Opinie zabezpieczające w świetle przepisów Ordynacji podatkowej

Podmiot zainteresowany wydaniem opinii zabezpieczającej może zwrócić się ze stosownym wnioskiem do szefa Krajowej Administracji Skarbowej, który zgodnie z art. 13 § 2 pkt 6 Ordynacji podatkowej jest organem właściwym w takiej sprawie. Ewentualnie dopuszczalne jest wystąpienie do organu wspólnie z innymi podmiotami, o ile są one powiązane tą samą czynnością. Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej może dotyczyć zarówno planowanej czynności, jak i czynności już rozpoczętej oraz dokonanej.

W art. 119x Ordynacji podatkowej wskazano natomiast konieczne elementy wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej. Podanie to powinno zawierać w szczególności: „dane identyfikujące wnioskodawcę, wskazanie podmiotów dokonujących czynności, wyczerpujący opis czynności wraz ze wskazaniem występujących pomiędzy podmiotami powiązań, NSP odnoszący się do uzgodnienia albo wyjaśnienie, z jakich powodów faktycznych lub prawnych uzgodnienie nie podlegało zgłoszeniu celem nadania NSP; wskazanie celów, których realizacji czynność ma służyć; wskazanie ekonomicznego lub gospodarczego uzasadnienia czynności; określenie skutków podatkowych, w tym korzyści podatkowych, będących rezultatem czynności objętych wnioskiem; wskazanie innych korzyści podatkowych, których osiągnięcie uzależnione jest choćby pośrednio od dokonania czynności; wskazanie innych czynności planowanych, rozpoczętych lub dokonanych, od których choćby pośrednio uzależnione jest osiągnięcie korzyści podatkowych oraz przedstawienie własnego stanowiska w sprawie”.

Dodatkowo do wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej obligatoryjnie należy dołączyć dokumentację, która dotyczy podejmowanych czynności, w szczególności oryginały lub kopie wszelkich zawartych umów lub ich projektów. Jeżeli szef KAS na etapie weryfikacji wniosku uzna, że wniosek nie spełnia wymogów określonych przepisami Ordynacji podatkowej, wezwie stronę do usunięcia tych braków, wyznaczając jej 14-dniowy termin od dnia doręczenia wezwania. Ewentualnie nieusunięcie braków formalnych będzie skutkowało pozostawieniem podania bez rozpatrzenia, o czym organ powinien pouczyć stronę w wezwaniu. Dodatkowo szef KAS posiada uprawnienie do zwrócenia się do strony o wyjaśnienie pewnych istniejących wątpliwości co do danych zawartych we wniosku. Wyjaśnienie wątpliwości może nawet odbyć się poprzez zorganizowanie spotkania uzgodnieniowego.

Do wydania opinii zabezpieczającej dojdzie wtedy, gdy szef KAS stwierdzi, że z okoliczności przedstawionych we wniosku strony wynika, iż do danej korzyści podatkowej, którą podatnik uzyskał lub mógłby uzyskać, nie ma zastosowania art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej odnoszący się do klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. W przeciwnym razie szef KAS musi odmówić wydania opinii. Dokonując tej czynności, szef KAS powinien wskazać okoliczności świadczące o tym, że do określonej we wniosku korzyści podatkowej mogą mieć zastosowanie przepisy art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej. Taka odmowa wydania opinii zabezpieczającej powinna dodatkowo zawierać stosowne pouczenie o możliwości wniesienia na to orzeczenie skargi do sądu administracyjnego. Wzmiankę o wydaniu opinii zabezpieczającej zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej.

Przepisy Ordynacji podatkowej wskazują również na katalog informacji, które powinny znaleźć się w opinii zabezpieczającej. W oparciu o art. 119za tego aktu: „opinia zabezpieczająca zawiera w szczególności: wyczerpujący opis czynności, której dotyczył wniosek, ocenę, że do wskazanej we wniosku korzyści podatkowej, wynikającej z czynności nie ma zastosowania przepis art. 119a, pouczenie o prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego”. Zarówno odmowa wydania opinii, jak i jej wydanie daje stronie prawo do zaskarżenia wydanego orzeczenia. Dodatkowo należy wskazać, że szef KAS może też z urzędu zmienić wydaną opinię zabezpieczającą lub odmowę wydania opinii zabezpieczającej. Dzieje się tak wtedy, gdy orzeczenie to okazuje się sprzeczne z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Co również istotne w kontekście opinii zabezpieczającej, złożenie wniosku w oparciu o art. 119z Ordynacji podatkowej: „nie stanowi przeszkody do prowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej”. Poza tym szef KAS ma ściśle określony termin na jej wydanie. Powinien to zrobić „bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania wniosku przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej”. Ewentualnie w przypadkach „uzasadnionych złożonością sprawy” organ może przedłużyć termin, ale wyznaczony czas nie powinien przekraczać 9 miesięcy.

Odnośnie do kwestii technicznych należy również wskazać, że opinia zabezpieczająca nie jest darmowa. Złożenie wniosku podlega opłacie. Suma jest niebagatelna, ponieważ chodzi o kwotę 20 tys. zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni. Jeżeli w sprawie mamy do czynienia z więcej niż jednym wnioskodawcą, opłata zwiększa się o 5 tys. zł od piątego i kolejnych zainteresowanych. Jedyną możliwością odzyskania wpłaconej sumy jest wycofanie wniosku (należy się zwrot połowy opłaty).

Należy jednak zauważyć, że pomimo wielu formalności związanych ze złożeniem wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej, jest to szansa na obronę przed negatywnymi konsekwencjami użycia przeciwko podatnikowi klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

Kancelaria Prawna Skarbiec