Kancelaria Prawna Skarbiec

W trakcie pierwszego etapu badana jest zdolność upadłościowa dłużnika, podstawy ogłoszenia upadłości i rodzaj postępowania. Drugi etap dotyczy już właściwego postępowania upadłościowego. Jeszcze na etapie rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości może okazać się, że po stronie dłużnika nie ziściły się podstawy do ogłoszenia upadłości, natomiast do ustabilizowania sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa niezbędne jest przeprowadzenie procesu oddłużenia, który mógłby odbyć się w ramach innego postępowania sądowego dot. restrukturyzacji.

Zdolność upadłościowa dotyczy dłużników zarówno prowadzących działalność gospodarczą, jak i tych uczestniczących w obrocie nieprofesjonalnym (konsumenci). Przesłanką ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność. Według przepisów prawa upadłościowego domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Inną przesłanką ogłoszenia upadłości jest stan, w którym wartość zobowiązań przekracza majątek dłużnika, utrzymujący się przez okres przekraczający 24 miesiące. Jednakże ta przesłanka odnosi się do określonej grupy dłużników – osób prawnych a także jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną.

W kwestii stanu niewypłacalności dłużnika nieistotne jest, jakiego rodzaju i z jakiego tytułu pochodzą niezaspokojone wierzytelności i inne należności. Mogą to być należności przysługujące wierzycielom prywatnym, np. bankom, a także publicznym, takim jak Naczelnik Urzędu Skarbowego czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W zależności od rodzaju podmiotu podlegającego upadłości, będą stosowane przepisy z innego rozdziału ustawy Prawo upadłościowe.

Postępowanie upadłościowe pozostaje istotne z punktu widzenia zarówno dłużnika, jak i wierzyciela. Dłużnik przedsiębiorca powinien pamiętać, że wystąpienie do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości w sytuacji zaistnienia stanu niewypłacalności jest jego obowiązkiem. Tenże obowiązek powinien zostać zrealizowany w terminie do 30 dnia od chwili powstania stanu niewypłacalności. Brak należytej realizacji obowiązku może spowodować w przyszłości powstanie po stronie dłużnika obowiązku ponoszenia odpowiedzialności prywatnym majątkiem za długi przedsiębiorstwa. Dotyczy to w szczególności odpowiedzialności subsydiarnej członka zarządu za zobowiązania spółki uregulowanej w art. 299 kodeksu spółek handlowych. Natomiast wszczęcie postępowania w zakresie ogłoszenia upadłości wobec osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej nie jest obowiązkiem, a uprawnieniem. Jednakże w niektórych sytuacjach dla dłużników konsumentów jedyną drogą do uwolnienia się od zadłużenia jest tylko ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Z perspektywy interesów wierzyciela postępowanie upadłościowe ma doprowadzić do możliwie do zaspokojenia w możliwie jak najwyższym stopniu jego zaspokojenia roszczeń, przy jednoczesnym – o ile racjonalne względy zezwalają – pozostawieniu dotychczasowego przedsiębiorstwa dłużnika. Powyższa regulacja wyraża się z m.in. w uprawnieniu wierzyciela do wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości dłużnika, a także zgłoszenia do syndyka przysługującej wierzytelności i dalszym uczestnictwie w postępowaniu upadłościowym.

Przepisy prawa upadłościowego ewoluują w celu dostosowania się do istniejących realiów gospodarczych. Jednym z aktualnych wyzwań jest zapewnienie ciągłości przedsiębiorstwa, w tym w szczególności zachowania istniejących miejsc pracy. Odpowiedzią ustawodawcy na zaistniały problem było wprowadzenie w 2016 r. do ustawy Prawo upadłościowe przepisów regulujących przygotowaną sprzedaż przedsiębiorstwa – tzw. pre-pack. Założeniem tej instytucji jest umożliwienie sprzedaży upadłej firmy dłużnika lub jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących znaczną część tego przedsiębiorstwa. Pojęcie sprzedaży przygotowanej upadłego przedsiębiorstwa pre-pack wynika stąd, iż ostatecznie sąd zatwierdza warunki sprzedaży przedsiębiorstwa do określonego we wniosku nabywcy.

