Usługi niematerialne

Usługi niematerialne w prawie podatkowym to kategoria usług, które charakteryzują się brakiem fizycznej formy i są związane z działalnością intelektualną, doradczą, konsultingową, reklamową i innymi podobnymi działaniami. W kontekście podatkowym, szczególne znaczenie ma ich rozliczanie, ponieważ często wiążą się one z możliwością przenoszenia dochodów między różnymi podmiotami i jurysdykcjami podatkowymi.

Poniżej przedstawiam kluczowe aspekty usług niematerialnych:

Rodzaje usług niematerialnych

1. Usługi doradcze:
   • Doradztwo prawne, podatkowe, finansowe, zarządzania.
   • Usługi konsultingowe w różnych dziedzinach działalności gospodarczej.
2. Usługi reklamowe i marketingowe:
   • Kampanie reklamowe, strategie marketingowe, badania rynku.
   • Usługi związane z promocją i brandingiem.
3. Usługi informatyczne i technologiczne:
   • Usługi programistyczne, tworzenie i utrzymanie oprogramowania.
   • Usługi związane z bezpieczeństwem IT, doradztwem technologicznym.
4. Usługi badawczo-rozwojowe (B+R):
   • Badania naukowe, rozwój nowych produktów, procesów i technologii.
   • Usługi laboratoryjne, analizy techniczne.
5. Usługi licencyjne i know-how:
   • Udostępnianie licencji na korzystanie z patentów, znaków towarowych, technologii.
   • Przekazywanie wiedzy technicznej, tajemnic przedsiębiorstwa.
6. Usługi szkoleniowe i edukacyjne:
   • Szkolenia pracownicze, kursy specjalistyczne, doradztwo edukacyjne.

Skutki podatkowe usług niematerialnych

1. Koszty uzyskania przychodu:
   • Usługi niematerialne mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, pod warunkiem że są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą i zostały odpowiednio udokumentowane.
   • Przepisy podatkowe wymagają, aby koszty te były uzasadnione ekonomicznie i rynkowo, a także aby nie stanowiły sztucznego pomniejszenia podstawy opodatkowania.
2. Dokumentacja cen transferowych:
   • W przypadku usług niematerialnych świadczonych pomiędzy podmiotami powiązanymi, istnieje obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych.
   • Dokumentacja ta powinna zawierać analizę porównawczą, wykazującą, że ceny stosowane w transakcjach między podmiotami powiązanymi są zgodne z zasadą ceny rynkowej.
3. VAT:
   • Usługi niematerialne podlegają opodatkowaniu VAT, przy czym stawka VAT może różnić się w zależności od rodzaju usługi oraz miejsca jej świadczenia.
   • W transakcjach międzynarodowych, miejsce opodatkowania VAT usług niematerialnych może zależeć od statusu podatkowego nabywcy (podatnik vs. konsument) oraz miejsca jego siedziby.
4. Podatek u źródła (withholding tax):
   • Wypłaty za usługi niematerialne, takie jak licencje, know-how, usługi doradcze i reklamowe, mogą podlegać podatkowi u źródła.
   • Stawki podatku u źródła oraz zasady jego poboru mogą być regulowane przez umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte między Polską a innymi krajami.
5. Ryzyko podatkowe:
   • Ze względu na niematerialny charakter tych usług, istnieje ryzyko zakwestionowania przez organy podatkowe zasadności i wysokości poniesionych kosztów.
   • Organy podatkowe mogą żądać szczegółowej dokumentacji oraz dowodów na rzeczywiste wykonanie usług i ich wartość rynkową.

Wymogi dokumentacyjne

• Faktury: Wystawianie faktur zgodnych z przepisami VAT, zawierających szczegółowe informacje na temat rodzaju świadczonych usług.
• Umowy: Pisemne umowy określające zakres, warunki i wartość usług niematerialnych.
• Raporty i analizy: Dokumentacja potwierdzająca wykonanie usług, takie jak raporty z doradztwa, analizy rynkowe, wyniki badań.

Usługi niematerialne stanowią istotny element działalności gospodarczej wielu przedsiębiorstw. Ich właściwe rozliczenie podatkowe jest kluczowe dla zapewnienia zgodności z przepisami oraz minimalizacji ryzyka podatkowego.

Kancelaria Prawna Skarbiec oferuje podatnikom specjalistyczne doradztwo w zakresie oceny możliwości uznania wydatków na nabycie usług niematerialnych za koszty uzyskania przychodu, sposobu ich udokumentowania, oceny skutków w wypadku realizowania płatności za usługi niematerialne o charakterze transgranicznym.

Usługi niematerialne – publikacje Kancelarii Skarbiec

Robert Nogacki: Zasady opodatkowania transgranicznych płatności z tytułu tzw. usług niematerialnych w polskim prawie podatkowym

2021-12-06: W dobie globalizacji transgraniczny zakup usług niematerialnych cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Przedsiębiorcy, kupując usługi niematerialne z zagranicy, powinni rozważyć w szczególności kwestię opodatkowania takich transakcji podatkiem u źródła w Polsce. Z uwagi na rosnące zainteresowanie organów podatkowych tą kwestią i coraz częstsze kontrole oraz liczne zmiany przepisów prawa w ostatnim czasie, temat podatku u źródła zyskuje na popularności w wielu przedsiębiorstwach.

Robert Nogacki: Szczególna należyta staranność przy dokumentowaniu usług niematerialnych – wyrok NSA o sygn. akt I FSK 548/18

2021-10-19: Właściwe udokumentowanie wydatku jest jednym z niezbędnych kryteriów jego kwalifikacji do kosztów uzyskania przychodów. W związku z tym kwestia posiadania odpowiedniej dokumentacji do tej pory dotyczyła w głównej mierze podatku dochodowego. Od jakiegoś czasu wymóg odpowiedniego udokumentowania dokonywanego zakupu występuje także w kontekście odliczenia VAT naliczonego. Jedną z ostatnich spraw, jaka trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, była sytuacja nabycia przez przedsiębiorcę usług niematerialnych – mailingu, pozycjonowania oraz reklamy (wyrok NSA o sygn. akt I FSK 548/18).

Robert Nogacki: Koszty zarządzania inwestycją a limitowanie na podstawie art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT)

2020-01-10: Niektóre wydatki na zakup usług niematerialnych od podmiotów powiązanych podlegają od 1 stycznia 2018 r. limitowaniu w kosztach uzyskania przychodu na podstawie art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Do takich wydatków zalicza się w szczególności usługi doradcze, reklamowe, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń, badania rynku oraz świadczenia o podobnym charakterze.

Robert Nogacki: Usługa agencyjna a limitowanie z 15e

2019-09-27: Jednym z powszechnie stosowanych sposobów współpracy pomiędzy podmiotami powiązanymi jest umowa agencyjna, mająca na celu co do zasady doprowadzanie do zawierania umów sprzedaży. Od 1 stycznia 2018 r. wprowadzono przepisy ograniczające możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwot związanych z określonymi usługami i wartościami o charakterze niematerialnym i prawnym. Przepisy te dotykają podmiotów, które współpracują w ramach grup kapitałowych i nabywają usługi niematerialne lub różnego rodzaju prawa. W związku z tym wśród podatników pojawiła się wątpliwość, czy umowy agencyjne podlegają pod limitowanie z art. 15e? Umowy takie zawierają szereg czynności, przez co ich klasyfikacja na gruncie tego przepisu ustawy o CIT jest niejasna, o czym przekonał się podatnik w omawianym niżej orzeczeniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

Robert Nogacki: Wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na nabycie świadczeń niematerialnych

2019-09-24: Z dniem 1 stycznia 2018 roku do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa CIT) dodano art. 15e, który w poprzednim stanie prawnym nie posiadał swojego odpowiednika. Regulacja ta ogranicza możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na nabycie usług i wartości o charakterze niematerialnym i prawnym.

Robert Nogacki: Nazwa usługi nie przesądza o kwalifikacji do 15e

2019-06-26: Od 1 stycznia 2018 r. obowiązują regulacje dotyczące ograniczenia wysokości zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów kwot związanych z określonymi usługami i wartościami o charakterze niematerialnym i prawnym. Regulacje te, pomimo że ich głównym celem była walka z optymalizacją podatkową, odbiły się negatywnym echem wśród przedsiębiorców. Stało się tak w szczególności za sprawą bardzo restrykcyjnego podejścia fiskusa w ramach wydawania interpretacji indywidualnych podatnikom, które obejmowało limitowaniem bardzo szeroki katalog usług. Fiskus w wielu przypadkach nie analizował nawet faktycznych czynności, bazując jedynie na określeniu usługi wskazanej przez wnioskodawcę. Taka praktyka organów spotkała się jednak z krytycznym stanowiskiem sądów administracyjnych.

