Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika

Łacińska paremia in dubio pro tributario znaczy tyle co „w razie wątpliwości, na korzyść podatnika”. Jest to to jedna z fundamentalnych zasad prowadzenia spraw podatkowych, a zarazem jedna z najchętniej pomijanych przez organy podatkowe. Dlatego też tak istotny jest udział profesjonalnego pełnomocnika w kontaktach z organami podatkowymi. Eksperci Kancelarii Skarbiec mogą wspomóc Cię w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej oraz postępowaniach podatkowych.

Publikacje Kancelarii Skarbiec na temat zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika

Robert Nogacki: Jeśli przepisy podatkowe są nieprecyzyjne, podatnik może wybrać najkorzystniejszą dla siebie wykładnię

2021-10-22: Nie tylko przedsiębiorcy, ale i sami urzędnicy skarbowi wiedzą, jak skomplikowane i niejasne są przepisy prawa podatkowego. W przypadku wątpliwości interpretacyjnych należy je rozstrzygać na korzyść podatników. O tej fundamentalnej zasadzie „in dubio pro tributario” urzędnicy zapominają i podejmują rozstrzygnięcia na niekorzyść podatników. Tak było w przypadku kontrahentów, którzy podjęli transakcję sprzedaży nieruchomości o wartości 5 mln zł, a w których obronie przed nienależnym opodatkowaniem stanąć musiał sam Naczelny Sąd Administracyjny.

Robert Nogacki: Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika

2020-06-08: Zgodnie z zasadą prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych powinno ono być postępowaniem starannym i merytorycznie poprawnym, w którym traktuje się równo interesy Strony i Skarbu Państwa, a wątpliwości zgodnie z zasadą „in dubio pro tributario” rozstrzyga się na korzyść podatnika. Ta prosta zasada wypracowywana latami przez wspólnotowe, ale też polskie orzecznictwo, o której istnieniu organy podatkowe wolą nie pamiętać, została wprowadzona do ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. 2019.900, tj. z dnia 2019.05.14), zwanej dalej „Ordynacją podatkową” za sprawą art. 2a, który brzmi: „niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika”.

Robert Nogacki: Wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego. NSA odwołał się wprost do klauzuli rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika

Polskie prawo podatkowe cechują częste zmiany, niejasne definicje i trudności interpretacyjne systemu, z którym musi zmierzyć się każdy podatnik. Od 1 stycznia 2016 r. obowiązuje zasada rozstrzygania wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego na korzyść podatnika. Ponadroczne funkcjonowanie przepisu, który miał być przychylny wszystkim podatnikom wykazało, że był on częściej wykorzystywany przez sądy administracyjne, aniżeli przez same instytucje podatkowe. Co powinien zrobić przedsiębiorca w sytuacji, kiedy przepis podatkowy jest niejasny, wykładnia jest niejednoznaczna i można go rozumieć na wiele sposobów? W jaki sposób powołać się na przedmiotową zasadę?

Robert Nogacki: Niejasności w prawie mają być rozstrzygane na korzyść podatnika

2019-07-16: Jedną z podstawowych zasad prawa podatkowego, której celem jest poprawa pozycji podatników w autorytatywnych relacjach z fiskusem, jest zasada in dubio tributario. Zgodnie z jej treścią, jeśli w trakcie wykładni przepisów podatkowych pojawią się jakiekolwiek wątpliwości trudne do jednoznacznej interpretacji, należy odczytywać je zgodnie z interesem podatnika.

Robert Nogacki: Urzędnicy nie mogą niejasnych uregulowań podatkowych interpretować na niekorzyść podatników

2021-05-19: Podatnik kupił mieszkanie, ale zmuszony był je sprzedać, i to po cenie znacznie niższej niż rynkowa. Powodem zaniżenia ceny transakcji była ciążąca na nieruchomości dożywotnia służebność mieszkania, przez którą, pomimo upływu lat, nie mógł z niej korzystać. Fiskus stwierdził, że w przepisach podatkowych nie ma mowy o tym, aby wada prawna nieruchomości należała do katalogu okoliczności, które mogą wpływać na zaniżenie podstawy opodatkowania. Ochronę przed takim działaniem podatnik uzyskał w sądzie, który przypomniał fiskusowi, że „…zgodnie z uwarunkowaniami konstytucyjnymi nie wolno niejasnych uregulowań podatkowych interpretować na niekorzyść podatników…” (wyrok WSA w Gdańsku z 2 marca 2021 r., sygn. akt I SA/Gd 1099/20).

