Podatkowa Grupa Kapitałowa jako instrument planowania podatkowego

Podatkowa Grupa Kapitałowa jako instrument planowania podatkowego

2019-05-09

Planowanie podatkowe jest podstawą efektywnego opodatkowania dochodów w firmie. Pomimo licznych zabiegów fiskusa i prób ograniczania podatników w stosowaniu optymalizacji w dalszym ciągu czynności, które skutkują obniżeniem obciążeń fiskalnych przy jednoczesnym uzasadnieniu ekonomicznym transakcji, nie są sprzeczne z literą prawa. Jednym z przykładów dozwolonej optymalizacji jest koncepcja Podatkowej Grupy Kapitałowej (PGK).

Przesłanki sprzyjające utworzeniu PGK

Każda grupa kapitałowa funkcjonuje w oparciu o wypracowany model biznesowy. W zależności od specyfiki danej grupy możliwe jest przeprowadzanie odpowiednich restrukturyzacji lub konsolidacji spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej. Zawiązanie PGK będzie korzystne szczególnie wówczas, gdy w ramach grupy kapitałowej znajdują się jednocześnie podmioty o dużym stopniu rentowności (stały i wysoki dochód) oraz spółki generujące straty. Należy mieć na uwadze, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje zdecydowanie korzystniejszą od zasad ogólnych w CIT formę opodatkowania spółek prawa handlowego wchodzących w skład PGK. Podstawowym celem tworzenia PGK jest możliwość efektywnego opodatkowania podmiotów wchodzących w skład grupy oraz kompensowanie ich dochodów i strat w jednym roku podatkowym.

Warunki formalne i materialne

Od 2018 r. przepisy dotyczące powoływania PGK uległy liberalizacji i realnie zwiększyły krąg podmiotów uprawnionych do stosowania tej preferencji. Zgodnie z art. 1a ustawy CIT podatnikami mogą być także grupy co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które pozostają w związkach kapitałowych oraz spełniają łącznie następujące przesłanki o charakterze materialnym:

  • przeciętny kapitał zakładowy każdej spółki wchodzącej w skład PGK jest nie niższy niż 500 000 zł (do końca 2017 r. limit ten wynosił 1 000 000 zł),
  • spółka dominująca w PGK posiada bezpośredni 75% udział w kapitale zakładowym poszczególnych spółek z grupy (do końca 2017 r. limit ten wynosił aż 95%),
  • spółki zależne nie posiadają udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących tę grupę,
  • w spółkach nie występują zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa.

Ustawodawca oprócz warunków materialnych ustanowił również wymogi o charakterze formalnym. Funkcjonowanie grupy powinno poprzedzić podpisanie przez wszystkie spółki umowy w formie aktu notarialnego o utworzeniu PGK na co najmniej trzy lata oraz jej zarejestrowanie we właściwym urzędzie skarbowym. Jednocześnie warunkiem sine qua non ważności umowy jest osiągnięcie przez PGK w każdym roku podatkowym udziału dochodów w przychodach w wysokości co najmniej 2%.

Korzyści efektywnego opodatkowania PGK

Zasadniczą zaletą funkcjonowania PGK jest wspólne rozliczanie uzyskiwanych dochodów i poniesionych strat przez spółki wchodzące w skład grupy. W myśl art. 7a ustawy CIT dochodem ze źródła przychodów PGK jest nadwyżka sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę uzyskanych z danego źródła przychodów nad sumą ich strat. Jeżeli natomiast suma strat poniesionych z danego źródła przekracza sumę dochodów z danego źródła, różnica stanowi stratę PGK.

Tym samym, osiągane dochody przez niektóre spółki z PGK mogą być kompensowane w jednym roku podatkowym ze stratami poniesionymi przez pozostałe spółki z grupy, podczas gdy spółka, która nie należy do PGK, może rozliczać stratę w kolejnych pięciu latach pod warunkiem, że w tym okresie osiągnęła dochód, a maksymalne odliczenie straty od dochodu w danym roku nie może przekroczyć 50% jej wysokości. Atrakcyjność rozliczeń w ramach PGK obrazuje poniższa tabela:

Dochód do opodatkowania / strata

Podatek CIT do zapłaty – zasady ogólne

Podatek CIT do zapłaty – PGK

 
 

Spółka „X”

1 000 000

190 000

(1 000 000 – 500 000 + 350 000) x 19%

 

Spółka „XY”

-500 000

strata

 

Spółka „XYZ”

350 000

66 500

 

Razem:

256 500

161 500

 
 

Korzyść z PGK

95 000

 

Skutki niedotrzymania
warunków umowy PGK

Niewątpliwie uwagę podatników należy zwrócić na konsekwencje naruszenia warunków uznania PGK za odrębnego podatnika CIT. Utrata statusu PGK oznacza, że każda ze spółek wchodzących w skład takiej grupy będzie zobowiązana skorygować przeszłe rozliczenia podatkowe – tak jakby grupa wcześniej nie istniała – w okresie ostatnich trzech lat podatkowych. Zastrzeżenie to ma charakter bardzo restrykcyjny, jednakże całokształt profitów wynikających z utworzenia PGK powinien skłonić przedsiębiorców do skorzystania z tego narzędzia optymalizacyjnego oraz pozwolić zredukować obciążenia podatkowe w swoich firmach.

2019-05-09 Kancelaria Prawna Skarbiec