Odsetki za rozliczenie VAT w terminie późniejszym niż 3-miesięczny

Polska spółka z o.o. nabywała usługi z zagranicy. Nabywała też towary od podatników VAT przy zastosowaniu mechanizmu krajowego odwrotnego obciążenia, co oznacza, iż jako nabywca była podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT.

Spółka nie uwzględniła kwot podatku należnego w deklaracji złożonej w okresie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Potem, w terminie późniejszym niż 3 miesiące, złożyła korektę, wykazując nieujęte w pierwotnych deklaracjach kwoty podatku należnego. Następnie pokryła zaległości podatkowe wynikające z korekty wraz z odsetkami.

Jednak w maju 2019 r. spółka, powołując się na unijną dyrektywę VAT, stwierdziła, że uzależnienie skutków rozliczenia VAT od terminu, w jakim zostanie rozliczony import usług czy też WNT w przypadku, gdy nie występuje nawet potencjalne ryzyko popełnienia oszustwa lub nadużycia prawa, jest niezgodne z wyrażonymi w unijnej dyrektywie zasadami: proporcjonalności, skuteczności i neutralności.

W konsekwencji brak jest podstaw do obciążenia spółki obowiązkiem zapłaty odsetek za zwłokę, a więc powinny one zostać jej zwrócone. W związku z powyższym spółka stanęła na stanowisku, że w przedmiotowym zakresie obowiązujące od 1 stycznia 2017 r. przepisy polskiej ustawy o VAT są sprzeczne z ww. unijną dyrektywą.

Organy podatkowe obu instancji odmówiły spółce zwrotu. Najpierw naczelnik urzędu skarbowego, a za nim dyrektor izby administracji skarbowej stwierdzili, że przedsiębiorca jest zobowiązany do zapłaty odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych powstałych wskutek przesunięcia w czasie terminu realizacji ciążących na nim obowiązków związanych z zadeklarowaniem VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dla których podatnikiem VAT jest nabywca, w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia.

Organy wskazały na art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b) ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu WNT w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Jako że w przedmiotowej sprawie spółka nie dochowała tego 3-miesiecznego terminu, po jego upływie powstała zaległość podatkowa, od której fiskus może naliczać odsetki.

W wyroku z 4 sierpnia br. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku orzekł na korzyść spółki. Przywołał orzeczenie TSUE z 18 marca 2021 r., w którym Trybunał uznał, iż niezgodne z dyrektywą VAT są polskie przepisy uzależniające prawo do neutralnego rozpoznania transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów od tego, aby VAT należny był wykazany w prawidłowej deklaracji podatkowej złożonej w terminie 3 kolejnych miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.

TSUE zauważył, że na podstawie art. 180 i 182 dyrektywy VAT podatnik może zostać upoważniony do dokonania odliczenia, przy spełnieniu wymogów określonych w prawie krajowym, nawet jeśli nie wykonał swego prawa w okresie, w którym prawo to powstało.

Państwa członkowskie mogą zatem przyjąć, na podstawie art. 273 dyrektywy VAT, środki w celu zapewnienia prawidłowego poboru podatku i zapobiegania oszustwom podatkowym.

Środki te nie mogą jednak wykraczać poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia ww. celów. Nie mogą też naruszać fundamentalnej zasady neutralności VAT.

Uchylając niekorzystne dla przedsiębiorcy decyzje organów skarbowych obu instancji, gdański sąd orzekł: „Przepisy ustawy o VAT powinny być interpretowane w taki sposób, aby podatek nie był obciążeniem dla przedsiębiorców, zarówno w aspekcie odliczenia, jak i odsetek związanych z ewentualną zaległością wynikającą z niedochowania wymogów formalnych odliczenia, zwłaszcza w sytuacji, gdy (…) niewykazanie podatku należnego w terminie 3-miesięcznym, nie ma na celu obejścia prawa lub unikania opodatkowania, a w sprawie organy nie kwestionowały spełnienia materialnych warunków prawa do odliczenia” (wyrok WSA w Gdańsku z 4 sierpnia 2021 r., sygn. akt I SA/Gd 590/20).

To kolejne bardzo ważne dla przedsiębiorców rozstrzygnięcie polskiego sądu, wydane po wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z marca 2021 r.

Przedsiębiorcy nie mogą być karani naliczaniem odsetek za zwłokę tylko z powodu nierozliczenia VAT w 3-miesięcznym terminie, o którym mowa w przepisach polskiej ustawy o podatku od towarów i usług, jeśli przyczyną tego opóźnienia nie był zamiar uniknięcia opodatkowania czy popełnienia oszustwa VAT.

Warto więc zrewidować swoje rozliczenia ze skarbówką, bo być może w świetle najnowszej linii orzeczniczej sądów znajdą się firmy, które mogą domagać się od fiskusa zwrotu odsetek zapłaconych od zaległości podatkowej powstałej z tytułu rozliczenia VAT w okresie późniejszym niż 3 miesiące. Niniejszy wyrok to również drogowskaz dla tych, którzy dopiero będą regulować wynikające z korekty deklaracji VAT zaległości podatkowe.

Autor: radca prawny Robert Nogacki – Twórca Kancelarii Prawnej Skarbiec