Doręczanie pism z pominięciem pełnomocnika w sprawie podatkowej

Ustanawiając pełnomocnika do reprezentacji w konkretnej sprawie, należy skorzystać z formularza PPS-1, tj. pełnomocnictwa szczególnego, zawierającego dość znaczną liczbę pól do wypełnienia. Zgodnie z art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej pisma doręcza się stronie, a jeśli w sprawie został ustanowiony pełnomocnik, to temu pełnomocnikowi.

Oznacza to, że jeżeli podatnik ustanowi w swej sprawie pełnomocnika, to o wszystkich pismach i czynnościach organu dowie się on od swego pełnomocnika, bowiem w takiej sytuacji organ nie doręcza już pism jemu, ale pełnomocnikowi.

Osoba będąca stroną danej procedury może zatem przestać obawiać się, że nie odbierze jakiegoś ważnego pisma – obowiązek taki spoczywa na jej pełnomocniku. Podkreślić trzeba jeszcze, że w procedurze podatkowej istnieje zakaz pomijania pełnomocnika. Zatem nawet jeśli organ wyśle pismo na adres podatnika, to dopóki to samo pismo nie zostanie doręczone pełnomocnikowi, nie wywiera skutków prawnych (np. nie biegnie termin do złożenia odwołania od decyzji podatkowej).

Istotne jest także to, że podatnik może ustanowić kilku pełnomocników. Dlatego właśnie, wyznaczając więcej niż jednego pełnomocnika w tej samej sprawie, podatnik ma obowiązek wskazać organowi jednego z nich, jako pełnomocnika do doręczeń.

Wynika z tego, że ustanawiając tylko jednego pełnomocnika, nie istnieje ustawowy obowiązek wyznaczania go, jako pełnomocnika do doręczeń, gdyż prawo odbierania korespondencji wynika z samego pełnomocnictwa. Zatem niezaznaczenie „TAK” w polu nr 46 pełnomocnictwa szczególnego nie powinno mieć żadnego znaczenia w takiej sytuacji i organ w dalszym ciągu musi doręczyć pismo pełnomocnikowi.

Często jednak organy podatkowe są odmiennego zdania, w związku z czym pomijają (celowo bądź w wyniku niewiedzy) tego jedynego pełnomocnika i nie doręczają mu pism z uwagi na dość powszechne przyjęcie założenia, że ustanowienie pełnomocnika do reprezentacji w sprawie nie powoduje, iż jest on również wyznaczony do doręczeń. Implikacji podatkowych w takim przypadku może być wiele.

Dla przykładu podatnik wraz ze swym pełnomocnikiem nie dowiedzą się o wydanej decyzji wymiarowej albo organ wysyła ową decyzję na adres podatnika, który nie podejmuje korespondencji i następuje tzw. fikcja doręczenia. Teoretycznie termin na złożenie odwołania od decyzji mija, zaś sama decyzja staje się – również teoretycznie – ostateczna i wszczynane jest postępowanie egzekucyjne oraz karne skarbowe.

W praktyce jednak termin na złożenie środka zaskarżenia nie upłynął, gdyż w ogóle nie rozpoczął swego biegu, o czym należy zawsze pamiętać.

Jakkolwiek ustanawiając jednego pełnomocnika, nie mamy obowiązku wskazywania, że jest on również „do doręczeń”, to już w sytuacji ustanowienia kilku pełnomocników taki obowiązek występuje (art. 138g Ordynacji podatkowej). Co jednak w sytuacji, jeśli podatnik zapomni o wyznaczeniu jednego z nich do doręczeń?

Otóż nawet w takiej sytuacji organ ma obowiązek sam podjąć decyzję, któremu z tych pełnomocników doręczy pismo. Nie ma on jednak prawnej możliwości doręczenia pisma bezpośrednio na adres podatnika.

Reasumując, organy podatkowe często nie działają zgodnie z procedurą podatkową. To w gestii pełnomocnika leży obowiązek wykrywania takich sytuacji i ich wyjaśnianie, choć zdecydowanie lepszą metodą jest zapobieganie takim właśnie przypadkom. Niestety, nie zawsze pełnomocnik ma na to wpływ, ale zawsze pomoże, gdy podatnik znajdzie się w takim położeniu. Dlatego właśnie warto zastanowić się nad ustanowieniem pełnomocnika, który będzie czuwał nad tokiem postępowania i patrzył organom „na ręce”.

Kancelaria Prawna Skarbiec