjnych pokazuje, że wręcz jest ona bardzo subiektywna i zależy od okoliczności.
Robert Nogacki: Compliance a ryzyko odpowiedzialności karnej
2019-09-20: Wdrożenie programu compliance, a następnie dbanie o jego aktualność i poprawność może stanowić okoliczność ograniczającą odpowiedzialność karną członków kadry zarządzającej przedsiębiorstwem. Niezbędnym warunkiem jest jednak ocenienie, że dany menedżer dochował należytej staranności w trakcie pełnienia swojej funkcji lub wykonywania zadań. Dochowanie należytej staranności wyklucza winę, a brak winy oznacza brak popełnienia czynu zabronionego.
Robert Nogacki: Kontrahenta trzeba wybierać rozważnie
Organy Krajowej Administracji Skarbowej, jak również wymiaru sprawiedliwości coraz częściej wskazują na konieczność należytej weryfikacji kontrahenta, z którym firma nawiązuje współpracę. Jej zaniechanie bądź niedokonanie w stopniu należytym może rodzić poważne konsekwencje, zwłaszcza na gruncie prawa podatkowego. Ustalenie przed podjęciem współpracy, z kim tak naprawdę mamy do czynienia, nabiera w dzisiejszych czasach szczególnego znaczenia.
Robert Nogacki: Przedsiębiorca oszustem za rozmowę z zagraniczną firmą po polsku
2023-07-04: W przypadku stwierdzenia dopuszczenia się oszustwa podatkowego chociażby przez jedną z firm, organy skarbowe biorą pod lupę wszystkich jej kontrahentów uczestniczących w łańcuchu dostaw. W przypadku braku oczywistych dowodów na ich świadomy udział w nielegalnym procederze, organy chętnie wysuwają zarzut braku dochowania należytej staranności przy doborze kontrahenta. Czasem zarzuty te są tak absurdalne, jak te w których organ uznał, że przedsiębiorca oszustem za rozmowę z przedstawicielem zagranicznej firmy po polsku.
Robert Nogacki: Nowelizacja ustawy o KAS. Kontrola wwozu i wywozu pieniędzy oraz kontrola ex post
2022-10-10: Opublikowany 6 lipca 2022 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych innych ustaw implementuje unijne przepisy dotyczące należytej staranności w zakresie dostaw oraz w sprawie kontroli środków pieniężnych wwożonych do lub wywożonych z Unii Europejskiej. Nowe przepisy obwarowane będą sankcjami do pół miliona złotych dla importerów i do 720 stawek dziennych grzywny za niezgłoszenie wwozu lub wywozu pieniędzy.
Robert Nogacki: Odpowiedzialność podatkowa nabywcy na tle ustawy o podatku od towarów i usług
2021-12-02: Nabywanie towarów od kontrahentów ma swoje konsekwencje podatkowe. W większości przypadków przedsiębiorcy dokonują w takiej sytuacji odliczenia podatku VAT na podstawie otrzymanych faktur. Ustawa o VAT przewiduje jednak tzw. solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe kontrahenta w określonych przypadkach. Dodatkowo coraz bardziej popularny staje się nurt należytej staranności, który – co warto zaznaczyć na wstępie – nie doczekał się jeszcze ustawowej definicji. Te dwie instytucje są kluczowe, jeżeli chodzi o odpowiedzialność podatkową nabywcy towarów na tle ustawy o VAT.
Robert Nogacki: Organ od 4 lat przetrzymuje należne spółce środki, bo wciąż weryfikuje jej kontrahentów
2020-10-14: Fiskus przeprowadził trwającą 15 miesięcy kontrolę podatkową w spółce, podczas której firma przedstawiła wszelkie dowody na rzeczywiste dokonanie zakwestionowanych przez organ transakcji, a także że dochowała należytej staranności przy ich przeprowadzaniu. Mimo to spółka od 4 lat wciąż nie otrzymała wnioskowanych przez nią środków z należnego zwrotu VAT, bo organy wciąż weryfikują jej kontrahentów.
Założyciel i partner zarządzający kancelarii prawnej Skarbiec, uznanej przez Dziennik Gazeta Prawna za jedną z najlepszych firm doradztwa podatkowego w Polsce (2023, 2024). Doradca prawny z 19-letnim doświadczeniem, obsługujący przedsiębiorców z listy Forbesa oraz innowacyjne start-upy. Jeden z najczęściej cytowanych ekspertów w dziedzinie prawa handlowego i podatkowego w polskich mediach, regularnie publikujący w Rzeczpospolitej, Gazecie Wyborczej i Dzienniku Gazecie Prawnej. Autor publikacji „AI Decoding Satoshi Nakamoto. Sztuczna inteligencja na tropie twórcy Bitcoina” oraz współautor nagrodzonej książki „Bezpieczeństwo współczesnej firmy”. Profil na LinkedIn: 18.5 tys. obserwujących, 4 miliony wyświetleń rocznie. Nagrody: czterokrotny laureat Medalu Europejskiego, Złotej Statuetki Polskiego Lidera Biznesu, tytułu „Międzynarodowej Kancelarii Prawniczej Roku w Polsce w zakresie planowania podatkowego”. Specjalizuje się w strategicznym doradztwie prawnym, planowaniu podatkowym i zarządzaniu kryzysowym dla biznesu.
