Odsetki od zaległości podatkowych
Odsetki od zaległości podatkowych to prawne obciążenie finansowe naliczane od niepłaconych w terminie zobowiązań podatkowych, mające na celu kompensację utraconej przez budżet państwa wartości pieniądza w czasie oraz motywowanie podatników do terminowego regulowania należności. Instrument ten stanowi fundamentalny element współczesnych systemów podatkowych, łączący funkcje kompensacyjną i prewencyjną w celu zapewnienia efektywności poboru dochodów publicznych.
W systemach prawnych większości państw odsetki od zaległości podatkowych charakteryzują się automatyzmem naliczania – są obliczane i stosowane bez konieczności wydawania odrębnej decyzji administracyjnej, od dnia następnego po upływie terminu płatności do dnia faktycznego uregulowania zaległości. W odróżnieniu od zwykłych odsetek umownych, odsetki podatkowe cechują się unormowanymi stawkami odsetkowymi, specjalnymi procedurami umorzenia oraz ścisłym powiązaniem z polityką fiskalną i monetarną państwa.
Istota
Istotą systemu odsetek od zaległości podatkowych jest realizacja trzech fundamentalnych celów fiskalnych, które wykraczają poza prostą penalizację opóźnień i dotykają istoty funkcjonowania nowoczesnych finansów publicznych.
Ochrona wartości bieżącej dochodów budżetowych stanowi podstawową funkcję kompensacyjną odsetek podatkowych. Odsetki kompensują państwu utratę możliwości wykorzystania środków podatkowych w zamierzonym czasie, odzwierciedlając koszt alternatywny opóźnionej płatności. Stawka odsetek powinna teoretycznie odpowiadać kosztowi finansowania zewnętrznego państwa powiększonemu o premię za ryzyko, aby zapewnić neutralność fiskalną i uniknąć subsydiowania podatników kosztem budżetu państwa.
Funkcja deterministyczna realizuje się poprzez ustanowienie wystarczająco wysokich stawek odsetek, które motywują podatników do terminowego wywiązywania się z obowiązków podatkowych, redukując tym samym koszty administracyjne poboru i poprawiając przewidywalność przepływów środków dla zarządzania finansami publicznymi. Stawki powinny eliminować zachęty do dobrowolnych opóźnień w płatnościach, czyniąc terminowe regulowanie zobowiązań opcją finansowo optymalną dla podatnika.
Zapewnienie równości horyzontalnej między podatnikami stanowi trzeci kluczowy cel systemu. Podatnicy terminowo regulujący swoje zobowiązania nie powinni znajdować się w gorszej sytuacji ekonomicznej niż ci, którzy opóźniają płatności. Odsetki wyrównują tę dysproporcję poprzez eliminację nieuczciwej przewagi wynikającej z opóźnień w płatnościach, zapewniając tym samym sprawiedliwość podatkową w wymiarze temporalnym.
— — —
Analizujemy sytuację klienta, identyfikujemy potencjalne skutki podatkowe związane z odsetkami od zaległości podatkowych oraz opracowujemy strategię minimalizacji negatywnych skutków w tym zakresie.
Reprezentujemy też klientów w sporach z organami podatkowymi odnośnie zaległości podatkowych i odsetek od nich. Profesjonalna reprezentacja może pomóc klientom zakwestionować zaległości podatkowe przed sądem, bądź też w uzyskaniu korzystnych warunków spłaty zaległości czy też przy negocjowaniu ewentualnego umorzenia lub rozłożenia zaległości na raty.
Odsetki od zaległości podatkowych – publikacje Kancelarii Skarbiec
Robert Nogacki: Przedsiębiorcy nie muszą płacić odsetek za rozliczenie VAT w terminie późniejszym niż 3-miesięczny
2021-09-24: Firma dokonywała wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru przy zastosowaniu mechanizmu krajowego odwrotnego obciążenia. W złożonej deklaracji nie ujęła części faktur, nie wykazując tym samym kwoty VAT w należnej wysokości. Po upływie 3 miesięcy dostrzegła swój błąd i złożyła korektę zeznania podatkowego oraz wpłaciła należny VAT wraz z odsetkami. Jednak po zapoznaniu się z orzecznictwem unijnego trybunału wystąpiła do skarbówki o zwrot zapłaconych odsetek. Organy nie chciały zwrócić pieniędzy. Spółka wygrała w sądzie.
Robert Nogacki: Po pięciu latach spółka wystąpiła o odsetki od nienależnie pobranego od niej CIT i wygrała w sądzie z fiskusem
2021-04-20: Fundusz inwestycyjny zwrócił się do naczelnika urzędu skarbowego o stwierdzenie nadpłaty w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób prawnych w łącznej kwocie ponad 2 mln zł pobranego od dywidend wypłaconych w latach 2008-2010 i w 2012 r. Podatnik podniósł, że pobór CIT był niezgodny z unijną zasadą swobody przepływu kapitału. Organ zwrócił nienależnie pobrany CIT, ale bez odsetek, m.in. dlatego, że w jego opinii do opóźnienia w wydaniu przez organ decyzji stwierdzającej nadpłatę przyczynił się sam podatnik. W wyroku z 18 grudnia 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stanął w obronie funduszu, orzekając:
„Skoro przepisy pozostają sprzeczne, to nie można na stronę przerzucać skutków takiej sytuacji i pozbawiać jej należnej rekompensaty. Tym samym nie można mówić, że oprocentowanie należy się od dnia złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty. Nie ma również podstaw do ograniczania oprocentowania do momentu wydania decyzji” (sygn. akt III SA/wA 1313/20).
Założyciel i partner zarządzający kancelarii prawnej Skarbiec, uznanej przez Dziennik Gazeta Prawna za jedną z najlepszych firm doradztwa podatkowego w Polsce (2023, 2024). Doradca prawny z 19-letnim doświadczeniem, obsługujący przedsiębiorców z listy Forbesa oraz innowacyjne start-upy. Jeden z najczęściej cytowanych ekspertów w dziedzinie prawa handlowego i podatkowego w polskich mediach, regularnie publikujący w Rzeczpospolitej, Gazecie Wyborczej i Dzienniku Gazecie Prawnej. Autor publikacji „AI Decoding Satoshi Nakamoto. Sztuczna inteligencja na tropie twórcy Bitcoina” oraz współautor nagrodzonej książki „Bezpieczeństwo współczesnej firmy”. Profil na LinkedIn: 18.5 tys. obserwujących, 4 miliony wyświetleń rocznie. Nagrody: czterokrotny laureat Medalu Europejskiego, Złotej Statuetki Polskiego Lidera Biznesu, tytułu „Międzynarodowej Kancelarii Prawniczej Roku w Polsce w zakresie planowania podatkowego”. Specjalizuje się w strategicznym doradztwie prawnym, planowaniu podatkowym i zarządzaniu kryzysowym dla biznesu.
