Miały być startupy, miało być elektronicznie i może będzie, ale za rok

Nie wszystko jednak poszło zgodnie z planem i polscy przedsiębiorcy na PSA muszą poczekać jeszcze rok. Powyższe przesunięcie wejścia w życie nowej formy spółki jest konsekwencją poselskich poprawek przyjętych na sejmowej komisji sprawiedliwości, która odbyła się w dniu 7 stycznia 2020 r., co odzwierciedla aktualne brzmienie dyspozycji określonej w art. 15 pkt 12 ustawy o zmianie k.p.c.

To właśnie ten artykuł przedmiotowej ustawy oznacza dla przedsiębiorców, iż wprowadzenie do obrotu prawnego PSA nastąpi dopiero w dniu 1 marca 2021 r., a nie – jak było to ujęte w projekcie ustawy – przed zgłoszonymi poprawkami i w treści ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2019 r., poz. 1655), dalej: ustawa o zmianie k.s.h. z dniem 1 marca 2020 r.

Wprowadzenie do obrotu prawnego nowej formy prowadzenia działalności gospodarczej było częścią reformy zapowiedzianej jeszcze w 2016 r. przez ówczesnego Ministra Rozwoju i Finansów Mateusza Morawieckiego, jako „100 zmian dla firm – Pakiet ułatwień dla przedsiębiorców”.

Konsekwencją wprowadzenia tego pakietu było podpisanie w dniu 2 sierpnia 2019 r. przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę ustawy o zmianie k.s.h. To właśnie ten akt normatywny w sposób bezpośredni miał wprowadzić PSA z dniem 1 marca 2020 r.

W uzasadnieniu projektu powyżej przywołanej ustawy wskazano, że PSA jako nowoczesna forma niepublicznej spółki kapitałowej ma być przeznaczona dla innowacyjnych przedsięwzięć.

Tym, co ma odróżniać tę spółkę od innych, jest duża dowolność kształtowania wzajemnych relacji pomiędzy wspólnikami czy systemem zarządzania nią. Ponadto według ustawodawcy jej zaletą jest wyłączenie osobistej odpowiedzialności wspólników za jej zobowiązania.

Jakie korzyści i ułatwienia może dać polskim przedsiębiorcom PSA? Nowa forma prowadzenia działalności gospodarczej przewiduje następujące usprawnienia:

• minimalny kapitał zakładowy ustalono na 1 zł (art. 300³1 ustawy o zmianie k.s.h.);
• umożliwiono obejmowanie akcji w zamian za świadczenie pracy lub usług na rzecz spółki (art. 300²2 ustawy o zmianie k.s.h.);
• stworzono łatwą i przejrzystą konstrukcję dotyczącą zakładania tej formy spółki (art. 300⁴ ustawy o zmianie k.s.h.);
• dopuszczono brak konieczności powoływania rady nadzorczej (art. 300⁵² ustawy o zmianie k.s.h.);
• przewidziano uproszczoną likwidację (art. 300¹²⁰ – 300¹²² ustawy o zmianie k.s.h.);
• wprowadzono 24-godzinną ścieżkę rejestracji online (art. 300⁷ 1-3 i §5 oraz art. 300¹² §5 ustawy o zmianie k.s.h.);
• dopuszczono swobodę w przedmiocie kształtowania umowy spółki (art. 300⁵ ustawy o zmianie k.s.h.).

W czasie, gdy ustawa o zmianie k.s.h. była procedowana jako projekt, w jej uzasadnieniu stwierdzono, że coraz ważniejszym elementem współczesnej gospodarki stają się inwestycje oparte o nowoczesne technologie. Polski ustawodawca przy opracowywaniu przepisów wprowadzających PSA dokonał analizy otoczenia prawnego funkcjonowania w Polsce tzw. startupów.

Konsekwencją powyższej analizy była konkluzja, że startupy mają potencjał do bardzo szybkiego wzrostu, co zawdzięczają przewadze technologicznej, jak również niszy rynkowej nieodkrytej i niezagospodarowanej jeszcze w Polsce.

W dalszej części przedmiotowego uzasadnienia wskazano, że PSA ma za zadanie zlikwidować problemy wskazywane przez środowiska związane z działalnością typu startup, które w sposób bezpośredni ograniczają rozwój tego typu działalności gospodarczych.

Najczęściej wymienianymi problemami były m.in. trudności w rozpoczynaniu działalności gospodarczej, w pozyskiwaniu kapitału oraz trudności związane z likwidacją spółek w razie niepowodzenia przedsięwzięcia (Deloitte, Diagnoza ekosystemów startupów w Polsce, czerwiec 2016 r.).

