Kompleksowa usługa pośrednictwa objęta podatkiem u źródła

Pośród należności objętych omawianym podatkiem wymienić należy w szczególności te dotyczące świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania, kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.

Wypłacając ww. należności na rzecz zagranicznego podmiotu, podatnik zobowiązany jest do poboru 20% podatku obliczanego od wysokości uiszczanej kwoty. Nadmienić należy, że w przypadku posiadania certyfikatu rezydencji zagranicznego kontrahenta wypłacana kwota będzie opodatkowana niższą stawką podatkową lub nie będzie opodatkowana w ogóle.

Na przestrzeni lat, jak również obecnie, duże wątpliwości wśród podatników rodzi zagadnienie opodatkowania podatkiem u źródła – usług pośrednictwa. Wynika to z dwóch powodów. Pierwszym jest brak wyraźnego ujęcia tych usług w katalogu świadczeń objętych obowiązkiem poboru omawianego podatku. Drugim jest praktyka orzecznicza organów podatkowych traktująca usługi pośrednictwa jako podobne do usług doradczych, badania rynku lub zarządzenia.

Omawiana niepewność stała się przedmiotem szeregu orzeczeń organów podatkowych oraz sądów. W jednym z najnowszych zaprezentowano niekorzystne dla podatników tezy. Zapadły one na kanwie następującego stanu faktycznego.

Jeden z polskich podatników nabywał kompleksową usługę pośrednictwa w zakupie towarów. Usługa nabywana była od spółki z siedzibą w Wielkiej Brytanii. W ramach transakcji dominującym świadczeniem była usługa pośrednictwa. Niemniej towarzyszyły jej świadczenia akcesoryjne, niezbędne do wykonania usługi głównej.

W ramach tych świadczeń polska spółka nabywała usługi projektowania, logistyczne oraz wybór asortymentu itp. Usługi te służyły spełnieniu głównego świadczenia, tj. negocjowania umów na rzecz polskiej spółki. Charakter dodatkowych świadczeń nie zmieniał jednak charakteru usługi głównej. Innymi słowy, dodatkowe czynności miały na celu jedynie umożliwienie wypełnienia świadczenia głównego.

Mając to na uwadze, stanowisko podatnika było jednoznaczne – usługa pośrednictwa nie generowała obowiązków płatnika i tym samym poboru podatku dochodowego.

W odniesieniu do argumentacji podatnika, organ zaczął od przypomnienia, że przez „pośrednictwo” (zgodnie ze słownikiem PWN) należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron, kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych i doprowadzenie do zawarcia umowy.

W świetle powyższego Dyrektor KIS uwypuklił, że choć usługa nabywana od kontrahenta składa się w zdecydowanej mierze z pośrednictwa, to jednak obejmuje całość procesu zakupowego, poczynając od wyboru grup asortymentu i poszczególnych produktów, poprzez badanie oczekiwań klientów, zapewnienie efektywności dostaw oraz optymalizacji ilościowej, kończąc zaś na sporządzaniu planu ułożenia produktów na półkach oraz weryfikacji dostawców.

Powoduje to zatem, że zakres znaczeniowy nabywanych usług jest zbliżony do zakresu znaczeniowego usług wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT, w szczególności „usług doradczych”, „usług zarządzania i kontroli”, „usług reklamowych” oraz „usług badania rynku”. Zdaniem organu rozumowanie podatnika okazało się więc chybione, skutkiem czego spółka była zobowiązana do wykonania obowiązków płatnika podatku.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że z orzeczeniem fiskusa należy się zgodzić. W obrocie prawnym konieczne staje się bowiem rozróżnienie jednolitej oraz złożonej usługi pośrednictwa. W przypadku tej pierwszej nabywane świadczenie skupia się wyłączenie na świadczeniu głównym, którym jest skojarzenie kontrahentów. Z kolei złożona usługa pośrednictwa, obok świadczenia głównego, zawiera w sobie elementy dodatkowe.

Praktyka gospodarcza pokazuje, że te świadczenia akcesoryjne dość często wpadają do katalogu usług objętych obowiązkiem poboru podatku u źródła. Skutkuje to rozciągnięciem obowiązku poboru podatku również na usługę główną, czyli usługę pośrednictwa albo wyodrębnieniem z wypłacanego wynagrodzenia kwoty przypadającej na usługi dodatkowe, które będą podlegały opodatkowaniu.

Należy zatem nadmienić, że nie każda usługa pośrednictwa nie będzie generować obowiązku poboru podatku u źródła. Jednocześnie każda usługa pośrednictwa powinna zostać zweryfikowana w świetle zawarcia w niej świadczeń pobocznych mających na celu wykonanie głównej usługi pośrednictwa.

Pozwoli to na prawidłowe wykonanie obowiązków płatnika. Jest to szczególne istotne w świetle rewolucji, jaka dotknęła przepisy normujące podatek u źródła, które nałożyły na podatników nowy obowiązek w postaci dochowania należytej staranności przy poborze omawianego podatku.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec