DAC8 – Fiskus dowie się o Twoich transakcjach krypto, nawet tych za granicą

Nowelizacja ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami

17 grudnia 2025 roku Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami. Brzmi niewinnie? To jeden z najbardziej przełomowych aktów prawnych dla polskiego rynku kryptowalut. Jeśli posiadasz Bitcoin, Ethereum, stablecoiny, NFT czy jakiekolwiek inne kryptoaktywa i korzystasz z giełd lub innych pośredników – musisz wiedzieć, co Cię czeka.

O co chodzi? DAC8 i koniec anonimowości

Projekt implementuje do polskiego prawa dyrektywę Rady (UE) 2023/2226, znaną jako DAC8 – ósmą nowelizację unijnej dyrektywy o współpracy administracyjnej w sprawach podatkowych. Jej główny cel? Rozciągnięcie systemu automatycznej wymiany informacji podatkowych na kryptoaktywa.

Przez ostatnią dekadę, podczas gdy tradycyjne rachunki bankowe stały się w pełni transparentne dzięki Common Reporting Standard (CRS), kryptowaluty pozostawały w regulacyjnej próżni. Jak wskazuje uzasadnienie projektu:

Większość kryptoaktywów nie podlega obowiązkowi zgłaszania na mocy dyrektywy 2014/107/UE, ponieważ nie stanowią one środków pieniężnych przechowywanych na rachunkach depozytowych ani aktywów finansowych. Ponadto dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów, jak również operatorzy kryptoaktywów, w większości przypadków nie są objęci aktualną definicją instytucji finansowej przewidzianą w dyrektywie 2011/16/UE. Zatem zaistniała problematyczna z punktu widzenia wymiany informacji podatkowych sytuacja, w której kryptoaktywa (stanowiące alternatywny środek płatniczy lub inwestycyjny), mogą być przenoszone i przechowywane bez interakcji z tradycyjnymi pośrednikami finansowymi i bez jakiegokolwiek centralnego administratora mającego pełny wgląd zarówno w przeprowadzane transakcje, jak i lokalizację posiadanych kryptoaktywów.

Ta asymetria kończy się właśnie teraz. DAC8 implementuje międzynarodowe standardy CARF (Crypto-Asset Reporting Framework) opracowane przez OECD – te same ramy, które w przypadku tradycyjnej bankowości doprowadziły do demontażu szwajcarskiej tajemnicy bankowej.

Kto będzie raportował Twoje transakcje?

Projekt wprowadza kluczową kategorię: raportujący dostawca usług w zakresie kryptoaktywów. Kto się pod nią kryje?

Giełdy licencjonowane na podstawie MiCA – Binance, Coinbase, Kraken i wszystkie inne platformy posiadające unijne zezwolenie na świadczenie usług kryptoaktywowych.

Operatorzy kryptoaktywów – nowa kategoria dla podmiotów niepodlegających bezpośrednio rozporządzeniu MiCA, ale faktycznie świadczących analogiczne usługi. To m.in. platformy działające w modelu reverse solicitation czy operatorzy handlujący NFT.

Dostawcy usług stakingu i crypto lendingu – projekt wprost rozszerza obowiązki raportowe na usługi stakingowe oraz pożyczki kryptoaktywów, które nie zostały bezpośrednio uregulowane w MiCA.

Operatorzy bankomatów kryptowalutowych oraz wybrane platformy DeFi – o ile sprawują faktyczną kontrolę nad transakcjami.

Projekt wprowadza hierarchię kryteriów (tzw. nexus rules), która determinuje, w którym państwie dany dostawca realizuje obowiązki sprawozdawcze. Dla polskich rezydentów podatkowych kluczowe jest to: nawet jeśli korzystasz z giełdy zarejestrowanej na Malcie czy w Estonii, Twoje dane trafią do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w ramach automatycznej wymiany między państwami członkowskimi.

Co dokładnie zostanie zaraportowane? Wszystko.

Lista informacji przekazywanych w ramach rocznego raportowania nie pozostawia miejsca na niedopowiedzenia:

Twoje dane identyfikacyjne:

• Imię i nazwisko
• Adres zamieszkania
• Państwo (lub państwa) rezydencji podatkowej
• Wszystkie numery identyfikacji podatkowej – w Polsce to PESEL lub NIP
• Data i miejsce urodzenia

Dane o Twoich transakcjach – dla każdego rodzaju kryptoaktywa osobno:

• Ile kupiłeś za złotówki, euro czy dolary (łączna kwota brutto)
• Ile sprzedałeś za waluty tradycyjne (łączna kwota brutto)
• Wartość rynkowa wymian między kryptoaktywami
• Wartość detalicznych transakcji płatniczych (gdy płacisz krypto za towary)
• Łączna wartość i liczba transferów przychodzących i wychodzących
• Liczba jednostek i liczba transakcji w każdej kategorii

Wypłaty na własny portfel? Też raportowane.

Szczególnie istotny jest przepis dotyczący transferów na adresy zewnętrzne. Jeśli wypłacasz kryptowaluty z giełdy na własny cold wallet – ta transakcja zostanie zaraportowana jako transfer na adres „co do którego nie ma informacji, że jest powiązany z osobą fizyczną lub podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą”.

Fiskus będzie wiedział, ile kryptowalut wycofałeś z regulowanego ekosystemu. Gdy kiedykolwiek będziesz chciał je spieniężyć – powstanie pytanie o podstawę nabycia i moment uzyskania dochodu.

Oświadczenie o rezydencji: bez niego nie kupisz ani nie sprzedasz

Od wejścia w życie ustawy implementującej DAC8 otwarcie konta na giełdzie kryptowalut będzie wymagało złożenia oświadczenia o rezydencji podatkowej. To nie jest opcja – to warunek korzystania z usług.

Co musisz zadeklarować:

• Państwo lub państwa, w których jesteś rezydentem podatkowym
• Numer TIN z każdego takiego państwa
• Dane osobowe pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe oświadczenie

Co jeśli odmówisz?

Projekt jest bezwzględny: „raportujący dostawca usług w zakresie kryptoaktywów jest obowiązany po upływie 60 dni od pierwotnego wystąpienia uniemożliwić użytkownikowi kryptoaktywów dokonywanie raportowanych transakcji”.

Mówiąc wprost: odmowa złożenia oświadczenia skutkuje zamrożeniem konta. Nie kupisz, nie sprzedasz, nie wypłacisz.

A dotychczasowi użytkownicy?

Jeśli masz już konto na giełdzie, dostawca będzie miał czas do 31 października 2026 roku na uzyskanie od Ciebie oświadczenia. Dwukrotnie poprosi. Jeśli nie odpowiesz do końca roku – Twoje konto zostanie zablokowane od 1 stycznia 2027 roku.

Płacisz Bitcoinem za samochód? Fiskus się dowie

Projekt wprowadza pojęcie „raportowanej detalicznej transakcji płatniczej” – transferu kryptoaktywów w zamian za towary lub usługi o wartości przekraczającej równowartość 50.000 USD.

Kupujesz auto, nieruchomość czy jacht płacąc krypto przez regulowanego pośrednika? Transakcja zostanie zaraportowana, a dostawca zidentyfikuje zarówno sprzedawcę, jak i kupującego.

Uzasadnienie projektu nie pozostawia wątpliwości co do intencji: „Oczekuje się, że uzyskiwane w powyższy sposób informacje pozwolą administracji podatkowej na zebranie informacji na temat przypadków wykorzystywania raportowanych kryptoaktywów do zakupu towarów i usług.”

Co NIE jest raportowanym kryptoaktywem?