Ponadto według danych Ministerstwa Rozwoju wprowadzenie do Kodeksu Spółek Handlowych nowej formy prowadzenia działalności gospodarczej stworzy przedsiębiorcom korzystne warunku do rozwoju, co w szacowanej perspektywie czasowej do 2023 r. przyczyni się do wygenerowania przychodów gospodarstw domowych na poziomie ok. 757 mln zł.

W konsekwencji wobec przytoczonej powyżej argumentacji można stwierdzić, że obecnie istnieje potrzeba ułatwienia polskim przedsiębiorcom prowadzenia działalności gospodarczej w dziedzinach nowych technologii czy startupów.

W związku z powyższym nasuwa się zasadnicze pytanie, dlaczego opóźniono o rok wprowadzenie PSA do obrotu prawnego? Wiceminister Sprawiedliwości Marcin Romanowski, uzasadniając poprawkę poselską, której przyjęcie opóźniło wprowadzenie PSA, stwierdził, że w chwili obecnej należy przesunąć o rok przedmiotowe przepisy, tak aby przedsiębiorcy dostosowali się do nowego funkcjonowania podmiotów takich jak: KRS, o co postulował m.in. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Rzecznik wskazywany w uzasadnieniu Wiceministra Zdrowia w rozmowie z Business Insider Polska stwierdził, że nie był zwolennikiem opóźniania wejścia w życie przepisów o elektronicznym postępowaniu rejestrowym przed KRS. Ponadto Rzecznik MiŚP poinformował, że skierował w tej sprawie pismo o wyjaśnienia do Ministerstwa Sprawiedliwości.

Analizując powyżej przedstawione uzasadnienie dla poprawki poselskiej, można stwierdzić, że roczne opóźnienie wynika z faktu, iż nie zdążono na czas przygotować systemów informatycznych umożliwiających m.in. rejestrację PSA za pośrednictwem kanałów teleinformatycznych.

W wyniku tego przepisy dotyczące przesunięcia terminu wprowadzenia PSA dołączono do projektu nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, który wówczas był procedowany w Sejmie. Jednak główny powód przedmiotowego opóźnienia jest inny.

W tym samym akcie normatywnym w art. 12 ustawy o zmianie k.p.c. przesunięto również termin wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 1500 z późn. zm.) wprowadzających obligatoryjne elektroniczne postępowanie rejestrowe w zakresie rejestru przedsiębiorców KRS oraz fakultatywne elektroniczne postępowanie rejestrowe w zakresie podmiotów wpisywanych wyłącznie do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej KRS.

Warto wspomnieć, że na mocy przepisów ustawy o zmianie KRS Krajowy Rejestr Sądowy czekała rewolucja w postaci całkowitej informatyzacji. Jednak wydaje się, że polski rząd nie przygotował się na realizację tego przedsięwzięcia, dlatego też termin wejścia w życie przepisów dotyczących elektronicznego KRS został przesunięty o rok. W konsekwencji ta sytuacja spowodowała konieczność przesunięcia również terminu wejścia w życie przepisów dotyczących PSA.

Podsumowując, nowa forma prowadzenia działalności gospodarczej tj. Prosta Spółka Akcyjna ma pomóc polskim przedsiębiorcom, których przedsięwzięcia są oparte o nowe technologie lub też są prowadzone jako startupy poprzez likwidację dotychczasowych problemów m.in. związanych z trudnościami w rozpoczynaniu działalności gospodarczej, w pozyskiwaniu kapitału oraz trudnościami związanymi z likwidacją spółek w razie niepowodzenia przedsięwzięcia.

Polski rynek związany z tą dziedziną działalności ma duży potencjał do rozwoju i przynoszenia zysków, na co zwrócił uwagę ustawodawca. Dlatego właśnie Prosta Spółka Akcyjna wydaje się ciekawym rozwiązaniem.

W przepisach regulujących nową formę spółki umożliwiono rejestrację elektroniczną w przeciągu 24 godzin czy też brak kapitału zakładowego, który zastąpi kapitał akcyjny w wysokości co najmniej 1 zł. Jednak na to wszystko przedsiębiorcy muszą poczekać do 1 marca 2021 r. Ponadto otwarte pozostaje pytanie, czy okoliczności uzasadniające opóźnienie o rok wprowadzenia PSA do obrotu prawnego zostaną zlikwidowane do tego czasu, czy też nie?

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec