Opodatkowanie praw autorskich

Opodatkowanie praw autorskich w polskim systemie prawa podatkowego obejmuje przychody uzyskiwane przez twórców i artystów wykonawców z tytułu korzystania z autorskich praw majątkowych lub rozporządzania tymi prawami. Zasady te dotyczą również przychodów z praw pokrewnych oraz wybranych kategorii praw własności przemysłowej, takich jak wynalazki czy wzory użytkowe, w zakresie wskazanym w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).

Przedmiotem opodatkowania są zarówno wynagrodzenia z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych na inny podmiot, jak i przychody uzyskiwane z udzielania licencji na korzystanie z tych praw. Do tej kategorii zalicza się w szczególności:

• honoraria twórców za korzystanie z utworów,
• wynagrodzenia artystów wykonawców za korzystanie z praw pokrewnych,
• przychody z korzystania lub rozporządzania wynalazkami, wzorami użytkowymi bądź projektami racjonalizatorskimi.

W przypadku znaków towarowych i wzorów przemysłowych należy podkreślić, że ich eksploatacja co do zasady nie uprawnia do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów, chyba że daje się zakwalifikować do działalności twórczej wskazanej w ustawie.

Preferencyjne koszty uzyskania przychodów

Fundamentalną cechą reżimu podatkowego praw autorskich jest zastosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT, twórcy mogą przyjąć koszty uzyskania przychodów w wysokości 50% przychodu, co oznacza, że podatek oblicza się jedynie od połowy otrzymanego wynagrodzenia.

Możliwość ta podlega jednak limitowi – łączna roczna kwota preferencyjnych kosztów uzyskania przychodów nie może przekroczyć 120 000 zł. Po przekroczeniu tego progu podatnik ma obowiązek stosować rzeczywiste koszty albo koszty ryczałtowe przewidziane dla innych źródeł przychodów.

Funkcja tego szczególnego reżimu podatkowego jest wielowymiarowa. Z perspektywy fiskalnej stanowi on formę ulgi podatkowej mającej na celu stymulowanie działalności twórczej i innowacyjnej poprzez zmniejszenie obciążeń podatkowych osób zajmujących się twórczością intelektualną. Ekonomicznie rzecz ujmując, mechanizm ten uznaje specyfikę pracy twórczej, gdzie nakłady często są trudne do precyzyjnego wyliczenia i mogą obejmować długotrwały proces twórczy, edukację, badania oraz inne niematerialne elementy warsztatu twórcy. Społecznie zaś stanowi instrument polityki państwa wspierający rozwój kultury, nauki i innowacji, uznając szczególną wartość wkładu twórców w rozwój gospodarczy i kulturalny społeczeństwa.

W przypadku przekroczenia rocznego limitu 120 000 złotych kosztów uzyskania przychodów, nadwyżka przychodów ponad kwotę uprawniającą do zastosowania 50% kosztów podlega opodatkowaniu według ogólnych zasad, co oznacza konieczność wykazania rzeczywistych kosztów uzyskania przychodów lub zastosowanie kosztów w wysokościach określonych dla poszczególnych źródeł przychodów. Rozwiązanie to zapewnia równowagę między wspieraniem działalności twórczej a zachowaniem zasady sprawiedliwości podatkowej, ograniczając możliwość nadmiernego korzystania z preferencji podatkowych przez osoby osiągające bardzo wysokie przychody z tytułu praw autorskich.

Opodatkowanie praw autorskich – publikacje

Robert Nogacki: Fiskus odmówił twórcy zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu

2020-03-12: Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie tłumaczeń z języka angielskiego otrzymuje z tytułu przetłumaczonych i rozpowszechnianych dalej dzieł tantiemy. Wystąpił on do organu podatkowego o interpretację, czy uzyskiwane z nich wpływy może ujmować jako dochody z praw autorskich oraz zastosować podwyższone 50% koszty uzyskania przychodu.

Robert Nogacki: Autor dobrze chroniony

2019-10-11: Orzecznictwo, w szczególności unijne, i ustawodawstwo bardzo konsekwentnie od paru lat idą w kierunku zwiększania ochrony podmiotów uprawnionych z tytułu praw autorskich. Jest to oczywisty trend, w który wpisuje się m.in. wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 7 sierpnia 2018 r. w sprawie o sygn. akt C-161/17, jak też dyrektywa nr 2019/790 w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE (zwana potocznie ACTA 2).

Robert Nogacki: Przesłanki stosowania pracowniczych kosztów autorskich – wyrok NSA z 12 kwietnia br. (sygn. II FSK 1557/19)

2022-08-03: Podwyższone koszty uzyskania przychodów są preferencją podatkową, która dla wielu osób powoduje znaczące zmniejszenie zobowiązania podatkowego i tym samym wzrost wypłacanego wynagrodzenia netto. Narzędzie to może być wykorzystywane przez firmy, aby przyciągnąć najlepszych pracowników z rynku, jako rodzaj podatkowego benefitu wdrożonego przez firmę. Należy jednak pamiętać, że podwyższone koszty uzyskania przychodów dla pracowników, jak każda preferencja podatkowa, podlegają istotnym ograniczeniom w możliwości zastosowania, dlatego przed wdrożeniem tego rozwiązania warto się dobrze przygotować. Uwagę na stosowanie ograniczeń wynikających z ustawy zwrócił także NSA w sprawie o sygn. II FSK 1557/19.

Robert Nogacki: Nadal zastanawiasz się, jak stosować 50% kosztów uzyskania przychodów z tytułu prawa autorskiego? Minister Finansów wyjaśnia

2020-12-18: W dniu 18 września 2020 r. Minister Finansów, wydając interpretację ogólną (nr DD3.8201.1.2018), poruszył newralgiczną dla wielu materię dotyczącą zastosowania pięćdziesięciu procent kosztów uzyskania przychodów do honorariów przyznawanych autorom dzieł. Obszar ten do tej pory budził liczne wątpliwości oraz był źródłem szeregu problemów praktycznych, w związku z czym aktywność MF w tym zakresie spotkała się z nieskrywaną aprobatą środowisk twórczych, i nie tylko.

Robert Nogacki

Założyciel i partner zarządzający kancelarii prawnej Skarbiec, uznanej przez Dziennik Gazeta Prawna za jedną z najlepszych firm doradztwa podatkowego w Polsce (2023, 2024). Doradca prawny z 19-letnim doświadczeniem, obsługujący przedsiębiorców z listy Forbesa oraz innowacyjne start-upy. Jeden z najczęściej cytowanych ekspertów w dziedzinie prawa handlowego i podatkowego w polskich mediach, regularnie publikujący w Rzeczpospolitej, Gazecie Wyborczej i Dzienniku Gazecie Prawnej. Autor publikacji „AI Decoding Satoshi Nakamoto. Sztuczna inteligencja na tropie twórcy Bitcoina” oraz współautor nagrodzonej książki „Bezpieczeństwo współczesnej firmy”. Profil na LinkedIn: 17 000 obserwujących, 4 miliony wyświetleń rocznie. Nagrody: czterokrotny laureat Medalu Europejskiego, Złotej Statuetki Polskiego Lidera Biznesu, tytułu „Międzynarodowej Kancelarii Prawniczej Roku w Polsce w zakresie planowania podatkowego”. Specjalizuje się w strategicznym doradztwie prawnym, planowaniu podatkowym i zarządzaniu kryzysowym dla biznesu.