• doradztwo i analiza prawno-księgowa w zakresie podstaw i dopuszczalności ogłoszenia upadłości, w przypadku przedsiębiorców – weryfikacja terminu zaistnienia ustawowego obowiązku do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości,
• wszechstronna analiza prawnopodatkowa sytuacji dłużnika pod kątem możliwości przeprowadzenia upadłości, w tym w szczególności zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony majątku prywatnego dłużnika przed egzekucją zobowiązań związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym zobowiązań podatkowych;
• sporządzenie wniosku o ogłoszenie upadłości;
• obsługa i zastępstwo prawne na wszystkich lub na poszczególnych etapach zasadniczego postępowania upadłościowego, tj. postępowania z wniosku o ogłoszenie upadłości, postępowania zabezpieczającego;
• środki zaskarżenia w postępowaniu upadłościowym (sprzeciwy, zażalenia);
• obsługa świadczona przez radców prawnych – doradców restrukturyzacyjnych z wieloletnią praktyką w roli organów postępowania;
• doradztwo przy sprzedaży kontrolowanej w upadłości – sporządzenie wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży przedsiębiorstwa dłużnika pre-pack;

• doradztwo w zakresie skutecznego odzyskania posiadanej wierzytelności,
• sporządzenie wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika,
• obsługa prawna wierzyciela (osoby fizycznej lub podmiotu gospodarczego) na wszystkich etapach postępowania restrukturyzacyjnego dłużnika;
• przygotowanie, opracowanie i wnoszenie w imieniu Klienta zgłoszeń wierzytelności;
• reprezentacja w postępowaniach wpadkowych, w tym m.in. w zakresie sprzeciwu co do uznania wierzytelności lub odmowy uznania wierzytelności, zgłoszenia zarzutów do planu podziału;
• udział w zgromadzeniu wierzycieli oraz radzie wierzycieli.

• reprezentacja prawna i doradztwo w postępowaniach sądowych, w tym m.in. powództwa o ustalenie prawa lub stosunku prawnego, powództwa o uznanie czynności prawnej upadłego za bezskuteczną, powództwa ze skargi pauliańskiej, a także postępowań sądowo-administracyjnych oraz administracyjnych prowadzonych w zakresie spraw upadłego;
• doradztwo podatkowo-rachunkowe.

Instytucja stosunkowo niedawno wprowadzona do polskich przepisów, z powodzeniem stosowana w systemach prawa upadłościowego innych państw. Dłużnik do wniosku o ogłoszenie upadłości załącza wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży przedsiębiorstwa, który co najmniej powinien zawierać oznaczenie nabywcy oraz cenę, wraz z opisem i oszacowaniem składnika objętego wnioskiem sporządzonym przez osobę wpisaną na listę biegłych sądowych. Sąd uwzględnia wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży, jeżeli cena jest wyższa niż kwota możliwa do uzyskania w postępowaniu upadłościowym przy likwidacji. W przypadku gdy cena jest niższa, sąd może uwzględnić wniosek, jeżeli przemawia za tym ważny interes publiczny lub możliwość zachowania przedsiębiorstwa dłużnika.

Niewątpliwie zaletą pre-pack jest możliwość szybkiego przekazania przedsiębiorstwa nabywcy. Jeżeli do wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży był dołączony dowód wpłaty pełnej ceny na rachunek depozytowy sądu, wydanie przedsiębiorstwa nabywcy następuje niezwłocznie po wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Skuteczne przeprowadzenie takiej czynności umożliwi kontynuowanie działalności przedsiębiorstwa.

Skuteczne zastosowanie przepisów odnośnie ogłoszenia upadłości konsumenckiej niewątpliwie jest szansą na uzyskanie „nowego startu”. Taki zresztą był również cel wprowadzenia tych przepisów. Ustawodawca zupełnie inaczej potraktował osoby nieuczestniczące w obrocie profesjonalnym i wprowadził przepis, zgodnie z którym postępowanie z zakresu upadłości konsumenckiej należy prowadzić tak, aby umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym, a jeśli jest to możliwe – zaspokoić roszczenia wierzycieli w jak najwyższym stopniu.

W szczególnie określonych przypadkach możliwe jest również uzyskanie oddłużenia będącego skutkiem wcześniej prowadzonej działalności gospodarczej.

radca prawny Adam Klęczar

Upadły konsument

Upadłość konsumencka to jedno z ciekawszych narzędzi prawnych umożliwiających wyjście z zadłużenia i zakończenie pętli narastających długów wobec wierzycieli. Pozostanie bankrutem w świetle prawa może okazać się korzystne.

Upadłość, restrukturyzacja – nie taki diabeł straszny

Widmo niewypłacalności i konieczności zamknięcia firmy w dzisiejszych czasach zagląda w oczy coraz większej liczbie przedsiębiorców, którzy często podejmują skazane na niepowodzenie próby ratowania swojego przedsiębiorstwa za wszelką cenę. Niejednokrotnie skutkuje to jedynie pogorszeniem sytuacji. Warto rozważyć, czy przewidziane przez prawo postępowania – restrukturyzacyjne i upadłościowe nie są lepszym rozwiązaniem niż popadnięcie w długi, które mogą się za przedsiębiorcą ciągnąć latami.

Od 24 marca łatwiej ogłosić upadłość

We wtorek 24 marca 2020 r. weszła w życie Ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019 poz. 1802). Celem nowelizacji jest przede wszystkim umożliwienie dłużnikom całkowitego wyjścia z długów. Procedury mają być szybsze i przychylniejsze upadającym, nie tylko konsumentom, ale i przedsiębiorcom.

Fiskus chwali się wyższymi wpływami z CIT, a firmy padają

Z końcem sierpnia Ministerstwo Finansów odtrąbiło stały, począwszy od 2014 r., wzrost wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych. Zwiększone dochody państwo zawdzięczać ma skutecznym działaniom fiskusa w zakresie ściągalności podatków. Tyle że, jak wynika z danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej, w tym samym czasie i tym samym tempie rosła liczba ogłoszonych upadłości.

Wierzyciel nie musi spłacać w całości swego długu upadłemu, aby móc samemu zaspokoić się z masy upadłości

Z chwilą ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości i służy zaspokojeniu wszystkich jego wierzycieli. Jeśli jednak któryś z wierzycieli sam był dłużnikiem upadłego przed jej ogłoszeniem, może pod pewnymi warunkami dokonać tzw. potrącenia, które zmniejszy lub całkowicie zdejmie z niego brzemię dłużnika. W lutym 2018 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia orzekł, że skorzystanie z tego uprawnienia przez bank nie jest możliwe w odniesieniu do środków upadłego zgromadzonych na rachunku bankowym. Rok później sąd odwoławczy uchylił to orzeczenie, stanowiąc, że zanim doszło do ogłoszenia upadłości, upadłemu przysługiwała względem banku wierzytelność o wypłatę środków zgromadzonych na koncie, dlatego też potrącenie z wierzytelnością z rachunku bankowego nie sprzeciwia się istocie postępowania upadłościowego (wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi, XIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy z 6 lutego 2019 r., sygn. akt XIII Ga 709/18).

Lekkomyślność dłużnika przesłanką oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości

31 marca 2019 r. upłynęło równo 10 lat odkąd można w Polsce ogłosić upadłość konsumencką. Wniosek w tej sprawie osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej mogą składać raz na 10 lat. Wniosek zostanie jednak oddalony, jeśli niewypłacalność dłużnika nastąpiła wskutek jego rażącego niedbalstwa. Jak potwierdził Sąd Okręgowy w Toruniu w postanowieniu z 14 lutego 2019 r., za taki przejaw rażącego niedbalstwa uznać należy zaciąganie nowych zobowiązań, bez gwarancji spłaty już zaciągniętych (sygn. akt VI Gz 251/18).

Upadłość konsumencka a wstrzymanie egzekucji

Niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków – to przesłanki uwzględnienia przez sąd administracyjny wniosku podatnika o wstrzymanie wykonania decyzji organu podatkowego. Ciężar uprawdopodobnienia wystąpienia tych przesłanek spoczywa na podatniku. Jak wynika z wydanego 24 października 2018 r. postanowienia WSA w Warszawie, za uwzględnieniem wniosku o wstrzymanie egzekucji przemawia trudna sytuacja finansowa i zdrowotna wnioskodawców. Na decyzję sądu wpłynąć może również fakt ogłoszenia upadłości konsumenckiej (III SA/Wa 1136/18).

Upadłość konsumencka byłych przedsiębiorców

Były przedsiębiorca może zostać oddłużony pomimo posiadania długów w związku z wcześniej prowadzoną działalnością gospodarczą. Sporządzenie skutecznego wniosku o ogłoszenie upadłości jest znacznie trudniejsze wobec byłego przedsiębiorcy niż wobec konsumenta, który takiej działalności wcześniej nie prowadził. Wniosek taki wymaga bowiem głębszego uzasadnienia i właściwego opisania postępowania przedsiębiorcy jako osoby niewypłacalnej. W trakcie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości sąd zbada nie tylko aktualne istnienie stanu niewypłacalności dłużnika, ale także to, czy dłużnik, mając taki obowiązek, złożył wniosek o upadłość jako przedsiębiorca.

Upadłość konsumencka rekordowa w 2018 roku

Według danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej, tylko do 30 czerwca 2018 r. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym opublikowano 14 405 ogłoszeń o toczących się postępowaniach upadłościowych, z czego aż 3 259 dotyczyło upadłości konsumenckiej. Porównując statystyki z lat poprzednich można stwierdzić, że rok 2018 będzie rekordowy pod względem ogłoszeń upadłości osoby fizycznej. Każdego dnia przybywa osób, których dotyka bankructwo osobiste, zmuszonych stanąć przed wyzwaniem, jak ogłosić upadłość konsumencką.

Sąd Najwyższy potwierdził możliwość nadania klauzuli wykonalności przeciwko syndykowi masy upadłości

Sąd Najwyższy uznał, że prowadzone postępowanie upadłościowe nie jest przeszkodą do nadania klauzuli wykonalności wyrokowi zagranicznemu wydanemu wobec niewypłacalnej spółki. Wbrew wcześniejszemu stanowisku przyjętemu przez sądy niższych instancji, w przypadku przejęcia zarządu masy upadłości przez syndyka nadanie klauzuli wykonalności wobec takiego dłużnika będzie zgodne z przepisami i skuteczne.

Czy przygotowywana nowelizacja ustawy – Prawo upadłościowe będzie korzystniejsza dla niewypłacalnych konsumentów?

Uchylenie przesłanek umyślności i rażącego niedbalstwa, stanowiących aktualnie główną przyczynę oddalania wniosków o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, umożliwienie zadłużonym konsumentom przedsądowego zawarcia układu z wierzycielami oraz możliwość sprzedaży majątku konsumenta w procedurze przygotowanej likwidacji (tzw. pre-pack) to tylko niektóre z proponowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości zmian w ustawie – Prawo upadłościowe. Jednak czy wszystkie zmiany będą korzystniejsze dla dłużników?

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej po nowelizacji Prawa upadłościowego

Nowy rządowy projekt zmiany Prawa upadłościowego pozbawia przywilejów osoby, wobec których ogłoszono zakaz prowadzenia działalności. Przyglądamy się najważniejszym zmianom w tej kwestii.

Czy były przedsiębiorca ma prawo do upadłości konsumenckiej?

Upadłość konsumencka pozwala na umorzenie zobowiązań finansowych w związku z zaistniałym stanem niewypłacalności. Również tych wynikających z prowadzonej w przeszłości przez dłużnika działalności gospodarczej. Konsekwencją skutecznie przeprowadzonej upadłości konsumenckiej jest całościowe oddłużenie osoby fizycznej – zarówno w stosunku do wierzycieli prywatnych, jak i publicznych.

