Progi dokumentacyjne – ceny transferowe

Obowiązujący od 1 stycznia 2019 r. przepis art. 11k ustawy o CIT oraz odpowiednio art. 23w ustawy o PIT przewiduje, że lokalna dokumentacja cen transferowych powinna być sporządzana dla transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, której wartość, pomniejszona o podatek od towarów i usług, przekracza w roku obrotowym progi dokumentacyjne określone odrębnie dla transakcji towarowych, finansowych, świadczenia usług oraz innych.

Warto zwrócić uwagę, że już na wstępie ustawodawca rozstrzyga wątpliwość, czy kwoty niezbędne do ustalenia progów wartościowych powinny być kalkulowane na podstawie wartości netto, czy brutto. Przed 1 stycznia 2019 r. informacja ta nie była zawarta w ustawie, co rodzi liczne wątpliwości wśród podatników i organów skarbowych.

Ustawodawca w nowych przepisach odszedł od określania determinantów sporządzenia dokumentacji na podstawie przychodów podatnika, a odniósł się do dokonywanych przez niego transakcji, wprowadzając następujące progi dokumentacyjne do transakcji kontrolowanej o jednorodnym charakterze:

1. 1) 10 000 000 zł – w przypadku transakcji towarowej,
2. 2) 10 000 000 zł – w przypadku transakcji finansowej,
3. 3) 2 000 000 zł – w przypadku transakcji usługowej,
4. 4) 2 000 000 zł – w przypadku innej transakcji.

Wskazane powyżej kwoty należy odnosić do każdej transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, niezależnie od przyporządkowania transakcji kontrolowanej do transakcji towarowych, finansowych, usługowych albo innych transakcji, dokonując podziału na stronę przychodową i kosztową.

Przykładowo podatnik zawarł z podmiotami powiązanymi następujące transakcje o charakterze jednorodnym: zakup centralnych usług IT za 3 mln zł, zakup towarów handlowych za 7 mln zł oraz zakup surowców za 4 mln zł. W powyższym przykładzie obowiązkiem sporządzenia dokumentacji cen transferowych objęty będzie jedynie zakup usług IT. Pozostałe transakcje, mimo iż są transakcjami towarowymi, nie przekraczają określonego w ustawie progu.

Ustawodawca wskazał, że wartość transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym określa się bez względu na liczbę dokumentów księgowych, dokonanych lub otrzymanych płatności oraz podmiotów powiązanych, z którymi zawierana jest transakcja kontrolowana. Jeżeli więc sprzedaż o jednolitym charakterze dokonywana jest w partiach i do każdej wystawiana jest odrębna faktura, to sam fakt wystawienia wielu faktur nie wpływa na istnienie lub brak obowiązku dokumentacyjnego. Ma to na celu zapobieżenie sztucznemu dzieleniu transakcji jedynie w celu uniknięcia obowiązków dokumentacyjnych.

Istotne jest, aby transakcja miała charakter jednorodny. Ustawodawca nie zostawia jednak podatnika bez pomocy i wskazuje kryteria, jakie taka „jednorodność” transakcji powinna spełniać. Bardzo istotne jest odniesienie się do ekonomicznego sensu transakcji, weryfikując cechy charakterystyczne, dóbr usług lub innych świadczeń, przebieg transakcji, w tym funkcje, jakie pełnią podmioty, warunki transakcji określone w umowie, porozumieniu lub innym dowodzie dokumentującym warunki ekonomiczne występujące w czasie i miejscu, w których dokonano transakcji, strategię gospodarczą, a także metodę weryfikacji cen transferowych.

W celu ograniczenia wątpliwości w zakresie interpretacji jednolitej transakcji kontrolowanej ustawodawca przewidział pewne wskazówki w art. 11l ustawy o CIT oraz odpowiednio w art. 23x ustawy o PIT. Przykładowo wartość transakcji kontrolowanej w przypadku pożyczki i kredytu równa jest wartości kapitału w przypadku poręczenia lub gwarancji, tj. sumie gwarancyjnej.

Co do zasady wartość transakcji kontrolowanej równa jest w pierwszej kolejności wartości otrzymanych lub wystawionych faktur w danym roku obrotowym. Jeżeli nie jest możliwe określenie wartości na powyższej podstawie, wówczas należy to zrobić na podstawie umów lub innych dokumentów, a dopiero na końcu w oparciu o otrzymane lub przekazane płatności.

Co ważne, przy przeliczaniu wartości ustawodawca nie odnosi się do przepisów z ustaw CIT lub PIT, wskazując, że wartość transakcji kontrolowanej wyrażoną w walucie obcej przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień realizacji operacji gospodarczej lub zawarcia umowy.

Ustawodawca określił także kategorię podmiotów, które pomimo niespełniania wyżej opisanych warunków, zobowiązane będą do przygotowania dokumentacji cen transferowych. Szczególną uwagę muszą zwrócić podatnicy współpracujący pośrednio lub bezpośrednio z podmiotami z rajów podatkowych. Dotyczy to współpracy w zakresie umów spółki, wspólnego przedsięwzięcia czy innych umów, gdzie kwota przekracza 100 tys. zł.

Co prawda, przed podatnikami stoi obecnie wyzwanie przygotowania dokumentacji cen transferowych za 2018 r., jednak warto już teraz spojrzeć na działalność przedsiębiorstwa pod kątem przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. Weryfikacja progów transakcyjnych jest pierwszym i najważniejszym etapem przygotowania dokumentacji.

W dalszym ciągu podatnicy będą musieli przedstawić dokumentację cen transferowych. Przepis art. 11s ustawy o CIT oraz odpowiednio art. 23ze ustawy o PIT ust. 2 umożliwia organom podatkowym zażądanie lokalnej dokumentacji cen transferowych również dla transakcji kontrolowanych, których wartość nie przekroczyła wysokości wyżej opisanych progów. Istotne jest jednak to, że organy podatkowe muszą wykazać okoliczności wskazujące na prawdopodobieństwo zaniżenia wartości transakcji kontrolowanej. Na spełnienie tego żądania podatnik będzie miał 30 dni.

Jednocześnie, na żądanie organu podatnik ma obowiązek przedłożenia grupowej dokumentacji cen transferowych w języku polskim (tłumaczenia dokumentacji grupowej sporządzonej w języku angielskim) w terminie 30 dni od dnia doręczenia tego żądania. Termin ten zapewnia podatnikowi dostateczną ilość czasu na sporządzenie tłumaczenia dokumentacji grupowych, będących często bardzo obszernymi opracowaniami.

W świetle licznych zmian przepisów w tym zakresie na przestrzeni ostatnich lat coraz częstszą praktyką grup kapitałowych jest korzystanie ze wsparcia doradców podatkowych w zakresie przygotowania dokumentacji cen transferowych. Dodatkowo doradcy podatkowi wspierają podatników w zakresie sporów z urzędami dotyczących kalkulacji cen transferowych czy żądania dodatkowych wyjaśnień.

Ostatnio można spotkać się także z praktyką urzędów polegającą na losowym wysyłaniu próśb o przysłanie dokumentacji cen transferowych za poprzednie lata, bez wszczynania formalnej kontroli podatkowej. W takiej sytuacji warto wcześniej skontaktować się z doradcą podatkowym, gdyż może to być początek dyskusji z urzędem.

Kancelaria Prawna Skarbiec