Sprawy karne skarbowe
Sprawy karne skarbowe to sprawy z zakresu przestępstw lub wykroczeń przeciwko obowiązkom podatkowym i finansowym, określonym w Kodeksie karnym skarbowym (KKS). W Polsce przepisy te penalizują działania, które naruszają zasady prawidłowego rozliczania podatków, ceł i innych należności publicznoprawnych.
Oto kilka kluczowych aspektów sprawy karnej skarbowej:
Przestępstwa skarbowe: Są to poważniejsze naruszenia przepisów skarbowych, które mogą prowadzić do surowszych sankcji, takich jak grzywny, kara pozbawienia wolności, a także zakazy prowadzenia działalności gospodarczej. Przykłady przestępstw skarbowych to oszustwa podatkowe, fałszowanie dokumentów księgowych, czy nielegalny handel towarami akcyzowymi.
Wykroczenia skarbowe: Są to mniej poważne naruszenia przepisów skarbowych, za które grożą łagodniejsze kary, takie jak mandaty czy kary pieniężne. Przykłady wykroczeń skarbowych to nieterminowe składanie deklaracji podatkowych, niewielkie nieprawidłowości w prowadzeniu ksiąg rachunkowych czy opóźnienia w płatnościach podatkowych.
Postępowanie karno-skarbowe: Jest to proces prawny, który rozpoczyna się w momencie ujawnienia podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Postępowanie to może obejmować czynności dochodzeniowo-śledcze, takie jak przesłuchania, przeszukania, zabezpieczanie dowodów, a także analizę dokumentacji finansowej.
Organy ścigania i wymiar sprawiedliwości: Sprawami karnymi skarbowymi zajmują się specjalne organy, takie jak urzędy skarbowe, urzędy celne oraz prokuratura. Właściwy sąd orzeka o winie i karze na podstawie zebranych dowodów.
Obrona w sprawach karnych skarbowych: Osoby lub firmy oskarżone o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe mają prawo do obrony. Mogą zatrudnić adwokata lub radcę prawnego, który będzie ich reprezentował przed organami ścigania i sądem, pomagając w zrozumieniu zarzutów oraz przedstawieniu dowodów na swoją korzyść.
Celem przepisów karno-skarbowych jest ochrona interesów Skarbu Państwa i zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemu podatkowego oraz celnego.
Skutki naruszania norm prawa podatkowego regulują przepisy ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2023 r. poz. 654, 818). Akt ten określa kary za naruszania zakazów i nakazów prawa finansowego należącego do obszaru zadań Ministra Finansów, tj. prawa podatkowego, celnego, dewizowego oraz w zakresie gier hazardowych.
Kancelaria Skarbiec oferuje wszechstronne wsparcie osobom, wobec których toczą się sprawy karne skarbowe, reprezentując je wobec organów ścigania, ja i przed sądami.
Publikacje Kancelarii Skarbiec na temat spraw karno-skarbowych
Robert Nogacki: Wszczęte przez organ postępowanie karnoskarbowe nie przedłużyło terminu przedawnienia zobowiązania firmy, bo sąd uznał je za sztuczne
2021-05-25: Po ponad 5 latach prowadzonej wobec firmy kontroli fiskus odmówił jej zwrotu blisko 4 mln zł zwrotu VAT. Podstawą było oskarżenie o udział spółki w karuzeli VAT. Tuż przed upływem terminu przedawnienia kontrolowanego zobowiązania firmy organ wszczął wobec niej postępowanie karnoskarbowe, czym zdążył skutecznie przerwać jego bieg. W wyroku z 24 marca 2021 r. takiemu bezprawnemu i przewlekłemu działaniu organów skarbowych przeciwstawił się sąd. I choć fiskus zdołał w odpowiednim terminie wszcząć i doręczyć spółce postanowienie o wszczęciu postępowania karnoskarbowego, to sąd uznał je za nieskuteczne, bo:
„Za nieakceptowalną praktykę w demokratycznym państwie prawnym należy uznać działanie organów, które tuż przed upływem 5-letniego terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego wszczynają postępowania karnoskarbowe w sprawie deliktu skarbowego wyłącznie celem zawieszenia biegu terminu przedawnienia tego zobowiązania (…) Popełnione w ten sposób nadużycie prawa procesowego podważa szacunek wobec porządku prawnego oraz organów władzy” (wyrok WSA w Krakowie, sygn. akt I SA/Kr 1252/20).
Robert Nogacki: Postawienie zarzutu przestępstwa skarbowego a przedawnienie
Każdy przedsiębiorca w prowadzonej przez siebie działalności powinien dobrze orientować się w gąszczu przepisów regulujących podejmowane przez niego działania. I pamiętać, że musi mieć się na baczności szczególnie wtedy, gdy wykonuje ustawowe obowiązki ogólnie zwane skarbowymi, bo konsekwencje ich niedopełnienia mogą być bardzo duże. Co dokładnie się dzieje, gdy świadomie bądź nieświadomie przedsiębiorca uszczupli lub choćby narazi na uszczuplenie należności publicznoprawne?
Robert Nogacki: Organ wszczął postępowanie o przestępstwo karne skarbowe wobec przedsiębiorcy i dopiero po roku wezwał go jako podejrzanego
2021-12-10: Naczelnik urzędu celno-skarbowego stwierdził, że firma budowlana, widniejąca na fakturach opiewających na kwotę 300 tys. zł netto, nie była faktycznym wykonawcą wskazanych tam usług. Organ prócz protokołu zeznań dwóch świadków nie zgromadził niemal żadnych dowodów przeciw przedsiębiorcy, mimo że sprawa ciągnie się już 7 lat. Ponadto miesiąc przed upływem terminu przedawnienia jego zobowiązań fiskus wszczął postępowanie karne skarbowe, czym zawiesił bieg tego terminu. Tyle że jako podejrzanego wezwał przedsiębiorcę… dopiero rok później.
2021-09-13: Wszczęcie postępowania karnego, czy też karnoskarbowego przeciw przedsiębiorcy w sprawie jego zobowiązań podatkowych powoduje z automatu zawieszenie biegu terminu przedawnienia tych zobowiązań, który w normalnych warunkach wynosi nie mało, bo 5 lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w jakim upłynął termin płatności podatku. Nadużywanie tej procedury stało się powszechną praktyką, którą jednak coraz częściej piętnują sądy jako sprzeczną z zasadami praworządności i budowania zaufania do państwa, a być może nawet i z Konstytucją.
Robert Nogacki: Koniec ze sztucznym wszczynaniem postępowań karno-skarbowych przeciw przedsiębiorcom
2020-11-04: Przez 4 lata i 11 miesięcy fiskus kontrolował i sprawdzał rozliczenia przedsiębiorcy za 2011 r. Na miesiąc przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego organy ścigania wszczęły wobec przedsiębiorcy postępowanie karno-skarbowe, na co powołał się fiskus, skutecznie zawieszając z tego powodu bieg terminu przedawnienia zobowiązania. W wydanym 19 sierpnia 2020 r. wyroku WSA w Łodzi, powołując się na najnowsze orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, potępił takie zachowanie organów: „Jeżeli od dnia wszczęcia postępowania karno-skarbowego do dnia wydania zaskarżonej decyzji nie były podejmowane w postępowaniu karno-skarbowym żadne czynności procesowe, należy uznać, że postępowanie to zostało wszczęte w celu sztucznego utrzymania stanu wymagalności zobowiązania podatkowego” (sygn. akt I SA/Łd 45/20). To bardzo dobra i korzystna wiadomość dla przedsiębiorców.
Robert Nogacki: Instrumentalny charakter wszczęcia postępowania karnego skarbowego
2020-10-16: Sądy administracyjne już kilkakrotnie pochylały się nad kwestią instrumentalnego wszczynania postępowania karnego skarbowego, mającego na celu zawieszenie biegu terminu przedawnienia. Problematyka ta jest szczególnie istotna w przypadku, gdy organy podatkowe wszczynają takie postępowanie tuż przed terminem przedawnienia. Pomimo korzystnych wyroków sądów administracyjnych w tym zakresie co jakiś czas pojawiają się podobne sprawy. Jednym z pozytywnych rozstrzygnięć jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 lipca 2020 r. w sprawie o sygn. akt I FSK 128/20 oraz I FSK 42/20.
Robert Nogacki: Niewystarczające przesłanki wszczęcia postępowania karnego skarbowego
2021-12-03: Opisany spór przedsiębiorcy z fiskusem dotyczył zobowiązań podatkowych firmy za 2009 r. Przedsiębiorca wygrał w sądzie, który orzekł, że prowadzone przeciw firmie postępowanie karne skarbowe nie dość, że zostało wszczęte tuż przed upływem 5-letniego terminu przedawnienia, to jeszcze na dodatek jego podstawą było „zapoznanie się inspektora kontroli skarbowej z materiałami prowadzonego postępowania kontrolnego”. Sprawa ciągnie się już 11 lat.
Robert Nogacki: Instrumentalny charakter wszczynania postępowań karnych skarbowych
2021-11-08: Dyrektor izby administracji skarbowej ustalił, że przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w branży budowlanej w 2013 r. w sposób nieuprawniony odliczył VAT naliczony na fakturach zakupowych od jednego z kontrahentów. Czy organ mógł sięgać tak daleko wstecz do rozliczeń podatkowych przedsiębiorcy? Mógł, bo na miesiąc przed upływem terminu przedawnienia zobowiązań wszczął przeciw niemu postępowanie karne skarbowe. Tylko dlaczego tak późno, skoro o popełnieniu przez niego przestępstwa dowiedział się już trzy lata wcześniej?