Odpowiedzialność karna w restrukturyzacji lub upadłości

Osoby uprawnione do reprezentowania spółek, a także przedsiębiorcy, mogą odpowiadać karnie w związku z prowadzonymi względem nich postępowaniami insolwencyjnymi. Świadomość zagrożeń czyhających na menedżerów pozwoli uniknąć przykrych w skutkach konsekwencji karnych związanych z nałożeniem grzywny, a nawet pozbawienia wolności do lat 5.

Były członek zarządu może odpowiadać całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe spółki z o.o.

Jeśli egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, to za jej zobowiązania podatkowe całym swym majątkiem będą odpowiadać solidarnie członkowie jej zarządu. Powstanie zaległości musi jednak nastąpić w okresie pełnienia funkcji członka zarządu, a on w odpowiednim czasie nie dokonał zgłoszenia wniosku o upadłość bądź otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.

Negatywna przesłanka ogłoszenia upadłości konsumenckiej

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest bardzo ważne – niezłożenie go w odpowiednim terminie powoduje oddalanie wniosku o upadłość konsumencką.

Jak zabezpieczyć majątek wspólny na wypadek upadłości konsumenckiej małżonka?

Polskie przepisy przewidują możliwość złożenia wniosku o upadłość konsumencką przez oboje małżonków lub przez każdego z nich osobna. Ogłoszenie upadłości choćby jednego z małżonków powoduje powstanie rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej ma zatem istotny wpływ na majątek wspólny małżonków. Czy ich dorobek można zabezpieczyć przed utratą?

Majątek wspólny małżonków w upadłości konsumenckiej

Problem majątku wspólnego małżonków w przypadku ogłoszenia upadłości jednego z nich nie jest dostatecznie uregulowany w ustawodawstwie polskim. Niejasne przepisy rodzą liczne problemy interpretacyjne, z którymi coraz częściej mierzą się sądy upadłościowe. Rozwiązanie tego problemu jest istotne dla małżonków tych dłużników, którzy rozważają złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, oraz dla wierzycieli upadłego. Nie ma bowiem dzisiaj pewności, czy w przypadku ogłoszenia upadłości przez jednego z małżonków ich majątek wspólny zostanie zaliczony do masy upadłości w całości czy tylko w udziale.

Upadłości konsumenckie pod lupą ministra

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowuje zmiany dotyczące upadłości konsumenckiej. Zgodnie z zapowiedziami nowelizacja znacznie zliberalizuje zasady ogłoszenia upadłości przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Osoby rozważające w najbliższym czasie poddanie się upadłości konsumenckiej powinny jednak uważnie przyjrzeć się proponowanym zmianom i zrobić dokładny rachunek zysków i strat zastosowania się do nowych regulacji. Choć bowiem MS zapowiada, że zmiany będą korzystne, to ich wnikliwa analiza wywołuje co do tego wątpliwości.

Kupno mieszkania od syndyka

Sprzedaż lokalu mieszkalnego należącego i zamieszkałego przez upadłego – osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, wobec którego prowadzone jest postępowanie upadłościowe ma wiele zalet. Jest ono korzystne zarówno dla kupującego, jak i samego upadłego oraz dla jego wierzycieli. Kupujący nabywa lokal bez obciążeń, zarówno finansowych, jak i bez lokatorów. Upadłemu, na jego wniosek, wydziela się z sumy uzyskanej ze sprzedaży lokalu kwotę służącą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych jego i osób pozostających na jego utrzymaniu. Wierzyciele zaś zyskują, ponieważ, wobec braku ryzyka związanego z nabyciem przez kupującego zamieszkanego lokalu, cena lokalu może być wyższa, a to prowadzi do wyższego ich zaspokojenia.

Upadłość konsumencka w Anglii nie chroni przed długami

Ostatnio w Internecie zaroiło się od ofert przeprowadzenia upadłości konsumenckiej w Anglii, których twórcy zapewniają, że pomogą szybko i sprawnie przejść postępowanie upadłościowe na korzystnych warunkach, co pozwoli odciąć się od wszelkich długów z przeszłości. Niestety twórcy tych ofert nie będą w stanie dotrzymać obietnic złożonych swoim klientom, ponieważ skuteczne przeprowadzenie upadłości za granicą jest znacznie bardziej skomplikowane niż z pozoru się wydaje.