Robert Nogacki: W limitowanych kosztach podmiotów powiązanych nie uwzględnia się kosztów alokowanych do działalności w specjalnej strefie ekonomicznej

2019-10-14: Od 1 stycznia 2018 r. podatnicy nie mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodu wszystkich wskazanych w ustawie o CIT kosztów poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych. Muszą poddać je limitowaniu do kwoty 3 mln zł w roku podatkowym. W rozstrzygniętym 10 lipca 2019 r. przed WSA w Krakowie sporze z fiskusem wygrał przedsiębiorca, któremu sąd przyznał rację, że przy ustalaniu podlegających limitowaniu kosztów nie uwzględnia się kosztów poniesionych w związku z prowadzeniem działalności w specjalnej strefie ekonomicznej (sygn. akt I SA/Kr 577/19).

Robert Nogacki: Sądy hamują zapędy fiskusa

Od 1 stycznia 2018 r. obowiązują nowe przepisy w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu nabycia usług niematerialnych od podmiotów powiązanych (art. 15e ustawy o CIT). Głównym celem fiskusa przy wprowadzeniu tych regulacji było ograniczenie sztucznego przerzucania kosztów pomiędzy podmiotami powiązanymi. W związku z tym wprowadzony został limit, którego wysokość uzależniona jest od wyników podatkowych spółki. Założeniem było, że firmy legitymujące się określonym poziomem zysku mogą w kosztach wykazać pewien poziom kosztów usług niematerialnych od podmiotów powiązanych wynikający ze skali ich działalności. Pozostałe koszty przekraczające limit traktowane są jako niepodatkowe.

Robert Nogacki: Usługi IT a limit 15e CIT

2021-03-22: Wprowadzenie do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ograniczenia w zaliczeniu do kosztów podatkowych, w przypadku nabycia niektórych usług od podmiotów powiązanych (art. 15e ustawy o CIT), spowodowało liczne wątpliwości podatników oraz bardzo dużą liczbę wniosków o wydanie interpretacji przepisów. Duża część tych wniosków dotyczyła bardzo szerokiej kategorii usług informatycznych. Pomimo iż usługi te nie zostały wymienione bezpośrednio w treści przepisu, to znaczna ich część podlega limitowaniu.

Robert Nogacki: Limitowanie z 15e a usługi IT

2020-03-24: Usługi IT obejmują szeroki katalog usług, począwszy od klasycznych usług zarządzania siecią informatyczną, poprzez usługi serwisowe, skończywszy na udostępnianiu infrastruktury. Z uwagi na brak występowania w ustawie o podatku dochodowym pojęcia „usługi kompleksowej” świadczenia w zakresie IT powinny być analizowane odrębnie. Ma to istotne znaczenie zwłaszcza w przypadku świadczenia tego rodzaju usług pomiędzy podmiotami powiązanymi. Obowiązujący art. 15e ustawy o CIT wprowadza limitowanie w kosztach uzyskania przychodu tego rodzaju wydatków. Warto zaznaczyć, że zdaniem fiskusa w przypadku usług IT część świadczeń jest objęta wspomnianym limitem, a część nie. Dlatego każdorazowo w razie zakupu usług IT od podmiotu powiązanego należy pochylić się nad kwestią odpowiedniej klasyfikacji.

Robert Nogacki: Zarządzanie dostawami i zamówieniami podlega ograniczeniu w zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów

2019-09-26: Przedsiębiorcy współpracujący w ramach grup kapitałowych wciąż mają problemy z odpowiednim klasyfikowaniem nabywanych usług do kategorii określonej w art. 15e ustawy o CIT, dodanym z początkiem 2018 r. Pomimo tego, że regulacje te obowiązują już od dłuższego czasu, praktyka interpretacyjna i orzecznicza znacznie się rozmijają. Na ich ostateczne rozstrzygnięcie trzeba będzie poczekać do czasu, aż tego rodzaju spory trafią na wokandę NSA.