Nie wszystko podlega nowym wymogom. Projekt wyłącza:

1. Cyfrowe waluty banków centralnych (CBDC) – ponieważ są z definicji transparentne dla państw je emitujących.
2. Pieniądz elektroniczny w rozumieniu przepisów – produkty będące cyfrowym odzwierciedleniem waluty fiat, podlegające wykupowi według wartości nominalnej. Te są już objęte standardem CRS.
3. Kryptoaktywa zamkniętego obiegu – tokeny użytkowe, punkty lojalnościowe czy niektóre in-game assets, które w sposób udokumentowany nie mogą być stosowane do płatności lub inwestycji poza ograniczonym ekosystemem.

Uwaga: ciężar dowodu spoczywa na dostawcy. W razie wątpliwości – kryptoaktywo jest traktowane jako raportowane.

Sankcje: kary pieniężne i kodeks karny skarbowy

Projekt wprowadza dwutorowy system sankcji dla dostawców, którzy nie dopełnią obowiązków:

Kary administracyjne za:

• Nieprzekazanie informacji o użytkownikach
• Niestosowanie procedur należytej staranności
• Brak rejestracji operatora kryptoaktywów
• Nieusunięcie nieprawidłowości pokontrolnych

Odpowiedzialność karna skarbowa – grzywna do 180 stawek dziennych dla osób działających w imieniu dostawcy, który nie dopełnił obowiązków.

Co więcej, ponowna rejestracja operatora, któremu cofnięto numer identyfikacyjny, wymaga złożenia kaucji gwarancyjnej od 100.000 do 1.000.000 zł.

Harmonogram: kiedy to wszystko zacznie działać?

Kiedy dokładnie wejdą w życie nowe polskie regulacje?

Ustawa wchodzi w życie „po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia” (art. 13). Projekt został przyjęty przez Radę Ministrów 17 grudnia 2025, więc rzeczywista data wejścia w życie będzie zależeć od procesu legislacyjnego.

Co to oznacza dla Ciebie? Cztery scenariusze

Scenariusz 1: Korzystasz z regulowanej giełdy

Twoje dane zostaną przekazane do polskiego urzędu skarbowego. Wszystkie: ile kupiłeś, ile sprzedałeś, za jaką cenę, jakie masz salda, dokąd wypłacałeś. Nie ma znaczenia, czy giełda jest w Polsce, na Cyprze czy na Malcie.

Scenariusz 2: Wypłaciłeś krypto na własny portfel

Wypłata została (lub zostanie) zaraportowana. Fiskus wie, że wycofałeś aktywa z regulowanego ekosystemu. Gdy kiedykolwiek je spieniężysz – musisz udowodnić podstawę nabycia.

Scenariusz 3: Handlujesz peer-to-peer lub na DEX-ach

Transakcje P2P i zdecentralizowane giełdy bez elementu kontroli pozostają poza bezpośrednim raportowaniem. Jednak każda konwersja na fiat przez regulowany podmiot zostanie zaraportowana, a bank przyjmujący wpłatę zapyta o źródło środków.

Scenariusz 4: Masz zaległości z przeszłości

Jeśli w poprzednich latach zarobiłeś na kryptowalutach i nie rozliczyłeś podatku – od 2027 roku urząd skarbowy zacznie otrzymywać systematyczne dane. Instytucja czynnego żalu pozwala na dobrowolne ujawnienie zaległości przed wszczęciem postępowania.

Kontekst globalny: sieć się zacieśnia

DAC8 to europejska implementacja międzynarodowych standardów CARF (Crypto-Asset Reporting Framework) opracowanych przez OECD. Ale Polska nie działa w próżni – jest częścią globalnej koalicji, która systematycznie demontuje ostatnie bastiony kryptowalutowej anonimowości.

67 jurysdykcji, jeden cel

W listopadzie 2024 roku Polska podpisała wielostronne porozumienie CARF MCAA. Do końca 2025 roku zobowiązania podjęło już 67 jurysdykcji – w tym te, które tradycyjnie uchodziły za „bezpieczne przystanie” dla kryptoaktywów:

• Szwajcaria – legendarny bastion tajemnicy bankowej, pełne wdrożenie CARF od 2027
• Singapur – azjatyckie centrum wealth management, wymiana danych od 2027
• Kajmany – klasyczny raj podatkowy, pełna zgodność z CRS 2.0 i CARF
• Zjednoczone Emiraty Arabskie – zero podatku dochodowego, ale pełna transparentność od 2027
• Hongkong – konsultacje w sprawie CARF zakończone w grudniu 2025

Gdzie jeszcze można się „ukryć”?

Teoretycznie istnieją jurysdykcje, które nie przystąpiły do CARF: Filipiny, Wietnam, Argentyna. Praktycznie – przeniesienie tam aktywów generuje więcej problemów niż rozwiązuje.

Po pierwsze, transfer środków z takich „czarnych dziur” z powrotem do Polski aktywuje flagi AML w systemie STIR – polskim systemie monitorowania transakcji bankowych. Transfery powyżej 15.000 EUR z jurysdykcji wysokiego ryzyka to niemal gwarancja kontroli.

Po drugie, same te kraje nie oferują infrastruktury finansowej porównywalnej z regulowanymi giełdami. Płynność jest niska, ryzyko operacyjne wysokie.

J5: globalna współpraca egzekucyjna

Równolegle do CARF działa J5 – Joint Chiefs of Global Tax Enforcement – koalicja obejmująca USA, Wielką Brytanię, Australię, Kanadę i Holandię. Te państwa aktywnie dzielą się danymi i narzędziami analitycznymi (w tym systemami AI takimi jak Palantir) do identyfikacji wzorców unikania opodatkowania.

Jeśli polski rezydent korzysta z giełdy w jurysdykcji J5, dane są dostępne dla polskiego fiskusa na podstawie istniejących umów o wymianie informacji – nawet bez czekania na pełne wdrożenie CARF.

Kalendarz globalnej transparentności

Ewolucja metod unikania – i odpowiedź regulatorów

Raport OECD z 2025 roku dokumentuje, jak metody unikania opodatkowania ewoluowały w odpowiedzi na rosnącą transparentność:

Chain hopping i mosty cross-chain – zamiast pojedynczych privacy coins (jak Monero, usunięty z większości regulowanych giełd), zaawansowani unikający wykorzystują mosty między blockchainami do fragmentacji śladu transakcyjnego. W pierwszej połowie 2025 roku mosty przetworzyły ponad 22 miliardy dolarów podejrzanego wolumenu.

NFT wash trading – sztuczne generowanie strat podatkowych poprzez sprzedaż NFT do kontrolowanych przez siebie portfeli po zaniżonej cenie. Nawet 94,5% wolumenu na niektórych niezgodnych platformach NFT w 2025 roku zostało oznaczone jako wash trading. IRS i J5 opracowały specjalne algorytmy wykrywające takie wzorce.

DeFi yield stripping – podatnicy raportują początkowy wkład kapitałowy do puli płynności, ale „zapominają” o nagrodach ze stakingu czy yield farmingu. 74% platform DeFi pozostaje niezgodnych z KYC/AML, ale narzędzia z zakresu księgowości śledczej potrafią już indeksować interakcje ze smart kontraktami i identyfikować portfele, które odebrały nagrody.

Polska specyfika: pułapki i precedensy

Polskie orzecznictwo z 2024-2025 ustaliło kilka kluczowych zasad:

Fundacja rodzinna nie chroni krypto. Dyrektor KIS potwierdził w interpretacjach z 2024/2025, że handel kryptowalutami nie kwalifikuje się do 0% CIT przewidzianego dla innych zysków kapitałowych fundacji rodzinnej. Traktowany jest jako „inna działalność” – w pełni opodatkowana.

Koszty miningu są pośrednie. NSA w wyroku z 18 czerwca 2025 orzekł, że wydatki na sprzęt i energię elektryczną do kopania kryptowalut to koszty pośrednie – nie można ich bezpośrednio odliczyć jako kosztów uzyskania przychodu ze sprzedaży wykopanych krypto.

System STIR monitoruje duże transfery. KAS automatycznie monitoruje przelewy bankowe powyżej 15.000 EUR i porównuje je z deklarowanymi dochodami. Duże „fiat off-rampy” – wypłaty z giełd do banku – to główny trigger audytu kryptowalutowego.

W mojej poprzedniej publikacji o Common Reporting Standard pisałem, że nadchodzi CARF, który zamknie furtkę kryptowalutową. Teraz mogę powiedzieć dokładnie, jak ta furtka zostanie zamknięta – na mocy przyjętego właśnie projektu ustawy.

Co powinieneś zrobić?

1. Uporządkuj dokumentację. Zbierz dowody nabycia kryptoaktywów – daty, ceny, źródła. Będziesz ich potrzebować przy rozliczeniu sprzedaży.

2. Przygotuj się na oświadczenie. Od 2026 roku każda giełda poprosi Cię o deklarację rezydencji podatkowej. Zastanów się, jakie masz obowiązki podatkowe w Polsce i ewentualnie innych krajach.

3. Rozważ czynny żal. Jeśli masz nieuregulowane zobowiązania z przeszłości, czas na decyzję. Dobrowolne ujawnienie przed wszczęciem postępowania znacząco ogranicza odpowiedzialność.

4. Skonsultuj się z doradcą. Nowe przepisy są skomplikowane, a konsekwencje błędów – poważne. Profesjonalne doradztwo może oszczędzić Ci problemów.

Podsumowanie

Projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów to nie jest ewolucja – to rewolucja w transparentności polskiego rynku kryptoaktywów. System, który przez dekadę pozwalał na względną anonimowość transakcji kryptowalutowych, zostaje zastąpiony pełną przejrzystością porównywalną z tradycyjną bankowością.

Dla osób prawidłowo rozliczających inwestycje kryptowalutowe zmienia się niewiele – poza dodatkową biurokracją związaną z oświadczeniami. Dla tych, którzy liczyli na anonimowość – czas na rewizję strategii.

Teraz już wiesz. Nie mów, że nie zostałeś ostrzeżony.

Kancelaria Prawna Skarbiec oferuje kompleksowe doradztwo w zakresie opodatkowania kryptoaktywów, compliance CARF/DAC8, pomocy w dobrowolnym ujawnieniu zaległości podatkowych oraz strukturyzacji inwestycji kryptowalutowych zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Robert Nogacki

Założyciel i partner zarządzający kancelarii prawnej Skarbiec, uznanej przez Dziennik Gazeta Prawna za jedną z najlepszych firm doradztwa podatkowego w Polsce (2023, 2024). Doradca prawny z 19-letnim doświadczeniem, obsługujący przedsiębiorców z listy Forbesa oraz innowacyjne start-upy. Jeden z najczęściej cytowanych ekspertów w dziedzinie prawa handlowego i podatkowego w polskich mediach, regularnie publikujący w Rzeczpospolitej, Gazecie Wyborczej i Dzienniku Gazecie Prawnej. Autor publikacji „AI Decoding Satoshi Nakamoto. Sztuczna inteligencja na tropie twórcy Bitcoina” oraz współautor nagrodzonej książki „Bezpieczeństwo współczesnej firmy”. Profil na LinkedIn: 18.5 tys. obserwujących, 4 miliony wyświetleń rocznie. Nagrody: czterokrotny laureat Medalu Europejskiego, Złotej Statuetki Polskiego Lidera Biznesu, tytułu „Międzynarodowej Kancelarii Prawniczej Roku w Polsce w zakresie planowania podatkowego”. Specjalizuje się w strategicznym doradztwie prawnym, planowaniu podatkowym i zarządzaniu kryzysowym dla biznesu.