Robert Nogacki: Państwo karze za korzystne dla podatników interpretacje przepisów

2019-06-18: Przepisy podatkowe powinny być jasne i precyzyjne po to, aby państwowy system podatkowy był efektywny. Niestety praktyka pokazuje, że podatnicy zazwyczaj mają problem z precyzyjnym odczytywaniem treści przepisów. Co gorsze, w ostatnich latach da się zauważyć postępującą tendencję do karania ich za dążenie do korzystnego dla nich odczytywania treści ustaw.

Robert Nogacki: Organy skarbowe nie mogą zastawiać na podatnika pułapek

2021-07-08: Jeden organ podatkowy wydał na rzecz przedsiębiorcy korzystne dla niego rozstrzygnięcie, dotyczące wydatkowania otrzymanych od państwa tytułem odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości środków na własne cele mieszkaniowe. W toku późniejszego postępowania podatkowego inny organ stwierdził, że tamte ustalenia były błędne i domagał się zapłaty podatku. Sąd stanął po stronie przedsiębiorcy, stwierdzając, że organ łamie prawo. „Zasada zaufania obywatela do państwa, nie oznacza, że organ nie może zmieniać ocen prawnych, lecz nie może tego czynić dowolnie. W ramach zasady demokratycznego państwa prawnego proces stanowienia i stosowania prawa powszechnie obowiązującego nie może być pułapką na obywatela” (wyrok WSA w Szczecinie z 25 marca 2021 r., sygn. akt I SA/Sz 49/21).

Robert Nogacki: Prawa przedsiębiorców w zderzeniu z praktyką działań organów skarbowych

2020-02-05: Nowy akt prawny tworzący korzystne, przejrzyste i stabilne warunki do prowadzenia działalności gospodarczej oraz wzmacniający gwarancje wolności i praw przedsiębiorców to uzasadnienie rządowego projektu ustawy – Prawo przedsiębiorców. A jak dwa lata później deklaracje te wyglądają w praktyce?

Robert Nogacki: Niedopuszczalna wykładnia rozszerzająca organów na niekorzyść podatników, zwłaszcza przedsiębiorców

2020-11-27: Spółka wypłacała swoim kontrahentom kary umowne z tytułu opóźnienia w dostawie towaru. Wypłacała je, mimo iż to nie ona ponosiła winę za opóźnienia, a producent. Spółka chciała jednak maksymalnie minimalizować skutki nieterminowej dostawy, aby w relacjach biznesowych zachować wiarygodność rynkową. Jednak fiskus, dokonując wykładni przepisu art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, stwierdził, że wskazuje on kary umowne jako wyłączone z katalogu wydatków, jakie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu prowadzonej działalności. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wyrokiem z 16 września 2020 r. (sygn. akt I SA/Bd 383/20) uznał takie rozszerzające rozumienie tego przepisu na niekorzyść podatnika za niedopuszczalne.

Robert Nogacki: Sąd zirytował się działaniem organów wobec podatnika. Przepisy należy interpretować tak, aby sprawiedliwości stało się zadość!

2021-06-23: Niektóre świadczenia przyznawane żołnierzom odbywającym służbę w składzie jednostki wojskowej za granicą są wolne od podatku dochodowego. W sprawie jednego z polskich żołnierzy organy podatkowe uznały, że podatek jednak się fiskusowi należy, bo Naczelne Dowództwo Sił NATO w Europie, w której służbę pełnił, nie jest jednostką wojskową w rozumieniu przepisów podatkowych.