Czym jest wyrok zaoczny?
Wyrok zaoczny stanowi formę orzeczenia sądowego, które może być wydane przez sąd zarówno w postępowaniu cywilnym jak i karnym. W procesie cywilnym sąd (art. 339 § 1 kodeksu postępowania cywilnego – „k.p.c.”) wydaje wyrok zaoczny, jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie.
Wyrok zaoczny – podstawowe informacje
W postępowaniu w sprawach gospodarczych sąd może (ale nie musi) wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew (art. 479[18] § 2 k.p.c.). Należy podkreślić, iż nie jest to samodzielna i wystarczająca przesłanka do wydania wyroku zaocznego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w swoim wyroku z dnia 7 lipca 1993 ( sygn. akt III CRN 21/93) :
„Brak odpowiedzi na pozew nie stanowi – również w sprawie gospodarczej – samodzielnej i wystarczającej przesłanki wydania wyroku wyroku zaocznego”. Zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c. sąd wydając wyrok zaoczny przyjmuje za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba, że budzą one uzasadnione wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.
Jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy (np. wyrok z dnia 31 marca 1999 r.; sygn. akt I CKU 176/97) domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego, a obowiązkiem sądu jest rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenie strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania.
W przypadku gdy sąd nie ma uzasadnionych wątpliwości, orzeka zgodnie z żądaniem pozwu. Wskazać należy, że sąd z urzędu nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności. Pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny może odwołać się składając tzw. sprzeciw w ciągu tygodnia od doręczenia wyroku (art. 344 § 1 k.p.c.). W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz fakty i dowody na ich uzasadnienie. Jeżeli sprzeciw został złożony prawidłowo, przewodniczący wyznacza termin rozprawy i zarządza doręczenie sprzeciwu powodowi (art. 345 k.p.c.).
W przypadku postępowania karnego możliwe jest wydanie wyroku zaocznego w sprawach rozpoznawanych w ramach postępowania uproszczonego. Zgodnie z art. 479 kodeksu postępowania karnego („k.p.k.”) pomimo niestawiennictwa oskarżonego prawidłowo wezwanego sąd może przeprowadzić postępowanie podczas jego nieobecności i wydać wyrok zaoczny.
Oskarżonemu służy prawo wniesienia w terminie 7 dni od doręczenia wyroku sprzeciwu, w którym winien podać przyczynę swego niestawiennictwa. Zgodnie z art. 482 § 1 k.p.k. oskarżony może wraz z sprzeciwem wnieść wniosek o uzasadnienie wyroku. W razie uwzględnienia sprzeciwu sąd rozpoznaje sprawę oskarżonego ponownie.
Źródło: Portal Money.pl
Data: 2010-01-20
Autor: prawnik Marek Maliński
