Doręczanie pism od fiskusa

Od 1 stycznia 2016 r. obowiązują nowe zasady doręczania pism pełnomocnikom profesjonalnym (doradcom podatkowym, radcom prawnym, adwokatom). Z art. 144 § 5 Ordynacji podatkowej wynika, że pełnomocnikom profesjonalnym oraz organom administracji publicznej pisma są doręczane za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo w siedzibie organu podatkowego.

Przez ostatnie kilkanaście miesięcy organy podatkowe zwiększyły nacisk na doręczanie pism za pośrednictwem portalu podatkowego lub adresu elektronicznej skrzynki podawczej na platformie ePUAP. Urzędy skarbowe zaczęły stosować te przepisy bardzo restrykcyjnie, twierdząc, że wskazanie adresu elektronicznego stanowi obowiązek pełnomocnika, nie zaś jego uprawnienie. W rezultacie w wielu przypadkach niewskazanie takiego adresu skutkowało pozostawieniem odwołania bez rozpoznania.

Jednak Naczelny Sąd Administracyjny z wyroku NSA z 22 marca 2017 r., sygn.. akt I GSK 166/17 stwierdził, że niewskazania w pełnomocnictwie szczególnym adresu elektronicznego przez pełnomocnika profesjonalnego nie można zaliczyć do braków, które uniemożliwiają nadanie podaniu właściwego biegu. NSA orzekł, że brak adresu elektronicznego w pełnomocnictwie jest tylko problemem technicznym, a organ podatkowy, wydając postanowienie pozostawiające odwołanie bez rozpoznania, odebrał stronie prawo do załatwienia sprawy podatkowej dwa razy, zgodnie z zasadą dwuinstancyjności.

Adres elektroniczny jest tylko ułatwieniem dla organów podatkowych, które w jednym dokumencie otrzymują pełnomocnictwo oraz dane niezbędne do komunikowania się z pełnomocnikiem – ocenił NSA. Nie wyklucza to doręczenia profesjonalnemu pełnomocnikowi dokumentów w sposób tradycyjny w przypadku wystąpienia problemów technicznych uniemożliwiających organowi podatkowemu doręczenie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Sprawa, w której został wydany powyższy wyrok, dotyczyła wydania przez jednego z naczelników urzędu celnego decyzji określającej zobowiązanie w podatku akcyzowym w związku z wewnątrzwspólnotowym nabyciem samochodu osobowego.

Strony, które były reprezentowane przez adwokata, wniosły odwołanie od tej decyzji. W odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia braków formalnych odwołania poprzez złożenie pełnomocnictwa szczególnego wykazującego umocowanie adwokata do wniesienia odwołania pełnomocnik załączył potwierdzone za zgodność z oryginałem kopie pełnomocnictw szczególnych. W tych pełnomocnictwach nie został wskazany adres elektroniczny na platformie ePUAP.

Dyrektor izby celnej pozostawił odwołanie bez rozpoznania, gdyż jego zdaniem w świetle art. 144 § 5 Ordynacji podatkowej pełnomocnik będący adwokatem lub radcą prawnym zobligowany był do utworzenia adresu elektronicznego na platformie ePUAP. Natomiast nieusunięcie braku formalnego pisma skutkuje pozostawieniem odwołania podatnika bez rozpoznania.

Strony wniosły do sądu administracyjnego skargę na to postanowienie, ale sąd I instancji uznał skargę za nieuzasadnioną. Dopiero na skutek zaskarżenia orzeczenia sądu I instancji Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok korzystny dla stron postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny w tym przypadku uchylił wyrok sądu administracyjnego oraz decyzję izby celnej. Dyrektor izby celnej będzie zobowiązany do uwzględnienia oceny prawnej wyrażonej przez NSA. Jest to z pewnością precedensowe orzeczenie, które będzie miało wpływ na ocenę przepisów Ordynacji podatkowej przez urzędników przy rozpatrywaniu kolejnych spraw.

Autorzy: radca prawny Paula Fijałkowska, radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec