Odpowiedzialność solidarna a wyłudzenia VAT

Obrót tymi wyrobami wiązał się z największymi nadużyciami w obszarze podatku od towarów i usług, w tym z oszukańczym procederem wyłudzania VAT z wykorzystaniem tzw. karuzeli podatkowej. W 2017 r. na liście pojawiły się kolejne towary, takie jak olej rzepakowy, folia typu stretch, dyski twarde HDD oraz dyski SSD.

Odpowiedzialność solidarna dłużników to instytucja uregulowana w Kodeksie Cywilnym. Zgodnie z art. 366 kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel (tutaj Urząd Skarbowy) może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie (czyli od dostawcy i od nabywcy) lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych.

Z istoty odpowiedzialności solidarnej dłużników wynika, iż nabywcy, który ureguluje zaległości podatkowe wynikające z niewpłacenia w terminie podatku, będzie przysługiwało roszczenie regresowe w stosunku do dostawcy.

Zgodnie z projektowanymi zmianami, nabywca będzie solidarnie odpowiedzialny, wraz z dostawcą za zaległości podatkowe wynikające z niewpłacenia na rachunek Urzędu Skarbowego w terminie podatku, w części proporcjonalnie przypadającej na dostawę tych towarów. Odpowiedzialność powstanie wówczas, gdy nabywca wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku lub jej część nie została lub nie zostanie wpłacona na rachunek Urzędu Skarbowego.

Zgodnie z pierwotną wersją projektu ustawy odpowiedzialnością taką miał być objęty każdy podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług, tzn.: osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Jednak z uwagi na protesty zgłaszane w trakcie konsultacji społecznych, Ministerstwo Finansów wycofało się z tego zapewniając, że małe przedsiębiorstwa będą z tych regulacji wyłączone a przepisy zostaną w tym zakresie doprecyzowane.

Dlatego też przepisy ustawy o VAT zakładają, że nabywca będzie podlegał solidarnej odpowiedzialności w sytuacji, gdy wartość towarów nabywanych od jednego podmiotu dokonującego ich dostawy bez kwoty podatku przekroczyła w danym miesiącu kwotę 50 000 zł.

Należy się zgodzić co do tego, że odpowiedzialnością solidarną powinny być objęte tylko duże przedsiębiorstwa, zajmujące się profesjonalnym obrotem towarów określonego rodzaju, które kupują je w celu dalszej odsprzedaży. Nasuwa się tutaj wniosek, że mimo wszystko Państwo będzie w takim razie niejako dozwalało, albo raczej przymykało oko na wyłudzenia dokonywane przez drobnych przedsiębiorców. Jednak w tym przypadku wydaje się, że to ograniczenie jest zasadne.

Przepisy o charakterze generalnym mogłyby przynieść więcej szkód, niż pożytku. Godziłoby to także w uczciwych przedsiębiorców. Nie może być bowiem tak, że mikroprzedsiębiorca dokonujący zakupu paliwa na stacji benzynowej, skuszony niską jego ceną, będzie mógł być pociągnięty do odpowiedzialności za ewentualne zaległości podatkowe sprzedawcy. Byłoby to sprzeczne z sensem zmian, których głównym celem ma być walka z oszustwami na szeroką skalę i ochrona przedsiębiorców przed nieuczciwą konkurencją.

Na 2018 r. zaplanowane zostało wprowadzenie kolejnego rozwiązania opracowanego przez resort finansów, które zmierza do rozszerzenia odpowiedzialności solidarnej nabywców razem z dostawcami. Planowane zmiany nie są tym razem związane z rodzajem towarów, lecz wchodzącą w życie od 1 lipca 2018 r. instytucją tzw. „podzielonej płatności” (ang. split payment). Wykaz podatników VAT czynnych zawierał będzie między innymi numer rachunków rozliczeniowych, na które, zgodnie z ideą split payment, odrębnie trafiała będzie kwota netto, a oddzielnie kwota należnego podatku VAT.

Zgodnie z projektowanym rozwiązaniem w sytuacji, gdy zapłata za dany towar bądź usługę trafi na rachunek inny niż podany w wykazie, nabywca może odpowiadać solidarnie z dostawcą. Podobnie jak w przypadku już obowiązujących zasad odpowiedzialności solidarnej, nabywca będzie odpowiadał za zaległości sprzedawcy w części podatku przypadającej proporcjonalnie na to świadczenie. Ponadto solidarną odpowiedzialnością w tym zakresie mają być objęte transakcje o wartości ponad 15 000 złotych.

Kancelaria Prawna Skarbiec (Aktualizacja: 2018-05-08)