Odsetki od pożyczki udzielonej spółce osobowej nie są kosztem dla jej wspólnika

Wnioskodawca zwrócił się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów. Prowadzi on działalność gospodarczą w ramach spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Wnioskodawca udzielił swojej spółce, w której jest jednym z trzech wspólników i posiada największy udział w dochodach, pożyczki na kwotę 2 433 151 złotych. Natomiast żona wnioskodawcy, która również jest jednym ze wspólników, pożyczyła spółce 320 000 złotych.

Obie pożyczki były oprocentowane. Zostało też ustalone, że spółka będzie wypłacać wspólnikom należne odsetki od udzielonych pożyczek. Z uwagi na zaistniały stan faktyczny powstało pytanie, czy wnioskodawcy będzie przysługiwało uprawnienie do zaliczenia wypłaconych przez spółkę należnych odsetek od udzielonych pożyczek do kosztów uzyskania przychodu, zakładając, że pożyczki zostały przeznaczone na finansowanie działalności gospodarczej spółki.

Zgodnie z art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za koszty uzyskania przychodów nie uważa się między innymi odsetek od włożonego przez podatnika w źródło przychodów kapitału własnego. W ocenie wnioskodawcy ograniczenie to nie znajduje jednak uzasadnienia w omawianej sprawie, gdyż osobą ponoszącą koszt jest spółka, a nie podatnik.

Odsetki wypłacone wspólnikom pośrednio łączą się ze źródłem przychodów, ponieważ pożyczka została przeznaczona na prowadzenie działalności gospodarczej przez spółkę. Z takim stanowiskiem wnioskodawcy nie zgodził się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują, że przychody wynikające z udziału w spółce (niebędącej osobą prawną), z własności wspólnej, wspólnego przedsięwzięcia, a także wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa udziału w zysku oraz, co do zasady, dodaje się do pozostałych przychodów ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według taryfy podatkowej określonej w przepisach tej ustawy.

Zakłada się, że prawo do udziału w zysku w odniesieniu do każdego ze wspólników jest równe. Powyższe zasady odnoszą się także do rozliczania kosztów uzyskania przychodu, a także wydatków, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodu i strat przypadających na danego wspólnika.

Przez koszty uzyskania przychodu należy rozumieć wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki, które mieszczą się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Oceniając kwalifikację danego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu, powinno się brać pod uwagę obiektywne przesłanki, takie jak pozostawanie w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i służenie celowi osiągnięcia przychodu lub zachowania (zabezpieczenia) źródła przychodu, a także brak tego wydatku na liście ustawowych wyłączeń. Przy czym ciężar dowodu w postaci wykazania spełnienia wyżej wymienionych wymogów spoczywa na podatniku.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz fakt pozostawania wnioskodawcy i jego żony w ustroju wspólności majątkowej, w ocenie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w sprawie zaistniało wyłączenie z art. 23 ustawy o PIT, a mianowicie okoliczność, iż za koszt uzyskania przychodów nie uznaje się odsetek od kapitału podatnika włożonego w źródło przychodów.

Ocena Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej jest zbieżna ze stanowiskiem wyrażonym przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 grudnia 2016 r., sygn. akt II FSK 3443/14.

W tym przypadku sąd miał do czynienia z nieco innym stanem faktycznym, ponieważ pożyczka została zaciągnięta przez spółkę osobową, a nie samego podatnika, jednakże rozstrzygnięcie można odnieść również do omawianego stanu faktycznego.

Sąd stwierdził, że uwzględniając stanowisko podatnika, ta sama kwota stanowiłaby jednocześnie przychód oraz koszt, czego nie można zaakceptować na gruncie obowiązujących przepisów prawa.

Odsetki od pożyczki stałyby się neutralne podatkowo, co jest nielogiczne i niespójne z intencją prawodawcy, wyrażoną w przepisach ustawy o PIT. W przeszłości podobnie wypowiadały się również inne sądy i organy administracji publicznej w wydawanych przez siebie rozstrzygnięciach.

Utrwalająca się linia orzecznicza w zakresie rozumienia omawianego zagadnienia nie jest dobrą wiadomością dla przedsiębiorców. W dużej mierze ogranicza się bowiem możliwość dokonywania wszelkich działań optymalizacyjnych w odniesieniu do odliczania kosztów uzyskania przychodów.

Rozstrzygnięcia sądów i organów administracji publicznej jasno wskazują, że zasada transparentności podmiotów, sformułowana w przepisach prawa podatkowego, zyskuje pierwszeństwo przed klasycznym, cywilnoprawnym rozumieniem zagadnienia transakcji, w której pożyczkodawca oraz pożyczkobiorca stanowią dwa niezależne od siebie podmioty.

Omawiana w przedmiotowej sprawie interpretacja to już kolejne niekorzystne dla przedsiębiorców rozstrzygnięcie. Niewątpliwie działania państwa polskiego stanowią odpowiedź na liczne, nielegalne procedery unikania opodatkowania. Należy jednak zauważyć, że takie „zaciskanie pasa” generuje ogromne straty po stronie uczciwych przedsiębiorców.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec