Zarzuty najczęściej stawiane przedsiębiorcom
Niezaspokojenie roszczeń
wierzyciela – art. 300 KK
§ 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte, lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. Jeżeli czyn określony w § 1 wyrządził szkodę wielu wierzycielom, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 4. Jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Sprawcą przestępstwa tzw. celowego wyzbywania się majątku może być każda osoba będąca dłużnikiem, tj. osoba, na której ciąży zobowiązanie. Czynności podejmowane przez sprawcę muszą prowadzić do uszczuplenia majątku dłużnika. Mogą one polegać na usuwaniu, ukrywaniu, zbywaniu, darowaniu, niszczeniu, rzeczywistym lub pozornym obciążaniu albo uszkadzaniu składników majątku, przy czym powyższy katalog jest zamknięty. Przestępstwo to jest przestępstwem skutkowym – musi zatem nastąpić skutek w postaci udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia swojego wierzyciela. Zarówno „niewypłacalność”, jak i „upadłość” są pojęciami zdefiniowanymi. Niewypłacalność oznacza utratę zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Z kolei upadłość musi zostać ogłoszona odpowiednim orzeczeniem sądu. W § 2 uregulowano surowszą odpowiedzialność dla sprawcy, który dokonuje czynu w celu udaremnienia (uniemożliwienia) wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego. Dodatkowo surowszą karę przewidziano dla sprawcy, który wyrządził szkodę wielu wierzycielom, przy czym „wielu” według poglądów doktryny oznacza liczbę większą od „kilku", tj. odnosi się do co najmniej kilkunastu wierzycieli (M. Bojarski w: Filar, Kodeks karny, 2008, s. 1092). Co istotne, jeśli pokrzywdzonym jest Skarb Państwa, ściganie następuje z urzędu. Jeśli jednak pokrzywdzony Skarbem Państwa nie jest, ściganie następuje na wniosek.
Zgodnie z wprowadzonymi od 1 stycznia 2019 r. przepisami art. 119a par. 1 Ordynacji podatkowej, czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny. Dostępne rozwiązania prawne należy zatem każdorazowo dostosowywać do indywidualnych potrzeb biznesowych, tak aby nie narazić się na zarzut działania sztucznego, sprzecznego w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej. Dokładne znaczenie tych wskazań normatywnych warto w każdym wypadku skonsultować z radcą prawnym, adwokatem bądź doradcą podatkowym.
